Thế giới đối diện nguy cơ ‘thương chiến Trump 2.0′

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ tăng thuế đối với các đối tác thương mại hàng đầu, dự kiến sẽ tác động lớn đến nền kinh tế thế giới.

Tờ The Hill ngày 26.11 dẫn lời Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ tăng thuế với những đối tác thương mại hàng đầu của Washington ngay trong ngày đầu ông nhậm chức. Trong loạt bài đăng trên mạng xã hội Truth Social, ông thông báo sẽ áp thuế 25% đối với hàng hóa nhập từ Canada và Mexico, đồng thời áp thêm 10% thuế đối với hàng hóa từ Trung Quốc.

Chiến tranh thương mại ?

Ông Trump nhấn mạnh mức thuế mới nhằm thúc đẩy các quốc gia trên nỗ lực hơn nữa trong việc tăng cường an ninh biên giới, trấn áp nạn buôn lậu chất gây nghiện fentanyl sang Mỹ. Ông cho rằng Mexico và Canada đều đủ sức để dễ dàng giải quyết các vấn đề này. “Chúng tôi yêu cầu họ sử dụng sức mạnh đó. Đã tới lúc họ phải trả giá đắt cho đến khi giải quyết vấn đề trên”, ông viết.

Các đối tác thương mại Mỹ cảnh báo ông Trump về thuế quan

Trong động thái phản ứng, phát ngôn viên Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ Lưu Bằng Vũ cho hay Bắc Kinh đã liên lạc với Washington về các hoạt động chống buôn lậu ma túy và “ý kiến về việc Trung Quốc cố tình cho phép các tiền chất fentanyl chảy vào Mỹ hoàn toàn trái ngược với sự thật và thực tế”. “Về vấn đề thuế suất của Mỹ đối với Trung Quốc, Trung Quốc tin rằng sự hợp tác kinh tế và thương mại Trung – Mỹ về bản chất là có lợi đôi bên. Không ai sẽ thắng một cuộc thương chiến hay chiến tranh thuế suất”, Đài CNN dẫn lời ông Lưu phát biểu.

Xe tải từ Mexico chờ đi qua biên giới vào Mỹ ngày 25.11. ẢNH: REUTERS

Sau khi thông báo, ông Trump điện đàm với Thủ tướng Canada Justin Trudeau và có “một cuộc thảo luận tốt đẹp” về các vấn đề thương mại, an ninh biên giới, theo Reuters dẫn một nguồn tin. Về phía Mexico, Hạ nghị sĩ Ricardo Monreal kêu gọi sử dụng các cơ chế chống buôn người, ma túy và vũ khí. Ông cho rằng leo thang đáp trả thương mại sẽ chỉ tổn hại túi tiền người dân mà không giải quyết vấn đề.

Lợi và hại

Thông báo của ông Trump gây chấn động khắp thị trường toàn cầu, với các chỉ số chứng khoán châu Á giảm và USD tăng giá. Trong khi đó, CAD của Canada giảm 1,2% và peso của Mexico giảm 2% so với USD. Về lâu dài, theo CNN, các thuế suất trừng phạt có thể gây tác hại đến chuỗi cung ứng của Mỹ và các lĩnh vực phụ thuộc vào hàng hóa từ các đối tác thương mại của nước này.

Mặt hàng nhập khẩu chính từ Canada vào Mỹ là dầu mỏ, đạt 4,3 triệu thùng/ngày vào tháng 7, bên cạnh xe hơi, máy móc, nhựa, gỗ và các mặt hàng khác. Mỹ nhập khẩu nhiều xe hơi và phụ tùng xe hơi từ Mexico, giúp Mexico vượt Trung Quốc trở thành nhà xuất khẩu hàng đầu vào Mỹ hồi năm ngoái. Ngoài ra, Mexico còn là nhà cung cấp lớn của Mỹ về các mặt hàng điện tử, máy móc, dầu mỏ, thiết bị quang học, đồ nội thất và rượu. Mỹ còn nhập khẩu nhiều đồ điện tử từ Trung Quốc, bên cạnh máy móc, đồ chơi, dụng cụ thể thao, đồ nội thất và nhựa.

Giới chuyên môn cho rằng dù Mỹ tăng thuế, các công ty nhập khẩu và sau cùng là người tiêu dùng nước này sẽ phải gánh phần tăng thêm đó. Nhiều nhà kinh tế cho rằng thuế quan sẽ gây lạm phát, nhưng nhà đầu tư Scott Bessent, người được ông Trump chọn làm bộ trưởng tài chính, cho rằng không cần lo ngại về điều này nếu thuế suất được áp dụng đúng. Phố Wall ủng hộ việc ông Trump chọn ông Bessent vì nhiều người cho rằng nhà đầu tư này sẽ áp thuế suất từng bước. Trong khi đó, tờ The Guardian dẫn lời chuyên gia chính sách cấp cao Swati Dhingra tại Ngân hàng Anh cho rằng thuế suất của Mỹ có thể kéo giảm lạm phát toàn cầu, khi giúp hạ giá hàng hóa tại các nước khác.

Hủy 2 vụ án hình sự đối với ông Trump

Công tố viên đặc biệt Jack Smith ngày 25.11 đề nghị thẩm phán Tanya Chutkan tại Washington DC bãi bỏ vụ án can thiệp bầu cử năm 2020, đồng thời rút lại đơn kháng án của ông trong vụ án lưu giữ tài liệu mật của ông Trump. Thẩm phán trong vụ tài liệu mật đã bãi bỏ vụ án nhưng ông Smith kháng án, theo ABC News. Quyết định được đưa ra khi ông Trump chuẩn bị nhậm chức tổng thống vào tháng 1.2025. Bộ Tư pháp Mỹ có chính sách từ thập niên 1970 không truy tố tổng thống, không xét đến tính đúng sai của cáo buộc. Sau đề nghị của công tố viên đặc biệt, thẩm phán Chutkan đã bãi bỏ các cáo buộc can thiệp bầu cử đối với ông Trump, lập luận rằng quyết định như vậy là phù hợp và không gây hại đến lợi ích của công chúng. Tuy nhiên, thẩm phán đồng ý với lý lẽ của công tố viên rằng quyền miễn trừ của ông Trump sẽ không có hiệu lực sau khi ông mãn nhiệm.