The Economist: Quan hệ ASEAN – Mỹ chặt hơn là nhờ Trung Quốc

Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN – Mỹ đang diễn ra ở Mỹ cho thấy khu vực ASEAN quan trọng với Mỹ và Mỹ quan trọng với ASEAN khi xét về lĩnh vực kinh tế. Trung Quốc là chất xúc tác cho mối quan hệ này.

Tổng thống Mỹ Barack Obama phát biểu tại hội nghị cấp cao với lãnh đạo các nước Đông Nam Á (ASEAN) hôm 15.2 – Ảnh: Reuters

Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN – Mỹ đang diễn ra tại bang California (Mỹ). Đây là hội nghị quốc tế quan trọng đầu tiên trong năm 2016 của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Sự kiện này chưa từng có tiền lệ khi một tổng thống Mỹ đóng vai trò chủ nhà cùng lúc đón tiếp tất cả lãnh đạo các nước khu vực Đông Nam Á. Theo tờ The Economist, xét về mặt kinh tế, ASEAN quan trọng với Mỹ.

Các nước thuộc ASEAN kết nối với nhau sẽ tạo thành khu vực kinh tế lớn thứ bảy thế giới. Đầu tư của Mỹ vào ASEAN là 226 tỉ USD trong năm 2014 và con số này lớn hơn nhiều so với tổng tiền đầu tư vào Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc cộng lại. ASEAN là cộng đồng các nước trẻ, có kinh tế sôi động.

Các quan chức Mỹ đã và đang tự hào, nhấn mạnh sự thành công của Tổng thống Mỹ Barack Obama trong chuyện quay “trục”, “tái cân bằng” hướng về châu Á.

Chắc chắn, Tổng thống Obama hướng về Đông Nam Á nhiều hơn bất cứ người tiền nhiệm nào của ông. Chưa có tổng thống nào trong lịch sử Mỹ thực hiện nhiều chuyến công du đến khu vực này hơn ông Obama, với các chuyến thăm chưa có tiền lệ đến Campuchia, Myanmar và sẽ đến Lào và Việt Nam trong năm nay. Tổng thống Mỹ đương nhiệm cũng bổ nhiệm đại sứ Mỹ đầu tiên ở ASEAN và thường xuyên tham dự cuộc họp với các nhà lãnh đạo ASEAN.

Tuy nhiên, lãnh đạo ASEAN tụ họp về khu nghỉ dưỡng Sunnylands, bang California phần nhiều không phải vì sự có mặt dày hơn của ông Obama ở khu vực, mà là vì Trung Quốc và các động thái gần đây của nước này. “Nụ cười ngoại giao” của Trung Quốc tại khu vực ASEAN dường như dần chuyển thành vẻ mặt cau có với các căng thẳng hiện tại trên Biển Đông. Gần đây, một số nước thành viên ASEAN tăng cường hợp tác quốc phòng và hải quân với Mỹ, Úc, Nhật Bản và Ấn Độ.

Tổng thống Mỹ Barack Obama gặp gỡ Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại The Annenberg Retreat ở khu nghỉ dưỡng Sunnylands, bang California hồi năm 2013 – Ảnh: Reuters

Tuy vậy, xét bình diện khác, nụ cười trên đang trở lại. Với dự án “Một vành đai, một con đường”, Trung Quốc hiện chủ động xây dựng các liên kết thương mại toàn cầu, hứa hẹn đầu tư vào cảng biển và đường sắt trên khắp Đông Nam Á với các công trình được hỗ trợ bởi Ngân hàng Đầu tư Cơ sở hạ tầng châu Á (AIIB) – định chế tài chính cũng là phát kiến của nước này.

Các nhà hoạch định chính sách Mỹ cho rằng với chính sách ngoại giao như trên, Trung Quốc đang cố gắng gia tăng tầm ảnh hưởng tại khu vực. Đây có thể là sự thật. Song các thành viên ASEAN dù đánh giá cao sự hào phóng của Trung Quốc, cũng có thể hoài nghi về ý định của quốc gia Đông Á. Vì thế, họ chuyển hướng sang Mỹ như một đối trọng với ảnh hưởng từ Đại lục.

Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN – Mỹ diễn ra ở Sunnylands, nơi mà ông Obama từng đón Chủ tịch Tập Cận Bình vào năm 2013. Các nhà ngoại giao ASEAN năm nay cũng đến Sunnylands cho thấy Mỹ xem ASEAN cũng quan trọng như Đại lục.

Thu Thảo

Theo Thanhnien