The Diplomat: Trung Quốc chẳng màng hình ảnh quốc gia

Hình ảnh quốc gia cũng Trung Quốc đang bị thử thách, tuy nhiên nếu phải chọn giữa lợi ích quốc gia và bảo vệ hình ảnh, thì Trung Quốc sẽ chọn vế đầu, tờ The Diplomat của Nhật Bản nhận định.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ảnh: Guardian

Một khảo sát gần đây được BBC World tiến hành cho thấy hình ảnh của Trung Quốc không được đón nhận rộng rãi trên toàn thế giới.

Mặc dù trong năm nay, tỷ lệ người cho rằng ảnh hưởng từ Trung Quốc mang tính tiêu cực ngang bằng với tỷ lệ người có quan điểm ngược lại (42% và 42%), tuy nhiên tỷ lệ người có nhìn nhận tiêu cực đối với Trung Quốc tại hai nước láng giềng quan trọng nhất là Nhật Bản và Hàn Quốc đã sụt giảm xuống mức đáng lo ngại.

Tại Hàn Quốc, chỉ 32% người dân nhìn nhận Trung Quốc dưới con mắt tích cực so với 56% tiêu cực.

Tại Nhật Bản, tỷ lệ còn chênh lệch dữ dội hơn với vỏn vẹn 3% có cái nhìn tích cực về Trung Quốc so với 73% tiêu cực, mức thấp nhất trong lịch sử.

Tình hình có vẻ được cải thiện hơn tại châu Phi, đặc biệt tại những nước nhận nhiều viện trợ từ Trung Quốc, với 85% người nhìn nhận ảnh hưởng của Trung Quốc là tích cực ở Nigeria, con số này tại Ghana là 67% và 65% tại Kenya.

Một điểm đáng lưu ý khác là hầu hết các nước phát triển có cái nhìn không mấy thiện cảm với Trung Quốc, tỷ lệ tiêu cực và tích cực tại Anh lần lượt là 49% và 46%, tại Úc là 47% và 44%, Đức là 76% và 10%.

Kết quả này tất yếu dẫn đến một câu hỏi: “Trung Quốc có quan tâm tới hình ảnh trên trường quốc tế của mình?”.

Xét trong bối cảnh tàu Trung Quốc vừa đâm chìm một tàu Việt Nam sau khi hạ đặt trái phép giàn khoan nước sâu Hải Dương 981 trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam trên Biển Đông, cùng với hành động đơn phương thiết lập vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) bao trùm Biển Đông, có lẽ Trung Quốc cũng chẳng màng tới hình ảnh của mình trong mắt các nước láng giềng châu Á, tờ báo khẳng định.

Tuy nhiên, hành động này trái ngược với nỗ lực của Trung Quốc trong nhiều năm qua để củng cố quyền lực mềm cũng như xây dựng một hình ảnh tích cực trên trường quốc tế.

Vậy, câu hỏi thực chất là: Nếu Trung Quốc quan tâm tới hình ảnh đát nước, sao nước này lại hành động để bôi nhọ nó như vậy?

Đây là một thắc mắc hợp lý, trong bối cảnh rất nhiều bằng chứng cho thấy các quốc gia tại châu Á đang xem Trung Quốc như một nước lớn chuyên đi bắt nạt kẻ yếu.

The Diplomat đã liệt kê ba khả năng giải thích cho sự trước sau bất nhất trong chiến lược ngoại giao của Trung Quốc.

Đầu tiên, có thể Trung Quốc cũng không thực sự đánh giá cao cả khái niệm hình ảnh quốc gia hay quyền lực mềm.

Theo trường phái logic hiện thực đang chiếm ưu thế tại nước này, cái thực sự có giá trị trên bàn cờ chính trị thế giới là sức mạnh vật chật, còn quyền lực mềm cũng chỉ là một sản phẩm phụ của sức mạnh vật chất mà thôi.

Vì vậy, các nhà lãnh đạo Trung Quốc có thể đã vận dụng chân lý “thà được người khác nể sợ còn hơn được yêu quý” trong đối ngoại chính trị quốc tế.

Nếu đây thực sự là nền tảng của chính sách ngoại giao Trung Quốc sử dụng trong những năm vừa qua, thì chẳng có gì ngạc nhiên nếu nước này cảm thấy việc củng cố hình ảnh quốc gia là chẳng cần thiết.

Khả năng thứ hai là Trung Quốc có quan tâm tới hình ảnh, nhưng còn thiếu kinh nghiệm hay thậm chí vụng về trong việc củng cố nó.

Thật vậy, trong những năm gần đây, Trung Quốc nỗ lực rất nhiều để xây dựng hình ảnh đối với quốc tế. Ví dụ như nước này đã đổ một núi tiền vào kỳ Olympics 2008 tổ chức tại Bắc Kinh để tiếp thị hình ảnh tích cực của quốc gia.

Rõ ràng là nước này muốn xây dựng một hình ảnh tích cực và hòa bình trước cộng đồng quốc tế.

Tuy nhiên, cũng có thể các quan chức Trung Quốc chịu trách nhiệm xúc tiến hình ảnh quốc gia chưa có đủ năng lực, hoặc thiếu đi sự phối hợp giữa các bộ ban ngành như Bộ Ngoại giao và Quân đội.

Ví dụ, tờ báo chỉ ra, mất một tháng sau khi vấp phải sự phản đối từ cộng đồng quốc tế thì Bộ Ngoại giao Trung Quốc mới có thể công bố một cái gọi là thư bày tỏ lập trường, khi đó thì hình ảnh của nước này đã bị bôi xấu.

Thêm vào đó, Trung Quốc vẫn khăng khăng khẳng định tàu Việt Nam đâm húc tàu Trung Quốc hơn 1.400 lần, nhưng lại chẳng đưa ra được video nào để chứng minh.

Những thí dụ như trên cho thấy nếu muốn nhận được sự ủng hộ của bạn bè quốc tế, những gì nhà cầm quyền Trung Quốc làm hiện tại là chưa đủ khéo léo, tinh tế.

Cuối cùng, việc Trung Quốc bỏ bê hình ảnh có thể được giải thích bằng việc nước này quyết định đặt lợi ích lên trên hình ảnh quốc gia. Vì vậy, Trung Quốc có quan tâm tới hình ảnh, nhưng họ quan tâm tới chủ quyền lãnh thổ còn nhiều hơn.

Nếu phải chọn một trong hai, Trung Quốc sẽ chọn chủ quyền. Như Chủ tịch Tập Cận Bình đã phát biểu hồi đầu năm, Trung Quốc sẽ không bao giờ hy sinh lợi ích cốt lõi của quốc gia trong mọi điều kiện.

Kết lại bài, The Diplomat nhận xét Trung Quốc sẽ còn nhiều việc để làm nếu muốn củng cố hình ảnh quốc gia, điển hình là sự minh bạch hóa và phản hồi kịp thời trước những khủng hoảng tranh chấp.

Theo NTD/Bizlive