“Thầy rắn” 95 tuổi nắm giữ bảo bối giải độc rắn cực kỳ linh nghiệm
Miền Tây Nam Bộ thời hoang vu vô vàn thú dữ, trong đó có những loài rắn độc đe dọa tính mạng con người. Có lẽ vì thế mà những thầy rắn đã ra đời gắn liền với những bảo bối huyền bí.
Khái niệm “thầy rắn” ở đây bao gồm cả nghệ thuật bắt rắn và bí quyết thu phục rắn. Chuyến hành trình qua miền Tây mùa nước nổi, PV báo GĐ&XH Cuối tuần đã kỳ công tìm lại những cao nhân cuối cùng còn nắm giữ bảo bối trị xà nổi danh ở vùng đất này.
Ở miệt U Minh Hạ (Cà Mau), cụ Hai Tây (95) tuổi được mệnh danh là “thầy rắn”. Những năm tháng sinh tồn giữa chốn rừng thiêng, nước độc lúc nhúc mãng xà, cụ đã tự học võ nghệ đến mức xuất thần nhập hóa để phòng vệ. Đặc biệt hơn, người dân nơi đây còn khẳng định cụ đang nắm giữ một bài thuốc “cải tử hoàn sinh” khi bị độc xà cắn cực kỳ linh nghiệm.
Cao nhân ẩn mình chốn rừng thiêng nước độc
Thành phần bài thuốc trị rắn
Cụ Hai Tây chia sẻ, bài thuốc trị rắn của cụ hiện tại có hai dạng. Thuốc chữa cho người trúng độc có: hồng hoàng, đại hoàng, thạch thục, quê chi, ban khuyến, long não, trần bì. Với người trúng độc bị chết lâm sàng có: ngưu hoàng, xạ hương, đinh hương, thái ngân, mậu bài. Tất cả các loại thảo dược trên đều phải được nghiền nát ra thấm nước cơm nếp với mật ong, cô lại thành viên nhỏ phơi nắng cho khô dùng dần. Bên cạnh đó hỗ trợ bài thuốc còn có sừng con dinh. Ông Hai Tây còn giữ miếng sừng dinh nhỏ, khi ai đó bị rắn cắn thì áp miếng sừng này vào vết thương nó sẽ hút độc tố khi nào hết độc thì nó sẽ tự nhả ra. Cụ Hai Tây bảo, đối với bài thuốc trị rắn, nếu ai muốn học cụ sẵn sàng truyền lại.
Trải qua hàng trăm năm hoang vu, miệt U Minh trở thành “thiên đường” của những loài rắn độc như hổ mây khổng lồ dài hàng thước, nặng hàng trượng, hổ mang đất, chàm oạp, mái gầm… Có lẽ vì thế, những “thầy rắn” cao tay xuất hiện để chế ngự chúng như một lẽ tất yếu. Tuy nhiên ngày nay, rừng bị thu hẹp dần, rắn cũng trở thành món khoái khẩu của thợ săn… Vì thế, những giai thoại về “thầy trị rắn” dường như cũng trở thành quá vãng. Phần lớn họ đã mất hoặc ẩn danh và mang theo luôn những bài thuốc huyền bí của mình. Sau nhiều ngày lặn lội khắp miệt U Minh Hạ, cuối cùng chúng tôi mới cũng được một lão ông mà người ta thường gọi là “thầy rắn”. Đó là cụ Nguyễn Văn Đã (biệt danh “thầy rắn” Hai Tây), biệt tài trị rắn độc của cụ xưa nức tiếng miệt rừng U Minh nhưng nay cụ đã vào hàng “bách niên giai lão” nên lui về ở ẩn cùng con cháu.
Cụ Hai Tây sống cùng gia đình người con ở vùng viền rừng U Minh Hạ (thuộc huyện Trần Văn Thời). Đường vào nhà cụ Hai Tây khúc khuỷu men theo từng con rạch, chúng tôi được một người tỉ mẫn dẫn đường. Là người sinh ra và lớn lên ở đây nên anh “hoa tiêu” biết khá nhiều về ông cụ, vừa đi vừa thao thao nói như một hướng dẫn viên kể “đặc sản” du lịch của xứ mình. Rằng, cụ Hai dù đã già nhưng vẫn còn minh mẫn lắm, cái tên “Hai Tây” cũng được người dân gán cho bởi cụ đánh Tây giỏi nhất vùng. Hơn nữa cụ lại là người sống vắt qua hai thế kỷ, nên những chuyện xưa ở U Minh cụ thuộc nằm lòng, rồi anh nói về những câu chuyện trị rắn ly kỳ mà anh từng tận tai nghe cụ kể.
Ngồi tiếp chúng tôi là lão ông cao gầy, trán cao với cặp dái tai dài của người thọ lão, dù trải qua gần trăm mùa cây rừng U Minh rụng lá nhưng cái chất hoạt bát vẫn chưa mất đi. Xưa kia, cụ Hai Tây vóc người cao lớn, là võ sỹ bất bại ở Cà Mau. Ngày tham gia cách mạng, cụ được giao nhiệm vụ bảo vệ cán bộ nòng cốt trong rừng. Những chiến tích đó được phản ánh một phần trên bộ quân phục bạc màu đính đầy huân, huy chương mà cụ thường mặc khi tiếp khách. Kể về những năm tháng lăn lộn giữa rừng U Minh, cụ tâm sự: “Tôi sống được đến hôm nay cũng nhờ võ nghệ và bài thuốc trị rắn công hiệu. Ở chốn rừng thiêng, nước độc này, chuyện tôi thành “thầy rắn” cũng là hệ quả từ bản năng sinh tồn tự nhiên”.
Giải mã bài thuốc bí truyền
Thời cụ Hai Tây còn trai tráng, cả miệt Cà Mau chỉ toàn rừng rú. Bởi vậy, con người phải chấp nhận sống chung cùng thú dữ. Thuở nhỏ, cụ Hai Tây có theo học võ và bài thuốc trị rắn của một ông thầy thuốc nổi tiếng. Nhờ ý chí ham học, sự cầu tiến, cụ nhanh chóng lĩnh hội hết tuyệt chiêu võ và bài thuốc trị rắn độc. Võ thì dùng để rèn luyện bản lĩnh chống lại thú dữ và đánh giặc, còn thuốc để phòng thân và cứu người khi bị rắn độc cắn. “Ngày trước nào cọp, lợn lòi, rắn hổ mây, hổ mang đất… Người đi rừng không khéo là chết ngay, đêm ngủ có khi rắn còn chui vào giường nằm khoanh đòng”, cụ Hai Tây kể.
Video đang HOT
Vì có cái tài đặc biệt nên nhiều người bảo cụ có lá bùa rắn của ông Lỗ Ban xưa để áp chế rắn độc. Khi được hỏi, cụ Hai Tây khẳng định lá bùa chỉ giúp một phần, chủ yếu vẫn là bài thuốc lấy từ rừng. Đưa cánh tay có chữ “Dị” (người thuộc môn phái bùa Lỗ Ban), cụ Hai Tây kể: “Thuở nhỏ ở U Minh, tôi từng theo học võ và học làm bùa Lỗ Ban trị rắn từ một ông thầy nổi tiếng. Tuy nhiên, chuyện dùng “bùa khiển rắn” thì tôi chưa lĩnh hội được. Tôi đã thấy có lần sư phụ dùng “bùa” này sai rắn từ trong hang bò ra. Nhưng tôi nghĩ “bùa rắn” chỉ là thứ trấn an tinh thần vì ngày trước dân còn mê tín, phần lớn người ta dùng thuốc là chính”.
Cụ Hai Tây kể, sư phụ truyền cho ông bài thuốc rắn là võ sư danh bất hư truyền Ba Lễ, ẩn tu trong đại ngàn U Minh. Vừa có võ lại nắm bảo bối trị rắn trong tay nên những năm làm cách mạng, cụ Hai Tây được giao nhiệm vụ bảo vệ đồng chí Phan Trọng Tuệ (nguyên Chính ủy khu 9, Phó Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, 1974-1975). Những cán bộ, đồng đội hay người dân không may bị rắn độc cắn, cụ lại đưa bài thuốc bí truyền của mình ra cứu chữa. “Bài thuốc này được làm từ cả thuốc Nam và thuốc Bắc và từ một số thảo dược ở trong rừng. Trong đó, thuốc Nam chuyên chữa trị những ai bị rắn độc cắn nhưng chưa chết còn thuốc Bắc thì chữa cho những nạn nhân đã chết lâm sàng”, cụ Hai nói.
Để chứng minh những điều mình nói, cụ Hai Tây vào căn buồng lấy ra cho chúng tôi xem một hũ nhỏ, bên trong đựng những viên thuốc tròn như đầu đũa. Cụ bảo, viên lớn bằng hai đầu đũa là thuốc giải độc cho những ai bị rắn độc cắn mà chưa nguy kịch, còn viên nhỏ hơn là loại thuốc “cải tử hoàn sinh”. Người bị rắn cắn chết lâm sàng vài ba tiếng đồng hồ, chỉ cần cạy miệng bỏ vào trong họng một vài viên này thì sẽ tỉnh lại ngay. Cụ Hai Tây cho biết đã chữa cho khoảng 10 người bị rắn độc cắn rơi vào trạng thái chết lâm sàng, hiện những ân nhân ấy vẫn còn sống ở U Minh. Cụ nhớ nhất là trường hợp một thanh niên đi rừng bị rắn độc cắn, khi đến được bệnh viện Cà Mau thì các bác sĩ đã lắc đầu quá muộn. Nạn nhân được đưa vào nhà xác chờ người nhà nhận về mai táng. Nghe tin cụ tìm đến, bỏ vào miệng nạn nhân 2 viên thuốc, không lâu sau nạn nhân tỉnh lại.
Ngày trước cụ còn cuốn sổ dày đặc ghi tên tuổi địa chỉ những ai đến chữa, rắn cắn nhưng do bất cẩn nên bị ướt hỏng mất. Một điều đặc biệt là “thầy rắn” Hai Tây chữa cho bất cứ ai cũng không hề lấy công trạng, ngược lại cụ còn biếu thuốc và bày cho người ta phương pháp bào chế loài thuốc này. “Bài thuốc thì khá đơn giản nhưng hiện nay ít người biết. Với điều kiện xa xôi như ở U Minh nếu có thuốc này phòng thân bên người thì nạn nhân có thể uống ngay để giải độc”, cụ Hai Tây tâm sự.
Nhà cụ đông con nhiều cháu, nhưng đến nay chỉ có anh Nguyễn Văn Nam là người cháu đích tôn được cụ tin tưởng thừa truyền cho bài thuốc này. Trước khi giao bảo bối trên cho cháu, cụ Hai Tây luôn nhắc nhở đạo đức một người thầy thuốc trị rắn là không được dùng nó để trục lợi bản thân, không làm phương hại đến loài rắn. Cụ Hai Tây chỉ buồn rằng ngay nay nhiều người thiển cận coi rắn như một thứ đặc sản, hay vị thuốc ngâm rượu nên tận diệt chúng. “Rắn độc chỉ có hại khi chúng ta đối xử tệ bạc với chúng”, cụ Hai Tây đúc rút. Minh chứng là sống giữa đại ngàn rắn độc nhưng đến nay “khắc tinh” độc xà vẫn yên bình vui vầy sống cùng con cháu.
Theo Vân Linh (Báo GĐ&XH)
Rắn khổng lồ trên đảo Phú Quốc qua lời kể của nhân chứng sống
Ông Tám Đô, một vị lão thành cách mạng có uy tín ở đảo là nhân chứng tiếp theo về chuyện rắn khổng lồ. Người ta kể rằng ông từng có nhiều năm chiến đấu trong rừng nên đã nhiều phen có dịp giáp mặt rắn hổ mây khổng lồ.
Ảnh rắn hổ mây
Rắn khổng lồ qua lời kể của nhân chứng
Có lần ông và hai vị bác sĩ đã tận mắt chứng kiến con rắn hổ mây dựng đứng cao cỡ đến 50 mét, nó táp đàn dơi lớn đang bay lượn trên bầu trời. Lại có lần, ông đang chạy giặc cùng đồng đội trong rừng Bãi Thơm, đã gặp một bầy rắn khổng lồ, con nào cũng có thân to bằng cái chum, quần thảo đục ngàu cả dòng sông để mò cá. Đến đầu năm 1960, tiểu đoàn thủy quân lục chiến Hoa Kỳ đi càn tới Vũng Bầu đã chạm mặt rắn. Gặp phải quái thú khổng lồ đang ngóc đầu dậy, tên nào tên nấy cuống cuồng nã súng liên hồi.
Chúng dùng pháo và súng đại liên bắn hết cả tấn đạn để tấn công rắn. Khi bọn lính kéo đi, bà con ra xem thì thấy cây cối xung quanh ngã nát với một xác rắn khổng lồ có thân to bằng con trâu mộng, dài cũng đến 50m, đầu ngóc khỏi tán rừng!?
Tương truyền cũng từng có hai người săn thú từng chạm mặt rắn khổng lồ và sau đó đã buông súng, bỏ nghề. Một tay săn thứ thiệt tên là Trường, nổi tiếng là hung dữ, săn thú giỏi. Nhưng một hôm, đang trong lúc truy đuổi con mồi, thì bất thình lình anh này nghe có tiếng gió sau lưng thổi tới. Con mồi kêu lên một tiếng rồi mất hút, đoán ra đó là "sát thủ rừng xanh" nên anh cũng chạy thục mạng. Khi về tới nhà thì anh đổ gục, cơ thể lạnh ngắt vì sợ hãi. Sau lần đó, anh đã cạo đầu, bỏ nghề đi săn.
Còn một thợ săn tên Nam đi săn thường dắt bầy chó đi theo. Người này cũng gặp phải rắn khổng lồ, bầy chó săn tinh khôn nhào tới cắn rắn cứu chủ. Người thợ săn may mắn thoát chết nhưng mấy chú chó săn tinh khôn đã hy sinh, không tìm được xác. Nghe nói, sau đó người này cũng bỏ nghề và thề cả đời không ăn thịt chó.
Chính vì những chuyện đã từng xảy ra nên những người sống bằng nghề đi rừng xưa ở Phú Quốc sợ nhất là đụng phải mặt mãng xà khổng lồ. Nếu gặp con nhỏ còn có cơ may thoát nạn, còn gặp loại to thì coi như hết đườn sống. Người dân nơi đây cho rằng rắn khổng lồ chính là rắn hổ mây vì chúng có màu mốc vàng, xen kẽ đốm trắng như trái mây, bụng vằn màu trắng sữa.
Ở tuổi trưởng thành, nó có thể to cỡ thân cây dừa, dài gần 20m, đầu có mồng như gà, có tiếng rít the thé như tiếng gà rừng. Người dân ví von hổ mây là "ẩn sĩ" vì rằng chúng chỉ xuất hiện ở chốn thâm u, hiếm khi xuất hiện ở vùng dân cư đông đúc và ven biển.
Giải thích cho những trường hợp may mắn thoát khỏi bàn tay thần chết khi đụng độ với mãng xà, ông Phước cho rằng một là, do tổ tiên, gia đình thợ săn ăn ở phúc đức. Hai là, khi đó rắn khổng lồ đã no bụng, nó đang nằm nghỉ ngơi. Ba là, thợ săn phải có kinh nghiệm đi rừng lâu năm, hiểu được tâm tính của loài rắn và phải thật bình tĩnh để xử lý tình huống khi bất ngờ gặp mãng xà.
Lý do mà ông Phước may mắn sống sót đến tận bây giờ sau những lần gặp rắn khổng lồ là vì ông biết khi gặp phải con rắn trong trạng thái muốn tấn công nhưng không phải tấn công mà là động tác dọa đối thủ. Chỉ khi ta làm cho chúng tưởng rằng chúng đang bị đe dọa thì chúng mới tấn công lại. Do đó, khi gặp phải rắn khổng lồ, thợ săn phải thật bình tĩnh, nhẹ nhàng lùi lại và nhanh chân tẩu thoát.
Ông Tám Đô khi còn sống.
Đại chiến chó xoáy và mãng xà chúa
Trong cuộc trò chuyện, ông Bảy Phước còn kể cho chúng tôi nghe về cuộc đại chiến giữa 6 siêu khuyển và mãng xà chúa. Ở Phú Quốc, có hai con vật được người ta nhắc đến nhiều nhất đó là chó Phú Quốc và rắn hổ mây. Nhiều thợ săn từng kể lại rằng, ai "vô phúc" mới phải đối diện với rắn hổ mây khổng lồ. Chúng dài cả chục mét, thân to bằng cái phích, có thể nuốt chửng một con bò. Cứ nhắc đến loài rắn này là các thợ săn giỏi nhất cũng phải kinh hồn khiếp vía. Tuy nhiên, ở Phú Quốc đến nay còn lưu truyền câu chuyện 6 chú chó xoáy hạ gục một mãng xà chúa nặng đến cỡ vài tạ.
Suối Tranh là một địa danh du lịch nổi tiếng ở đảo Phú Quốc. Con suối này được bắt nguồn từ dãy núi Hàm Ninh, do các khe nước nhỏ hợp thành, róc rách chảy trên núi, len lỏi qua biết bao rừng cây, gộp đá, thác ghềnh. Suối dài khoảng 15 km, ngày đêm chảy hiền hòa bên những phiến đá nối tiếp nhau chạy dài xa tít. Có đoạn suối chảy qua các ghềnh đá tạo nên những con thác nhỏ với làn nước mềm mại, trắng xóa. Khung cảnh ở đây tựa như bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp.
Khách du lịch đến suối Tranh không chỉ ngắm hoa thơm cỏ lạ, những chòm cây hình thù khẳng khiu rắn rỏi, thân cây ngả màu xanh xám, mọc chen vào đá. Nơi đây còn có những hang động huyền hoặc, kỳ bí như hang Dơi nằm trên núi cao chừng 200m, sâu đến 50m, có nhiều thạch nhũ đẹp, lạ mắt. Đặc biệt, du khách đến đây sẽ còn được nghe chuyện về đàn siêu khuyển chiến đấu với mãng xà khổng lồ để cứu chủ mình ra sao.
Câu chuyện về cuộc đại chiến được kể lại như sau: Ngày ấy, đảo Phú Quốc còn rừng rậm và nhiều động vật hoang dã. Trong nghề săn bắt, không ít thợ bắt chuyên lùng bắt rắn và với bất cứ thợ săn nào ở đây thì họ luôn cần cộng sự đắc lực là loài chó xoáy. Với đặc tính giỏi chiến đấu và biết đi săn, chó xoáy biết phát hiện con mồi cách xa hàng cây số, sau đó chủ động dồn mồi vào nơi có bẫy của thợ săn. Trong mỗi chuyến đi săn, các thợ săn đều mang theo bầy chó xoáy của mình đi cùng.
Chiều hôm đó, khi thợ săn này đi đến khu vực suối Tranh thì bỗng nhiên đàn chó xoáy 6 con dừng lại, nhìn về hướng tảng đá mà sủa inh ỏi. Chúng gầm gừ và thỉnh thoảng lùi dần, tuyệt nhiên không dám lại gần. Tưởng chó gặp cọp, người thợ săn vác khẩu súng tiến lại gần xem sự tình. Khi đến nơi, anh ta như chết đứng, toàn thân lạnh ngắt, tay đã ôm súng mà không thể ngắm bắn.
Lúc người thợ săn phát hiện trước mình là con rắn hổ mây khổng lồ đang cuộn trên một tảng đá lớn cũng là lúc anh sợ hãi đến mức đứng chôn chân một chỗ. Con mãng xà dài thượt, thân mình lớn hơn cái phích nước! May thay, con rắn không làm gì người thợ săn. Thần trí hồi phục, anh ta quay đầu chạy bán sống bán chết về làng báo tin. Thấy khuôn mặt người thợ săn tái xanh tái mét, cắt không còn giọt máu, dân làng biết ngay anh ta đã đụng mặt "sát thủ rừng xanh".
Sau khi cấp tốc bàn bạc, hơn chục trai tráng quyết định ôm súng, nỏ chạy vào suối Tranh để giết chết mãng xà vì đây là khu vực đông người đi rừng và khu dân cư, nếu để con rắn đó tồn tại thì sẽ rất nguy hại cho con người. Nhưng sau khi đoàn người tới nơi, con mãng xà đã không còn nằm trên tảng đá đó nữa. Nhưng thật bất ngờ vì 6 chú chó xoáy của người thợ săn vẫn đang gầm gừ và tập trung quanh một cái cây. Vừa lúc đó, mọi người hoảng hồn khi thấy đầu con mãng xà khổng lồ sà xuống gần mặt đất như muốn tấn công đám chó xoáy. Thì ra con rắn đã di chuyển lên cây và nó đang cuốn mình quanh thân cây này.
Mục đích ban đầu là đi tiêu diệt rắn, nhưng khi thấy rắn thì đám trai làng không còn dũng khí để tấn công mãng xà. Tất cả chỉ biết đứng ngây người nhìn đàn chó chiến đấu với rắn hổ mây. Cuộc chiến diễn ra rất khốc liệt. Sau một hồi quần thảo, con rắn dường như đã bị cắn gãy sống lưng, phải nằm yên bất động. Tuy nhiên, hai con chó xoáy đã bỏ mạng vì dính phải nọc độc của rắn hổ mây. Chứng kiến hai "cộng sự" trung thành của mình hy sinh, người thợ săn không cầm được nước mắt. Cũng từ đó, người thợ săn này đã buông súng và bỏ nghề.
Rừng Phú Quốc, nơi được cho là có rắn khổng lồ sinh sống.
Rắn khổng lồ vẫn là một ẩn số
Nhiều người cho rằng ngày nay rắn khổng lồ vẫn còn tồn tại trên Phú Quốc và ẩn thân đâu đó trên 99 ngọn núi kia. Còn ở những khu vực có rừng sát với khu dân cư, người ta vẫn bắt gặp rắn hổ mây có kích cỡ nhỏ hơn những con rắn trong huyền thoại. Mới đây nhất, một con rắn hổ mây nặng cỡ gần 20kg mò xuống suối Tranh uống nước đã bị người dân đập chết. Con rắn này được một chủ nhà hàng mua để ngâm rượu. Tiếc rằng khi chúng tôi tìm đến xem thì chủ nhà hàng này đã tặng hũ rượu đó cho bạn của mình ở tận ngoài đất liền.
Một cán bộ kiểm lâm của Vườn quốc gia Phú Quốc cho hay, Vườn quốc gia Phú Quốc trải rộng trên toàn bộ huyện đảo, rừng già tràn ra tận ven biển, sát thị trấn Dương Đông. Về chuyện rắn hổ mây, cán bộ này nói đó là loài rắn có thật. Tuy nhiên theo anh, rắn hổ mây chính là rắn hổ chúa theo cách gọi của người ngoài Bắc. Chỉ có điều, hổ chúa trên đảo Phú Quốc có màu hơi vàng và có thân hình lớn hơn.
Chuyện anh em kiểm lâm gặp rắn hổ mây diễn ra thường xuyên, tuy nhiên chỉ gặp những con nhỏ, thân bằng cỡ... cái ống bơ sữa, dài khoảng... 5-6m, nặng trên dưới... 20 ký. Năm 1991, lực lượng kiểm lâm từng bắt gặp một con rắn hổ mây có thân to bằng cái phích, trọng lượng ước chừng hơn 30kg.
Nói về rắn khổng lồ, ông Lưu Đức Thuận (Trưởng ấp Suối Cát, xã Cửa Dương) cho hay: "Chuyện về rắn hổ mây khổng lồ đến thế hệ tôi đã không còn ai chứng kiến, chỉ được nghe các bậc cao niên kể lại. Những người cuối cùng biết nhiều về nó như ông Tám Đô, ông Dương Quảng thì đã qua đời hết rồi. Theo tôi thì có thể tin rằng rắn hổ mây khổng lồ là loài có thật. Tuy nhiên, nội dung câu chuyện và cân nặng của chúng đã bị "tam sao thất bản", bị phóng đại lên rất nhiều".
Như vậy là cho đến ngày nay thì đã không còn người dân nào trên đảo Phú Quốc bắt gặp một con rắn khổng lồ dài hàng chục mét, nặng hàng trăm kí như trong truyền thuyết. Tuy nhiên, những câu chuyện huyền bí về loài rắn "sát thủ rừng thiêng" này chắc chắn vẫn sẽ được tiếp tục lưu truyền qua nhiều thế hệ và những câu chuyện kì bí về rắn khổng lồ vẫn sẽ là một "đặc sản" để thiết đãi khách du lịch đến với đảo Phú Quốc, một thiên đường nghỉ dưỡng nơi hạ giới...
Theo Tự Lập - Nguyễn Văn (PLVN)
Các nhà mạng đảm bảo lưu lượng thông suốt tại trong dịp lễ hội Các nhà mạng cho biết vẫn bố trí lực lượng trực điều hành 24/24, đảm bảo lưu lượng thông suốt tại các địa điểm diễn ra lễ hội, nơi có hoạt động văn hóa tập trung đông người. Các kỹ sư nhà mạng kiểm tra hệ thống. Ảnh: TL Theo các nhà mạng, tại các lễ hội lớn, do lượng người đổ về...