Thế áp đảo của Nga trong tương quan lực lượng với Ukraine
Căng thẳng giữa Nga và Ukraine trong những ngày vừa qua khiến nhiều người lo ngại về nguy cơ xảy ra xung đột giữa hai nước, tuy nhiên tương quan lực lượng quân sự cho thấy Moscow dường như đang có lợi thế hơn so với Kiev.
Các binh sĩ và xe tăng thuộc quân khu phía nam Nga tham gia tập trận năm 2016. (Ảnh: Bộ Quốc phòng Nga)
Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko ngày 27/11 đã cảnh báo về kịch bản “chiến tranh toàn diện” với Nga sau khi lực lượng vũ trang Nga bắt giữ 3 tàu hải quân và 24 thủy thủ Ukraine với cáo buộc xâm phạm lãnh hải. Trước đó một ngày, nhà lãnh đạo Ukraine cho biết ông có “cơ sở nghiêm túc để tin rằng Nga sẵn sàng tiến hành một cuộc tấn công trên bộ”. Ukraine cũng đặt toàn bộ lực lượng quân sự vào tình trạng báo động cao.
Cũng trong ngày 27/11, Bộ Quốc phòng Nga thông báo đã bắt đầu “kiểm tra khả năng sẵn sàng chiến đấu” của các đơn vị quân sự thuộc quân khu phía Nam – khu vực kiểm soát bán đảo Crimea và các vùng biên giới giáp Ukraine. Các xe tải quân sự được nhìn thấy vận chuyển hệ thống phòng thủ tên lửa ven biển 3K60 Bal về phía Crimea.
Ngày 28/11, Nga thông báo sẽ chuyển hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 hiện đại tới Crimea. Giới phân tích phương Tây nhận định một cuộc chiến tranh toàn diện giữa Nga và Ukraine khó có khả năng xảy ra. Tuy nhiên, trong trường hợp nổ ra xung đột, Ukraine được dự đoán sẽ “lép vế” trước Nga.
Sau khi Liên Xô tan rã vào đầu thập niên 1990, Ukraine sở hữu khoảng 5.000 vũ khí hạt nhân, đưa Ukraine trở thành nước có kho vũ khí hạt nhân lớn thứ 3 thế giới, chỉ sau Nga và Mỹ. Tuy vậy, một đất nước Ukraine non trẻ không có đủ công nghệ cũng như tài chính để duy trì và vận hành số vũ khí này. Để có thể duy trì mối quan hệ hòa bình với Nga, Ukraine đã bàn giao lại hầu hết các vũ khí hủy diệt hàng loạt, đồng thời phá hủy số vũ khí còn lại để đổi lấy kinh phí.
Binh sĩ
Một binh sĩ Ukraine khai hỏa trong cuộc đối đầu với phe ly khai tại vùng Donetsk năm 2017. (Ảnh: AFP)
Theo thông tin từ Bộ Quốc phòng Ukraine, lực lượng vũ trang Ukraine gồm khoảng 250.000 người, trong đó có khoảng 204.000 binh sĩ. Con số này hoàn toàn “lép vế” so với Nga.
Năm 2018, lực lượng vũ trang Nga có khoảng 1,9 triệu người, trong đó có khoảng 1.013.628 binh sĩ. Theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm, chi tiêu quân sự của Nga năm 2017 vào khoảng 66,3 tỷ USD, trong khi con số này của Ukraine là 3,6 tỷ USD.
Xe tăng
Nga là một trong những nước sở hữu lực lượng xe tăng đông đảo nhất thế giới, với khoảng 20.000 chiếc. Chính quyền Ukraine năm 2017 từng thống kê số lượng xe tăng Nga hoạt động ngầm tại Ukraine để ủng hộ các nhóm ly khai là 680 chiếc. Con số này còn nhiều hơn số lượng xe tăng của Anh và Đức cộng lại. Tuy nhiên, Moscow vẫn phủ nhận việc hỗ trợ quân sự cho phe nổi dậy tại Donbass.
Hải quân
Hải quân Ukraine mất phần lớn tàu chiến khi Nga tiến hành sáp nhập bán đảo Crimea hồi năm 2014. Trong vụ đụng độ gần eo biển Kerch mới đây, Ukraine tiếp tục để mất 3 tàu chiến nữa vào tay Nga và hiện chưa rõ khi nào Moscow sẽ trả lại các tàu này cho Kiev.
Video đang HOT
Mặc dù Nga chỉ có một tàu sân bay duy nhất đang được nâng cấp và tàu này cũng bị hư hại sau sự cố chìm ụ nổi hồi tháng 10 tại xưởng đóng tàu ở Murmansk, song hạm đội biển Đen của Nga vẫn còn hàng chục tàu chiến. Ngoài ra, hải quân Nga dự kiến sẽ tiếp nhận thêm 26 tàu nữa vào cuối năm nay.
Nhà bình luận Michael Bociurkiw từng nhận định trên CNN rằng, Ukraine “chưa chuẩn bị sẵn sàng” để đương đầu với Nga trong một cuộc chiến trên biển. Ông Bociurkiw cho rằng Nga sẽ vấp phải rất ít sự phản kháng từ Ukraine nếu Moscow phát động một cuộc tấn công đổ bộ vào khu vực ven biển Azov.
Máy bay
Sĩ quan tình báo Nga áp giải một thủy thủ Ukraine bị Nga bắt giữ tới tòa án ở Crimea hôm 27/11 (Ảnh: AP)
Khi Nga tiến hành sáp nhập Crimea cách đây 4 năm, Ukraine đã mất hàng chục máy bay. Trong số máy bay còn lại của quân đội Ukraine, nhiều chiếc không có khả năng cất cánh.
Theo một thống kê mới nhất hồi tháng trước, không quân Ukraine hiện còn khoảng 17 máy bay Su-27, 21 máy bay MiG-29 Fulcrum – mẫu máy bay chiến thuật tầm ngắn hạng nhẹ có khả năng sánh ngang với F-16. Ngoài ra, Ukraine cũng có thể huy động thêm 13 máy bay tấn công mặt đất Su-25 Frogfoot, 12 máy bay n.ém b.om Su-24, 46 máy bay huấn luyện L-39 với vai trò tấn công. Ukraine cũng có các máy bay vận tải hạng nặng, máy bay trinh sát và trực thăng.
Theo báo cáo Sức mạnh quân sự Nga 2017 của Cơ quan Tình báo Quốc phòng Nga, lực lượng không quân Nga sở hữu số lượng khí tài hùng hậu, với 141 máy bay n.ém b.om, 420 máy bay chiến đấu, 345 máy bay tấn công mặt đất, 215 máy bay tấn công, 32 máy bay trinh sát điện tử, 22 máy bay kiểm soát và cảnh báo sớm, 6 máy bay kiểm soát và chỉ huy, 15 máy bay tiếp dầu, 122 máy bay vận tải hạng nặng và 198 máy bay huấn luyện. Ngoài ra, Nga cũng bắt đầu đưa nhiều máy bay hiện đại hơn vào hoạt động trong năm nay.
Tăng cường sức mạnh
Trong bài viết cho Viện nghiên cứu Chính sách Đối ngoại, nhà phân tích Denys Kiryukhin hồi tháng 8 cho biết lực lượng của Ukraine đã giảm đáng kể, từ “780.000 binh sĩ, 6.500 xe tăng, 1.100 máy bay chiến đấu và hơn 500 tàu chiến” thời hậu Xô Viết xuống còn “184.000 binh sĩ, gần 700 xe tăng, 170 máy bay chiến đấu và 22 tàu chiến” vào đầu năm 2013.
Tuy nhiên nhà phân tích Kiryukhin lưu ý rằng, “quá trình hiện đại hóa toàn diện lực lượng quân sự của Ukraine, dự kiến hoàn tất vào năm 2020, vẫn đang được diễn ra”. Đây được cho là “chương trình cải cách thành công nhất kể từ khi Ukraine trở thành quốc gia độc lập”.
Trong bài viết đăng trên tạp chí National Interest hồi tháng 2, chuyên gia Mykola Bielieskov khẳng định “quân đội Ukraine đang mạnh trở lại” sau một thời gian dài im ắng từ năm 2014. Ông Bielieskov trích dẫn số liệu tăng trưởng trong chi tiêu quốc phòng của Ukraine, cùng hoạt động phát triển tên lửa, đồng thời cho biết Ukraine có khoảng “21 máy bay chiến đấu thế hệ 4 có khả năng hoạt động đầy đủ”.
Cũng theo chuyên gia Bielieskov, quân đội Ukraine đã tiếp nhận tổng cộng 4.142 xe tăng và xe bọc thép trong năm 2014, 3.227 xe trong năm 2015 và 530 xe trong năm 2016. Ông Bielieskov khẳng định “Ukraine đã thỏa mãn nhu cầu về xe tăng và xe bọc thép”.
Do Ukraine chưa phải là thành viên của NATO nên liên minh quân sự này không có nghĩa vụ phải can thiệp nếu xảy ra xung đột giữa Ukraine và Nga. Điều đó đồng nghĩa với việc Ukraine phải tự mình đương đầu với sức mạnh quân sự của Nga.
Tuy nhiên, ngay cả khi NATO can thiệp, các chuyên gia cho rằng những thiếu sót về mặt tổ chức và chiến lược của NATO cũng khiến liên minh này chịu thiệt hại nặng nề khi đối đầu với Nga.
Thành Đạt
Theo Dantri/ Newsweek
Liệu có xảy ra cuộc chiến Nga–Ukraine ở Biển Đen?
Mâu thuẫn Nga-Ukraine lại được đẩy lên một bước mới trong sự cọ sát giữa 2 đại chiến lược "Đông tiến" của NATO và "Chim ưng hai đầu" của LB Nga.
Ngày 25/11, FSB (cơ quan an ninh của Nga) cho biết, tàu tuần tra của Nga đã bắt giữ 3 tàu hải quân của Ukraine tại eo biển Kerch kết nối Biển Đen và Biển Azov đồng thời dùng vũ lực để buộc các tàu này ngừng di chuyển bất hợp pháp trong vùng biển của Nga.
Phía Ukraine cho rằng, Nga đã bắt giữ 23 thủy thủ Ukraine và 6 trong số đó đã bị thương.
Ảnh do FSB cho thấy tàu Nga và Ukraine áp sát nhau ở eo biển Kerch ngày 25/11/2018.
Ngay ngày hôm sau (26/11) Quốc hội Ukraine đã thông qua đề xuất thiết quân luật trong vòng 30 ngày để phản ứng và "đối phó với nguy cơ bị tấn công", khiến dư luận quốc tế lo ngại tình hình căng thẳng leo thang có thể xảy ra cuộc chiến giữa Nga với Ukraine.
Đổ lỗi cho nhau
Cơ quan An ninh LB Nga - FSB cho rằng, các tàu của Ukraine đã có "hành động khiêu khích" với "mục đích rõ ràng là tạo tình huống xung đột tại khu vực". Moscow cáo buộc các tàu hải quân Berdyansk, Nikopol và Yany Kapu của của Ukraine đã vi phạm biên giới biển của Nga trên Biển Đen.
Sau động thái bắt giữ 3 tàu Ukraine cùng với các thủy thủ đoàn, Nga đã triển khai hàng loạt tàu chiến, tàu hàng phong tỏa luồng hàng hải dưới cây cầu bắc qua eo biển Kerch, cấm các phương tiện dân sự đi qua vùng biển này, đồng thời triển khai các biên đội cường kích Su-25 và trực thăng tấn công Ka-52 tuần tra xung quanh.
Ngày 26/11, FSB còn cho công bố video thẩm vấn các quân nhân Ukraine trên 3 tàu chiến bị Cảnh sát biển nước này bắt giữ hôm 25/11. Họ thú nhận rằng: "Chúng tôi cố tình phớt lờ yêu cầu dừng lại của cảnh sát biển Nga qua sóng vô tuyến. Trên tàu chúng tôi có s.úng máy và nhiều đạn dược. Tôi biết rằng đó là hành động khiêu khích".
Vladimir Lesovoy, chỉ huy đơn vị tàu hậu cần A-1728 của Ukraine và có mặt trên tàu pháo Nikopol lúc sự việc xảy ra, khai rằng, đã nhận được lệnh di chuyển từ cảng Odessa tới cảng Mariupol, hành trình buộc các chiến hạm Ukraine phải đi qua eo biển Kerch do Nga kiểm soát nối Biển Đen với Biển Azov.
Andrei Drach, sĩ quan tình báo Ukraine cũng có mặt trên tàu Nikopol thừa nhận, con tàu đã đi vào lãnh hải Nga và nhận được thông báo của cảnh sát biển rằng họ đang vi phạm luật pháp Nga cũng như yêu cầu rời đi.
Thủy thủ Sergei Tsybizov nói rằng, "Khi các tàu vào lãnh hải Nga, cảnh sát biển đã yêu cầu ngừng lại và đợi thêm hướng dẫn, nhưng chúng tôi tiếp tục di chuyển. Các tàu Nga liên lạc, cảnh báo sẽ n.ổ s.úng nếu chúng tôi không ngừng. Thuyền trưởng cho dừng tàu và chúng tôi bị bắt, tất cả chỉ có vậy".
Tuy nhiên, Ukraine lại khẳng định nước này đã thông báo trước cho Nga về lộ trình di chuyển của những con tàu của họ, vốn bắt buộc phải đi qua eo biển Kerch để đến Biển Azov. Ngoại trưởng Ukraine Pavlo Klimkin nói: "có thể Nga đã chuẩn bị các hành động gây hấn tiếp theo trên biển hoặc trên bộ" và cho biết Kiev đã "sẵn sàng" sau khi Tổng thống Poroshenko đề nghị thiết quân luật.
Theo Defense One, ngày 26/11 Bộ Tổng tham mưu quân đội Ukraine cũng công bố một đoạn băng mà họ tuyên bố là ghi lại cuộc trao đổi qua sóng vô tuyến giữa thủy thủ tàu cảnh sát biển Nga và chỉ huy trên bờ, trong đó các sĩ quan Nga nói rằng, họ nên "tấn công tàu Ukraine" và khẳng định họ nhận được chỉ đạo từ các lãnh đạo ở Moscow.
Mâu thuẫn âm ỉ
Căng thẳng giữa Moscow và Kiev xung quanh eo biển Kerch đã âm ỷ từ nhiều tháng qua, khi các quan chức Ukraine cáo buộc Nga đang tìm cách phong tỏa cửa ngõ duy nhất để tàu Ukraine tiến vào các cảng trên bờ biển Azov nhằm làm xói mòn nền kinh tế nước này và tăng cường quyền kiểm soát với vùng biển khu vực.
Trước đó, năm 2003 Nga và Ukraine đã ký một hiệp ước công nhận eo biển Kerch và Biển Azov là vùng lãnh hải chung, nhưng kể từ khi sáp nhập bán đảo Crimea vào Nga năm 2014 và xây dựng cầu Kerch, Moscow bắt đầu tăng cường hoạt động kiểm soát tại khu vực này.
Chính quyền Kiev gần đây cáo buộc nhà chức trách Nga cố tình gây cản trở giao thông hàng hải của tàu bè Ukraine qua eo biển Kerch và các thiết bị điện tử hoạt động trong toàn bộ khu vực này thường xuyên bị gây nhiễu, kể cả các hệ thống định vị toàn cầu GPS.
Theo Drive, Nga cũng được cho là đã tăng cường đáng kể sự hiện diện và năng lực quân sự trên bờ Đông Biển Azov, đối diện với các cảng của Ukraine, khiến Kiev cáo buộc Moscow đang tìm cách "chiếm đoạt" các thành phố ven biển Azov của họ nhằm kết nối Crimea với vùng ly khai ở miền Đông Ukraine.
Hải quân Ukraine mô tả hành động đ.âm va tàu kéo của tàu cảnh sát biển Nga cũng như việc phong tỏa luồng hàng hải dưới cầu Kerch là những hành vi "vi phạm các quy định và hiệp ước hàng hải quốc tế". Oleksander Danylyuk, giám đốc Trung tâm Cải cách Quốc phòng ở Kiev cho rằng, vụ bắt tàu chiến này cho thấy "Biển Azov đang nằm dưới sự kiểm soát thực tế của Nga".
Bình luận viên Mark Moore của NYPost cho rằng, sự cố này có nguy cơ mở ra một mặt trận mới trong cuộc xung đột kéo dài 4 năm qua ở miền Đông Ukraine. Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko ngày 26/11 tuyên bố trên truyền hình rằng ông sẽ yêu cầu quốc hội phê chuẩn "tình trạng thiết quân luật" kéo dài 60 ngày". Tuy nhiên, sau đó ông lại rút lại còn 30 ngày và nhấn mạnh đây không phải là lời tuyên chiến và Ukraine không có kế hoạch tấn công nước khác.
Khó xảy ra cuộc chiến
Giới phân tích cho rằng tuyên bố của Tổng thống Poroshenko cho thấy sự thận trọng của Ukraine trước nguy cơ đẩy căng thẳng với Nga lên mức bùng nổ thành xung đột quân sự. Kiev có thể phản ứng mạnh trước sự việc, nhưng sẽ cố gắng không để mọi việc vượt tầm kiểm soát.
Poroshenko cũng ra lệnh cho quân đội nước này sẵn sàng cho một cuộc xung đột toàn diện, nhưng đây không phải là lần đầu tiên ông ra mệnh lệnh như vậy. Cách đây hơn một tháng, Tổng thống Ukraine cũng yêu cầu các lực lượng vũ trang "sẵn sàng s.úng đạn" để "đẩy lùi hành vi xâm lược của Nga trên Biển Azov".
Chuyên gia phân tích quân sự Tyler Rogoway cho rằng, người Nga mới là bên quyết định để căng thẳng trên eo biển Kerch leo thang đến mức nào. Nếu việc phong tỏa eo biển là tạm thời và Moscow quyết định dỡ bỏ lệnh cấm lưu thông qua khu vực này sau màn phô diễn sức mạnh, căng thẳng sẽ được hạ nhiệt đáng kể. Ngày 26/11, giám đốc Cảng vụ Crimea (CSP) Alexei Volkov cho biết hoạt động lưu thông qua eo biển Kerch đã trở lại bình thường sau một ngày bị phong tỏa vì lý do an ninh.
Chính phủ Ukraine cũng cho biết đã "thông báo cho các đối tác (NATO) về hành động của Nga trên Biển Azov". Đây là liên minh quân sự mà Kiev đang rất muốn trở thành thành viên và Ukraine rất hy vọng NATO sẽ có sự can thiệp nhanh chóng và quyết liệt.
Tuy nhiên, ngay tối 26/11, NATO đã tuyên bố khối này đang "theo dõi chặt chẽ diễn biến tình hình", mong muốn các bên kiềm chế và hạ nhiệt căng thẳng. Người phát ngôn NATO nói: "Chúng tôi kêu gọi Nga đảm bảo quyền tiếp cận không bị cản trở tới các cảng Ukraine trên Biển Azov theo luật quốc tế".
Chuyên gia Rogoway nhận định, điều duy nhất NATO có thể làm lúc này là triển khai máy bay do thám tới Biển Azov để tìm hiểu tình hình di chuyển lực lượng cũng như thông tin liên lạc của Nga để hiểu được Moscow sẽ làm gì tiếp theo. Rằng, "Chúng ta sẽ không thấy những màn đấu s.úng trên Biển Đen, thay vào đó chỉ là những cuộc biểu tình chống Nga trên đường phố Kiev và các cuộc tấn công mạng lẫn nhau giữa hai bên".
Như vậy, với sự kiện ngày 25/11 ở eo biển Kerch, mâu thuẫn Nga-Ukraine lại được đẩy lên một bước mới. Theo đó, sự cọ sát giữa 2 đại chiến lược "Đông tiến" của NATO và "Chim ưng hai đầu" của LB Nga tiếp tục được "hâm nóng".
Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay ở cả Ukraine và hai phía Đông-Tây đều chưa sẵn sàng cho cuộc chiến, mặc dù trong mấy tháng vừa qua cả Nga và NATO đều tiến hành các cuộc tập trận khổng lồ, nhưng cũng chỉ là để răn đe lẫn nhau mà thôi. Vì thế, giới chuyên gia nhận định, khó xảy ra cuộc chiến Nga-Ukraine./
Theo CTV Nguyễn Nhâm/VOV.VN
Diễn biến vụ chạm trán tàu chiến thổi bùng căng thẳng Nga - Ukraine Vùng biển gần bán đảo Crimea đã trở thành "điểm nóng" căng thẳng giữa các tàu chiến của Nga và Ukraine hôm 25/11 trước khi hai nước khẩu chiến qua lại để đổ lỗi cho nhau. Theo hãng tin RT, các tàu của Ukraine thường di chuyển qua lại giữa hai cảng của nước này: từ cảng Odessa trên biển Đen tới cảng...