Thầy lang chữa bệnh dại do chó cắn: Chuyện hoang đường

Với tất cả những kiến thức y học hiện có, bệnh dại khi đã phát bệnh tỷ lệ tử vong là 100%. Tuy nhiên hiện nay nhiều thầy lang ở các địa phương tuyên bố có thể chữa được bệnh dại do chó cắn, nhiều người cũng như nhiều phương tiện truyền thông cũng úp mở tuyên truyền cho các thầy lang này làm cho những người bị chó cắn chủ quan, chỉ đến thầy lang chữa mẹo, hoặc uống thuốc nam mà không đến các cơ sở y tế điều trị dự phòng, tiêm vắc xin chống dại, gây nguy hiểm đến tính mạng. Thậm chí nhiều người còn tuyên bố: người phát bệnh dại, đã bệnh viện trả về, nhưng thầy lang vẫn chữa được(!). Thật là chuyện hoang đường.

Bệnh dại do chó cắn là bệnh gây chết người

Bệnh dại là bệnh viêm não tuỷ cấp tính xảy ra ở động vật có vú, tác nhân gây bệnh là virus dại trong họ Rhabdoviridae. Ở Việt Nam virus dại lưu hành chủ yếu ở chó nhà, hiếm thấy hơn ở mèo. Virus xuất hiện trong nước dãi của chó hoặc mèo khoảng từ 3-5 ngày trước khi con vật có triệu chứng lâm sàng đầu tiên và trong suốt thời gian bị bệnh. Virus dại xâm nhập vào cơ thể từ động vật bị dại qua vết cắn, vết xước, vết liếm trên lớp da, niêm mạc bị thương, sau khi xâm nhập nó tồn tại và nhân lên tại vết thương từ vài giờ cho tới vài tuần. Sau đó nhanh chóng đi tới các đầu mút thần kinh cảm giác và vận động của hệ thần kinh ngoại biên rồi chuyển tới cơ quan thần kinh trung ương.

Sau khi người bị con vật nhiễm virus dại cắn sẽ trải qua thời gian ủ bệnh từ 2-8 tuần, cũng có thể ngắn khoảng 10 ngày hoặc dài 1 năm hoặc lâu hơn. Từ 2-4 ngày trước khi toàn phát cơn viêm não cấp, bệnh nhân thấy đau nhức, sưng tấy tại vết cắn có thể quan sát được. Đồng thời với các triệu chứng trên còn có một số triệu chứng khác kèm theo: bồn chồn, thổn thức, la hét, chán nản vô cớ. Ngay sau đó bệnh dại toàn phát. Khi đó có thể bệnh nhân ở trạng thái co thăt với các dấu hiệu co cứng, co thắt, co, co giật, run các cơ kể cả cơ ở mặt, sợ nước, sợ gió và tử vong sau 3-4 ngày. Cũng có thể bệnh nhân phát bệnh với trạng thái liệt, bắt đầu bằng liệt 1 chi hoặc 2 chi dưới rồi lan lên trên hoặc xuống dưới. Tử vong thường do ngạt hoặc ngất vào ngày thứ 4. Đáng sợ hơn cả là bệnh nhân phát bệnh dại ở trạng thái cuồng. Bệnh nhân bị kích thích quá độ, có những phản ứng dữ tợn, người bệnh trở nên hung bạo. Vì vậy bệnh nhân thường có những hành vi không bình thường như chống lại y bác sĩ và những người quanh mình, thậm chí cắn người, gây bệnh dại cho người khác.. Thể trạng suy sụp nhanh, hôn mê, ngất và chết.

Cho đến nay chưa có thuốc và phương pháp nào chữa được bệnh dại khi đã phát bệnh viêm não cấp do vi rút dại. Do đó, việc xử lý vết thương tại chỗ kết hợp với tiêm kháng huyết thanh và vắc xin dại ngay sau khi bị là cách duy nhất cấp cứu có hiệu quả cho người bị súc vật nghi dại cắn. Chính vì vậy phòng trừ bệnh dại do chó cắn không chỉ được Bộ Y tế mà cả Chính phủ và nhiều bộ ngành quan tâm. Ngày 4-9, Bộ NN&PTNT cho biết Bộ đã ban hành công điện khẩn, đề nghị UBND các tỉnh, thành phố tăng cường công tác phòng, chống bệnh dại trên động vật. Bộ NN&PTNT cảnh báo bệnh dại trên chó đang lan rộng tại các tỉnh phía Bắc, đặc biệt là các tỉnh trung du miền núi. Cụ thể, từ năm 2009 đến 2012 đã có gần 1,3 triệu người bị chó cắn và phải đi điều trị dự phòng, trong đó có 354 người tử vong.

Những cái chết do thiếu hiểu biết

Theo thông báo của Bộ Y tế, trong 8 tháng đầu năm 2013, trên địa bàn cả nước đã có 175.035 người bị chó cắn phải điều trị dự phòng cùng hàng nghìn trường hợp không điều trị dự phòng, ngành y tế không nắm được. Cũng trong 8 tháng đầu năm đã có 64 người tử vong do bệnh dại.

Đầu tháng 9-2013, giữa lúc Hà Nội đang tập trung diệt đàn chó hoang mắc bệnh dại tại huyện Sóc Sơn, BS Nguyễn Văn Đức – Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TƯ kể cho chúng tôi nhiều chuyện đau lòng về những cái chết do bệnh dại. Tất cả những trường hợp tử vong do bệnh dại đều do sự chủ quan của người bệnh không điều trị dự phòng, nghĩa là không tiêm huyết thanh kháng độc và vắc xin chống dại sau khi bị chó cắn. Cháu Trần Thị H, quê ở Phú Thọ chơi đùa với chó nhà bị chó cắn vào mặt sau của đùi. Khi về mách mẹ, mẹ cháu thấy vết cắn cũng nhỏ nên bỏ qua. Một tuần sau, cháu thấy sợ gió, sợ nước. Cả bệnh viện nhìn cháu mất mà không làm gì được. Đau đớn nhất, cho đến khi cháu chết, cháu vẫn tỉnh táo…

Nhưng còn nhiều cái chết do mê muội mà ra. Cậu thanh niên Lê hữu T. quê ở Hưng Yên bị chó cắn, nghe người xui dại, cậu tìm đến ông lang gần nhà. Ông cắt cho cậu mớ thuốc lá, nói cậu yên tâm, không việc gì đâu. Sau đó, cậu phát bệnh dại. Chạy sang thầy, thầy chỉ lên bệnh viện. Đến bệnh viện thì cậu mất. Hỏi thầy, thầy đổ ngay cho bệnh nhân: Tôi dặn uống thuốc rồi phải đến khám lại, uống thêm vài thang. Có thấy nó lại đâu…

Hơn mười năm trước, gần Hà Nội có một ông lang nổi tiếng chữa được bệnh dại ngay cả khi lên cơn. Nổi tiếng đến độ báo chí và một số nhân vật quan trọng đề nghị Bộ Y tế vào cuộc điều tra và nếu đúng phải thừa nhận khả năng của ông lang và cấp cho ông giấy phép chữa bệnh dại. Bộ Y tế đã cử một đoàn chuyên gia xuống nhà ông lang, theo dõi ông chữa bệnh dại cho một số người. Sau một thời gian dài, đoàn chuyên gia đã xác định: ông lang này chữa được những người bị chó không dại cắn, còn chó dại cắn và người lên cơn dại thì ông…không chữa được. Cuối cùng chính ông lang cũng phải thừa nhận điều ấy.

Vậy mà bây giờ trên các trang mạng cũng như truyền miệng vẫn có nhiều người tin ông lang này nọ chữa được bệnh dại do chó cắn. Thậm chí một trang mạng còn có người cho biết có người mắc bệnh dại đã bị bệnh viện trả về mà một ông lang nọ còn chữa khỏi. BS Phạm Huy Hoạt, một người đã biên soạn nhiều sách y học đã nói: Nếu ai chữa được bệnh dại khi đã phát bệnh chắc chắn người ấy sẽ được một giải Noben Y học, được cả thế giới tôn thờ vì hàng năm trên thế giới vẫn có tới trên 70.000 người chết vì bệnh dại mà y học bó tay. Ai tin vào những chuyện ấy, bị chó cắn mà không đi tiêm phòng thì chỉ thiệt vào thân. May gặp con chó không bị dại thì không sao, còn không may gặp con chó mang bệnh dại thì chắc chết.

Vì vậy cũng mong các cơ quan truyền thông lưu ý khi tuyên truyền về các vị thầy thuốc không được công nhận vì đây là chuyện ảnh hưởng đến sinh mạng con người.

Trong thời gian vừa qua việc buôn bán động vật với Trung Quốc tăng mạnh trong bối cảnh bệnh dại ở Trung Quốc đang diễn biến phức tạp. So với năm 1995, số người mắc bệnh dại ở Trung Quốc đã tăng gấp gần 20 lần. Tổng đàn chó trong nước thời điểm này theo thông báo của Bộ NN&PTNT là trên 10 triệu con, trong đó chó mới tiêm phòng được khoảng 60% ( theo thống kê của các địa phương, con số thực tế có thể thấp hơn nhiều).Trong khi đó thực hiện quy định các hộ nuôi chó, mèo phải đăng ký quản lý gặp rất nhiều khó khăn do bị phản ứng cả ở người nuôi chó mèo lẫn dư luận. Để đề phòng chó dại, người dân cần khai báo việc nuôi chó cho chính quyền địa phương. Chó ra đường phải bịt mõm và có người dắt, đặc biệt là phải tiêm vắcxin để chủ động dự phòng bệnh dại. Khi bị chó dại cắn thì phải rửa kỹ vết thương bằng xà phòng và nước sạch, sau đó rửa bằng cồn 70% và đến ngay các cơ sở y tế để được chỉ định tiêm phòng bệnh dại.

Trần Việt

Theo ANTD