Thế kẹt của Ukraine

Cuộc bầu cử Tổng thống Ukraine đã diễn ra với hy vọng sẽ giúp quốc gia này thoát khỏi cuộc khủng hoảng được coi là tồi tệ nhất kể từ khi nước này trở thành quốc gia độc lập năm 1991.

An ninh được thắt chặt tại một điểm bỏ phiếu ở Thủ đô Kiev

Trong sự kiểm soát nghiêm ngặt về an ninh với nhiều trạm gác được chắn bằng các khối bê tông và bàn chông chống tăng cùng sự tham gia của 2.784 quan sát viên đến từ 19 quốc gia và 19 tổ chức quốc tế, 55.700 cảnh sát và 2.000 tình nguyện viên, 36 triệu cử tri đã tham gia cuộc bầu cử tại 33.600 điểm bỏ phiếu trên khắp Ukraine, kể cả ở hai tỉnh Donetsk và Lugansk ở miền Đông vốn đã tuyên bố độc lập sau khi tự tổ chức cuộc trưng cầu ý dân hôm 11-5.

Sau những biến động chính trị dữ dội bắt đầu từ cuối năm ngoái, Ukraine vẫn chưa có cách nào hàn gắn vết nứt trong lòng đất nước này. Chỉ riêng con số ứng cử viên tổng thống lên tới 21 người cũng cho thấy sự chia rẽ và mất kiểm soát hiện nay ở Ukraine. Chính vì thế, hầu hết các cử tri đều mong muốn kết quả cuộc bầu cử tổng thống trước thời hạn này sẽ làm thay đổi cục diện đất nước, cứu Ukraine thoát khỏi nguy cơ nội chiến.

Tuy nhiên, trong bối cảnh chính trị hiện nay ở Ukraine, hy vọng đó thật mong manh. Trong số các ứng cử viên, sáng giá nhất là tỷ phú P. Poroshenko của đảng Udar (Cú đấm), người được mệnh danh là “ông hoàng Socola” nắm trong tay hệ thống các nhà máy sản xuất bánh kẹo trên khắp cả nước. Các cuộc thăm dò dư luận trước bầu cử cho thấy ông này nhận được 45% số phiếu ủng hộ, bỏ xa các đối thủ bám phía sau.

Nhưng dù người chiến thắng là nhà tỷ phú Poroshenko theo đường lối ôn hòa hay cựu Thủ tướng Y. Tymoshenko vốn “bài Nga, thân phương Tây”, thì làm sao thoát khỏi thế kẹt Đông – Tây vẫn là thách thức vô cùng lớn với tân tổng thống Ukraine. Giới phân tích đều cho rằng ứng cử viên giành chiến thắng sẽ phải hành động nhanh chóng để thúc đẩy sự hòa giải dân tộc trong tình thế “đi trên dây”, giữa một bên là 7 tỉnh miền Tây mong muốn hợp tác gần gũi hơn với EU và các tỉnh miền Đông lại hướng về phía Nga.

Thêm vào đó, dù đều lớn tiếng kêu gọi ổn định Ukraine nhưng các đối tác bên ngoài của Ukraine cũng đều có những toan tính lợi ích riêng của mình. Ai cũng biết rõ là Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) sẽ tìm cách lái Kiev sang phía Tây, lôi kéo Ukraine liên kết ngày càng chặt hơn với EU và NATO. Còn nước Nga thì đương nhiên tìm mọi cách ngăn chặn xu hướng bất lợi này.

Trong cuộc đối đầu, ai cũng có con bài riêng, phương Tây có tiền thì Nga có khí đốt, thứ gì cũng quan trọng đối với Ukraine. Để nhận được tiền của phương Tây, tân tổng thống Ukraine sẽ có một nhiệm vụ vô cùng khó khăn là tuân theo những cải cách khắc nghiệt mà Quỹ Tiền tệ quốc tế áp đặt. Còn nếu muốn chiếc van khí đốt từ Nga không đóng lại vào tháng 6 tới khi hợp đồng cũ hết hạn, Kiev phải kiểm soát được tâm lý bài Nga ở phía Tây.

Nhiệm kỳ của tổng thống mới của Ukraine sẽ kéo dài 5 năm. Trước mắt, tân tổng thống sẽ phải chọn ngày bầu cử Quốc hội 450 ghế của nước này. Tiếp đó là tiến hành cải cách hiến pháp theo hướng tăng thêm quyền hạn cho chính quyền địa phương, tổ chức trưng cầu dân ý về việc liên bang hóa đất nước với hy vọng duy trì hai miền Đông – Tây trong một nhà nước ít tập quyền hơn.

Theo ANTD