Thầy giáo Lịch sử vượt 300 cây số trong đêm để mừng t.uổi 103 của đại tướng Võ Nguyên Giáp
Thầy Trần Trung HIếu đã đứng bắt xe dưới trời mưa lúc 23 giờ, đi gần 300 cây số để kịp tới tham dự buổi giao lưu đặc biệt này.
Sáng qua, ngày 23/8/2013, Báo điện tử Trí Thức Trẻ tổ chức chương trình giao lưu trực tuyến với chủ đề “Giao lưu trực tuyến nhân dịp Đại tướng Võ Nguyên Giáp 103 t.uổi”.
Khách mời tham gia chương trình là các vị tướng lĩnh cao cấp, các nhà nghiên cứu lịch sử quân sự và một số chuyên gia đã có nhiều năm gắn bó, cộng tác và tìm hiểu về cuộc đời, sự nghiệp của Đại tướng Võ Nguyên Giáp như Trung tướng Lê Hữu Đức, nguyên Cục trưởng Cục tác chiến Bộ tổng tham mưu; Trung tướng Nguyễn Quốc Thước, nguyên UVTW Đảng, Tư lệnh Quân khu 4, ĐBQH.
Nhận được lời mời từ báo Trí thức Trẻ và ý kiến của Nhà nghiên cứu sử học Dương Trung Quốc, thầy giáo Trần Trung Hiếu (giáo viên môn Lịch sử – Trường THPT Chuyên Phan Bội Châu – Nghệ An) đã vượt gần 300 cây số để có mặt tại buổi gặp gỡ và giao lưu các vị tướng lĩnh cao cấp, các nhà nghiên cứu lịch sử quân sự đã có nhiều năm gắn bó, cộng tác và tìm hiểu về cuộc đời, sự nghiệp của Đại tướng Võ Nguyên Giáp nhân dịp Đại tướng bước sang t.uổi 103.
Được biết, thầy giáo Trần Trung Hiếu là một giáo viên dạy sử và đam mê nghiên cứu lịch sử, đặc biệt ông đã dành nhiều thời gian để tìm hiểu, nghiên cứu về Đại tướng Võ Nguyên Giáp và đã có một số bài viết về nhân vật lịch sử này
Thầy Trần Trung Hiếu (áo trắng) trong buổi giao lưu cùng các vị tướng, nhà nghiên cứu lịch sử trong buổi giao lưu sáng ngày 23/8 tại tòa soạn báo Trí thứ trẻ
- Thưa thầy, thầy có thể cho biết lý do tại sao quyết định vượt 300 cây số trong đêm để tới buổi giao lưu này?
Tôi là một nhà giáo, đồng thời là một người thích nghiên cứu, tìm tòi Lịch sử. Trong quá trình giảng dạy môn Lịch sử, tôi đã có một thời gian khá dài nghiên cứu về cuộc đời và hoạt động của Đại tướng Giáp, thấy được vai trò của Đại tướng đối với lịch sử dân tộc Việt Nam thời hiện đại.
Tôi rất ngưỡng mộ Đại tướng và những vị tướng có mặt tại đây đã cùng cộng sự với Đại tướng để làm nên một phần lịch sử Việt Nam hiện đại. Đó chính là lý do khiến tôi có mặt tại cuộc giao lưu trực tuyến này.
- Thầy có thể chia sẻ một chút hành trình 300 km của mình để tới buổi gặp gỡ và giao lưu cùng các vị tướng lĩnh mừng t.uổi 103 của Đại tướng Võ Nguyên Giáp?
Trong cuộc giao lưu này thì tôi là người đến đây với quãng đường xa nhất. 23h tối qua tôi đứng dưới đường bắt xe ô tô và trời mưa. Đến Hà Nội vào khoảng 5 giờ sáng.
Tuy nhiên vì trong cuộc gặp mặt này tôi sẽ được lắng nghe những lời chia sẻ của vị tướng lĩnh cao cấp, các nhà nghiên cứu lịch sử về những điều mà có thể lâu nay báo chí chưa nói về một vị đại tướng, một người anh cả của lực lượng vũ trang cách mạng Việt Nam. Cho nên dù đường xa nhưng tâm lý và tinh thần của tôi rất phấn khởi.
- Thầy muốn gửi gắm điều gì tới Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong ngày đặc biệt này?
Tôi nghĩ rằng báo Trí thức Trẻ đã phối hợp với các tướng lĩnh, các nhà nghiên cứu lịch sử để có một cuộc giao lưu đặc biệt này. Đây là một món quà tinh thần rất ý nghĩa để chúc mừng Đại tướng bước sang t.uổi 103.
Đến thời điểm này, Đại tướng Võ Nguyên Giáp là đồng chí lãnh đạo cao cấp của Đảng, của Nhà nước, của quân đội Việt Nam thọ 103 t.uổi. Và cũng là người học trò xuất sắc duy nhất của Hồ Chủ tịch vẫn còn sống.
Dưới góc độ cá nhân, tôi mong muốn Đại tướng sống thọ, sống khỏe để có thể có những đóng góp quan trọng đối với sự phát triển của lịch sử nước nhà.
Thầy Nguyễn Trung Hiếu trong buổi giao lưu trực tuyến nhân dịp Đại tướng Võ Nguyên Giáp 103 t.uổi
- Được biết, trước khi trở thành vị tướng lĩnh lừng lẫy của dân tộc, Đại tướng Võ Nguyên Giáp cũng là một giáo viên dạy Sử…
Khi tìm hiểu về Đại tướng với nhiều câu nói nổi tiếng, với những quyết định sáng suốt, tôi tâm đắc nhất là câu: “Nếu không có chiến tranh, tôi đã là một thầy giáo dạy Sử”.
Video đang HOT
Cho dù sau này, lịch sử có nhiều biến động, tình hình kinh tế – chính trị có những bước phát triển khác nhau nhưng trong nhận thức, tư duy, tầm nhìn của những người yêu sử, dạy sử luôn nhớ Võ Nguyên Giáp như một vị tướng lừng danh, như một thầy giáo dạy sử đáng kính.
Tôi nghĩ là trong quá trình thầy Võ Nguyên Giáp dạy sử đã tích lũy cho mình những kiến thức lịch sử, được nghiên cứu những cuốn sách mang tính từ điển về nghệ thuật quân sự của thế giới: Trung Quốc, Nga, Pháp, Mỹ .. và vận dụng nó một cách sáng tạo vào trong bối cảnh lịch sử Việt Nam.
- Dưới vai trò là một giáo viên dạy Sử, thầy đã mang nhân vật Tướng Giáp huyền thoại đến với các em học sinh như thế nào?
Đối với phần lịch sử Việt Nam hiện đại từ cách mạng Tháng Tám đến nay đã trải qua nhiều giai đoạn trong đó gắn liền với 2 cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Cả 2 cuộc kháng chiến đó Đại tướng Võ Nguyên Giáp đều đóng vai trò là Tổng tư lệnh. Được xem như là Đại tướng của nhiều vị tướng, người thầy của nhiều người thầy, chuyên gia của nhiều chuyên gia về nghệ thuật quân sự Việt Nam trong chiến tranh giải phóng dân tộc thời đại Hồ Chí Minh.
Tôi thường lồng hình ảnh của Đại tướng vào bài giảng thông qua việc giới thiệu cho học trò sơ lược về tiểu sử, gia đình và những quyết định sáng suốt của Đại tướng.
Trong quá trình giảng dạy môn lịch sử, đặc biệt ở 2 chiến dịch quan trọng kết thúc cho 2 cuộc kháng chiến là chiến dịch Điện Biên Phủ và chiến dịch Hồ Chí Minh tôi đều nhấn mạnh vai trò lịch sử của Đại tướng thông qua những quyết định sáng tạo, bất ngờ và chính những quyết định đó đã làm thay đổi cục diện của cuộc kháng chiến.
Thứ 2, trong quá trình dạy những kiến thức lịch sử thế giới có liên quan tới nhiều vị tướng, tôi thường xuyên liên hệ, đối chiếu với các danh tướng nổi tiếng của Việt Nam như Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo, Quang Trung Nguyễn Huệ và Đại tướng Võ Nguyên Giáp.
Từ lịch sử thế giới soi vào lịch sử Việt Nam đặc biệt là thời đại Hồ Chí Minh để thấy được những thắng lợi mang tính chiến lược về mặt quân sự trong 2 cuộc kháng chiến đều gắn liền với vai trò cá nhân của Đại tướng Võ Nguyên Giáp với tư cách là Tổng tư lệnh.
Năm 1984, Hội Khoa học Hoàng gia Anh đã tổ chức bình chọn 10 vị tướng lừng danh nhất thế giới từ cổ chí kim. Đất nước ta có 2 vị tướng lọt vào top 10 đó là tướng Trần Hưng Đạo và tướng Võ Nguyên Giáp.
Với tài năng, tầm nhìn và tư duy chiến lược của mình dưới sự chỉ đạo của Hồ chủ tịch, Đại tướng Võ Nguyên Giáp là một vị tướng đã đ.ánh bại 10 vị tướng khác của Pháp và Mỹ. Một dân tộc nhỏ đ.ánh bại 2 cường quốc lớn, một vị tướng đ.ánh bại 10 vị tướng.
- Dưới tư cách là một nhà nghiên cứu lịch sử, thầy nhận xét thế nào về nhân vật lịch sử đặc biệt này của dân tộc này?
Nếu như cho tôi được nhận xét về Đại tướng thì tôi xin nhận xét ngắn gọn như thế này: Đại tướng Võ Nguyên Giáp là vị tướng của những quyết định lịch sử, và giá trị của những quyết định đó đã làm thay đổi cục diện lịch sử.
Điều may mắn là trong những trận đ.ánh mang tính quyết định, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tuyệt đối tin tưởng và giao toàn quyền cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ông nhận trách nhiệm đó là nhận trách nhiệm trước lịch sử, trước nhân dân và đã hoàn thành xuất sắc vai trò của một vị tướng Tổng tư lệnh.
- Học sinh của thầy đón nhận những kiến thức lịch sử đó như thế nào? Có nhiều học sinh biết đến và tìm tòi về Đại tướng cũng như những công trạng lẫy lừng đó hay không?
Trong nhiều năm gần đây có một thực tế đáng buồn là nhiều em có xu thế chán Sử. Một số em thích Sử nhưng không thi Sử vì sợ điểm thấp, sợ khó làm bài. Đó là một thực tế. Lỗi đó không phải là của học trò, mà là lỗi của cả một hệ thống, của cả ngành giáo dục.
Bởi sự quan tâm chưa đúng mực và đ.ánh giá chưa đúng tầm cái vị thế, vai trò của môn Sử đối với việc giáo dục lòng yêu nước và một thói quen rất quan trọng đối với t.uổi trẻ là cần phải biết ghi ơn những gì mà lịch sử đã làm nên, những điều cha ông ta đã xây dựng.
Bây giờ học Sử, khi nói về Tướng Giáp thì học trò cũng chỉ biết đó là một vị chỉ huy nổi tiếng. Còn cái sự nổi tiếng, vì sao nổi tiếng thì học trò lại không biết.
Bởi thế tôi thiết nghĩ trách nhiệm lý giải cho học trò những vai trò xuất sắc, những đóng góp đặc biệt của Đại tướng phải thông qua những người thầy dạy sử, những bài học lịch sử cụ thể.
Cảm ơn những chia sẻ của thầy trong cuộc trò chuyện!
Theo SoHa
Những đội quân kỳ lạ trong lịch sử Việt Nam
Trong lịch sử chiến tranh giữ nước và giải phóng dân tộc, người Việt đã xây dựng riêng cho mình một nghệ thuật chiến tranh đặc biệt mà ở đó mỗi người dân đều là lính, mỗi làng bản đều là pháo đài đ.ánh giặc. Không chỉ vậy, trong chiều dài lịch sử anh dũng đó đã xuất hiện những đội quân kỳ lạ, cho thấy sự độc đáo, sức sáng tạo phi thường của dân tộc Việt Nam.
Đội quân lặn nước đục thuyền
Sử sách và giai thoại dân gian từ bao đời nay lưu truyền về một người có tài bơi lội, lặn giỏi đã có công lớn trong cuộc kháng chiến chống giặc Nguyên - Mông thời Trần, đó là Yết Kiêu, gia nô của Trần Hưng Đạo. Yết Kiêu tên thật là Phạm Hữu Thế, quê cha ở làng Hạ Bì, còn gọi là làng Quát (nay thuộc xã Yết Kiêu, huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương ngày nay) xuất thân trong gia đình làm nghề đ.ánh cá, từ nhỏ đã phải lăn lộn trên sông nước, kiếm ăn nuôi gia đình.
Truyền thuyết kể rằng một lần thấy hai con trâu thần từ dưới sông lên bờ húc nhau, Yết Kiêu đã dùng đòn gánh đ.ánh đuổi, sau đó nhặt được mấy chiếc lông trâu, khi cầm lên ngắm, tự nhiên thấy m.áu bừng lên mặt liền chạy ra ao, lao xuống nước, nước rẽ đôi, lên bờ thấy lông không ướt, Yết Kiêu liền nuốt vào bụng. Từ đó thân thể cường tráng, trí lực phi thường, bơi lội dưới nước như đi trên đất bằng (Nhập thủy như phúc bình địa). Sau này ông theo hầu Trần Hưng Đạo rồi cùng với Dã Tượng trở thành cận vệ trung thành, tài trí và mưu lược của vị quốc công Tiết chế triều Trần và được khen ngợi rằng: "Chim Hồng hộc bay được cao và xa là nhờ 6 cái trụ lông cánh, nếu không khác gì chim thường. Yết Kiêu, Dã Tượng là cánh chim hồng hộc của ta".
Đội quân lặn nước đục thuyền
Khi giặc Nguyên Mông kéo vào xâm lược nước ta, trên đường thủy chúng đã gặp phải những thiệt hại đáng kể, bằng tài sông nước của mình, Yết Kiêu đã được giao nhiệm vụ chỉ huy lực lượng "đặc công nước" dùng tài lặn đ.ánh đắm thuyền giặc. Họ không quản mùa đông giá rét, đêm đêm lặn xuống biển, nằm dưới đáy thuyền, lấy dùi sắt nhọn đục thủng thuyền, nước tràn vào làm thuyền giặc bị chìm ngay.
Quân giặc sợ lắm, lúc đầu chúng không hiểu vì lẽ gì sau giặc dùng lưới để ngăn chặn; một lần không may Yết Kiêu bị giặc bắt được, chúng hỏi ông: "Nước Nam bao nhiêu người có tài bơi lặn như mày?". Ông đáp: "Nước Nam có rất nhiều người có tài bơi lặn như tôi. Hiện nay họ vẫn ẩn nấp ở dưới biển để đục thuyền, chỉ một mình tôi vì kém cỏi chẳng may bị bắt. Nếu các ông tha tôi ra tôi sẽ dẫn các ông đến chỗ họ ẩn nấp, tha hồ cho các ông bắt". Bọn giặc hí hửng vì tưởng bở, chúng lấy một chiếc thuyền nhẹ chở ông đi. Thừa lúc giặc sơ ý và không nhìn thấy, ông nhảy tùm xuống biển, lặn trốn về doanh trại quân ta, tiếp tục cùng quân dân ta đ.ánh giặc cứu nước, gây cho chúng những kinh sợ trên đường thủy.
Thực ra từ thời Hùng Vương, do địa hình, điều kiện tự nhiên với hệ thống sông ngòi chằng chịt, hồ biển dài nên giao thông đường thủy ở nước ta đã phát triển. Trong các ký hiệu cổ cũng có nói đến việc người Việt khai thác sông ngòi, có đi dưới nước; các sách sử của Trung Quốc từng nhiều lần chép về việc "người Việt lặn giỏi, bơi tài thạo thủy chiến, giỏi dùng thuyền", "có thể đi dưới nước"... Truyền thống thạo nghề sông nước qua lịch sử đấu tranh giữ nước và giành độc lập dân tộc đã được phát triển thành truyền thống thạo thủy chiến và liên tục được các thế hệ kế thừa, phát triển và hình thành nên một lực lượng với nghệ thuật đ.ánh "đặc công nước" đã xuất hiện từ sớm dưới dạng những người lính thủy giỏi nghề bơi lặn, dùng dùi sắt nhọn đục thuyền đối phương, hoặc dùng thuyền đặc chủng bí mật bất ngờ đ.ánh hỏa công.
Thời Lý, trong một tờ khải tâu lên vua Tống góp bàn về việc tiến binh xâm chiếm nước ta, một đại thần là Triệu Bổ Chi đã viết: "Vả lại người Giao Chỉ giỏi thủy chiến. Từ xưa truyền lại rằng người Việt lội xuống nước đội thuyền địch để lật úp. Đỗ Mục nói chúng có kẻ đi chìm dưới đáy biển 50 dặm mà không thở. Hiện nay, thuyền buôn thường gặp giặc biển, bị chúng lặn dưới nước đục thuyền".
Qua đoạn viết nói trên có thể thấy từ thời Trần trở về trước các triều đại của nước ta đã xây dựng được những đội quân quen nghề sông nước và cơ động chủ yếu bằng thuyền, ra đời một cách tự nhiên bên cạnh những đội quân bộ và trở thành hai bộ phận chủ yếu trong lực lượng vũ trang truyền thống của dân tộc ta. Tiếc rằng về những người lính "đặc công nước", sử sách không ghi chép nhiều, ngoại trừ Yết Kiêu, một đại diện tiêu biểu trong đội quân đặc biệt đó.
Đội quân ăn mày do thám
Tình báo là hoạt động điều tra, thu thập, nghiên cứu, tổng hợp, xử lý những tin tức, tư liệu bí mật về quân sự, chính trị, quốc phòng, an ninh, kinh tế... của đối phương. Hoạt động này xuất hiện cùng với sự ra đời của nhà nước, trên cơ sở các thông tin thu thập được sẽ có những đ.ánh giá và xử lý để đưa ra những quyết định, đặc biệt là liên quan đến chính sách đối ngoại và quốc phòng.
Ở phương Đông, nhà quân sự nổi tiếng của Trung Quốc (thế kỷ VI-V TCN) là Tôn Tử, bằng tài trí của mình đã giúp vua Ngô cải cách chính trị ở trong nước và chỉ huy quân đội phá nước Sở hùng mạnh ở phía Tây, uy h.iếp nước Tấn ở phía Bắc... Ông chuyên tâm nghiên cứu các vấn đề quân sự, đúc kết nhiều kinh nghiệm của chiến tranh ở trước và trong thời kỳ Xuân Thu-Chiến Quốc rồi viết thành bộ binh pháp gồm mười ba thiên binh (thường được gọi là Binh pháp Tôn Tử).
Trong tác phẩm này, Tôn Tử đã nêu ra những nguyên tắc cơ bản để giành chiến thắng trong chiến tranh, xem xét sự phụ thuộc của binh thế vào sức mạnh của quốc gia, sự ảnh hưởng của Thời-Thiên-Địa và vai trò của người chỉ huy đối với tác chiến...; đặc biệt là ở thiên thứ 13 có đề cập đến hoạt động do thám, gián điệp với tiêu đề là "Phép dụng gián" (Dùng trinh thám).
Trong cuốn "Binh thư yếu lược", ở phần Phép dùng gián điệp của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn cũng có đoạn nói về vai trò quan trọng của hoạt động do thám, gián điệp như sau: "Phàm dùng binh trước hết phải dụng gián để thăm dò mà tùy cơ ứng biến, hoặc thăm dò để biết bên địch có việc tranh trưởng, có sự không hòa... Công việc của gián làm, xem việc mà cử ra thì thấy có 8 thuật: lấy sứ giả làm gián điệp, lấy người của địch làm gián điệp, tung tin giả, phao tin tâm lý, mua chuộc đút lót, kích động, gièm pha... Dụng gián là việc linh hoạt, cơ mưu không thể lường".
Hoạt động tình báo, gián điệp đã được các triều đại phong kiến Việt Nam coi trọng và áp dụng khá hiệu quả trong chiến tranh giữ nước, đặc biệt là thời Lý, Trần và Hậu Lê. Thời kỳ Bình Định Vương Lê Lợi khởi nghĩa chống giặc Minh xâm lược, có một người đã tổ chức đội quân thu thập tin tức dưới hình thức rất đặc biệt, đó là Phạm Ngũ Thư. Ông quê ở làng Phù Ủng, huyện Đường Hào, phủ Thượng Hồng, lộ Hải Đông (nay thuộc xã Phù Ủng, huyện Ân Thi, tỉnh Hưng Yên), ông là cháu ba đời của danh tướng Phạm Ngũ Lão, bậc đại công thần tài kiêm văn võ nổi tiếng triều Trần. Khi Hồ Qúy Ly cướp ngôi nhà Trần, Phạm Ngũ Thư từ quan về ở ẩn rồi xuất gia tu hành tại chùa Vân Yên trên dãy núi Yên Tử vùng Đông Bắc với pháp danh là Trí Lâm.
Đội quân ăn mày do thám
Tình hình xã hội nước ta bấy giờ có những diễn biến phức tạp, nhà Hồ sụp đổ, quân Minh kéo vào xâm lược, các cuộc khởi nghĩa chống giặc lần lượt bị đàn áp d.ã m.an, triều Hậu Trần cũng không tồn tại được lâu. Hoàn cảnh đó đã tác động nhiều đến tâm trí Phạm Ngũ Thư, ông quyết định hoàn tục, lấy vợ sinh con, muốn làm tròn nghĩa vụ của người trai thời loạn. Nghe tin cuộc khởi nghĩa Lam Sơn bùng nổ, ông tìm vào Thanh Hóa xin đầu quân, cùng nếm trải gian lao khó nhọc với nghĩa binh hơn 10 năm trời. Để thăm dò sự điều động binh lực cũng như nắm tình hình của giặc, Phạm Ngũ Thư đề nghị và được Bình Định Vương Lê Lợi chấp thuận cho thiết lập "hệ thống tình báo" với nhiều đối tượng cài vào hàng ngũ ngụy quan, ngụy quân cũng như trong xã hội dưới các vai nhà buôn, học trò....
Đội quân do thám
Trực tiếp điều hành mạng lưới thu thập thông tin, Phạm Ngũ Thư còn giả trang thành người ăn xin để đi lại khắp nơi mà giặc chẳng nghi ngờ, cũng nhờ đó mà ông nhận thấy lợi thế của những người hành khất vì càng dơ dáy, cùi hủi ghẻ lở thì lại càng được việc, họ có thể "một gậy, một bị khắp nơi tung hoành", "liều mạng cùi" xông bừa vào chỗ đóng quân, kho lương của địch để quan sát và la cà khắp nơi để chuyển tin nhanh chóng mà an toàn, từ đó Phạm Ngũ Thư tạo dựng thêm nhiều tai mắt trong giới cái bang. "Hệ thống tình báo" này hoạt động đắc lực, góp phần quan trọng vào thắng lợi của nghĩa quân Lam Sơn, quét sạch giặc Minh ra khỏi bờ cõi, giành lại nền độc lập.
Năm Mậu Thân (1428), Lê Lợi lên ngôi vua, đặt niên hiệu Thuận Thiên, đến tháng 2, định công phong chức tước, ban thưởng cho các công thần chia làm 4 hạng, gồm 339 người có nhiều quân công nhất, trong đó có Phạm Ngũ Thư. Ông được phong làm Trung lượng tả phụng thần vệ quân, tước Đại trí tự nhưng ông viện cớ tàn tật để khước từ quan chức xin về quê sinh sống, chỉ nhận tước và p.hần t.hưởng là hai trăm mẫu ruộng rồi đem chia hết cho dân nghèo để trồng cấy.
Lại nghĩ đến cảnh nhiều người còn khổ cực, Phạm Ngũ Thư nói với vợ rằng: "Thời lang thang lo việc nước, ta đã chung sống với giới ăn xin, cảm thông được nỗi đau thương chua xót vô biên của những con người khốn khổ bị xã hội khinh khi ruồng rẫy. Ta hằng phát nguyện sẽ chia sẻ, cứu giúp xoa dịu thương đau cho họ". Dặn vợ con làm nhiều hơn nữa việc thiện, phát tâm giúp đỡ kẻ khó, rồi ông ra đi. Tay chống gậy trúc, áo quần rách rưới, ăn xin sống qua ngày nay đây mai đó, để hiểu nỗi đau thương mà san sẻ, an ủi họ người cùng cảnh ngộ, lựa lời nhắc nhở họ về lý nghiệp báo, khuyên họ xả bỏ thù hằn, nghi kị, chán nản mà khơi nguồn cho niềm lạc quan và tình người tuôn chảy.
Thế là viên thủ lĩnh của "đội quân cái bang" hoạt động tình báo năm nào nay lại trở về với những con người cùng khổ cho đến lúc cuối đời. Trên bia mộ của ông chỉ khắc dòng chữ: "Phạm khất sĩ chi mộ" (mộ của người ăn mày họ Phạm). Ngày nay tại làng Thư Lang (nay thuộc xã Thư Lang, tỉnh Hà Nam) vẫn còn đền thờ Phạm Ngũ Thư, bao đời nay người dẫn vẫn hương khói để ghi ơn công lao và ân đức của vị thành hoàng làng mình, người có cuộc đời đặc biệt một như huyền thoại.
Đội quân khuyển đ.ánh giặc
Cũng vào thời Lê, Nguyễn Xí đã chỉ huy một đạo quân là chó săn, có những đóng góp nhất định vào công cuộc đ.ánh giặc cứu nước. Danh tướng Nguyễn Xí quê ở làng Thượng Xá, huyện Châu Phúc (nay là huyện Nghi Lộc, Nghệ An), sinh ra trong một gia đình làm nghề buôn bán muối. Tương truyền cha ông là Nguyễn Hội "bị một con cọp đã thành tinh cắp đi vùi xác ở một huyệt đất tốt tại xứ Đồng Lam. Cọp còn cắm cây xung quanh mộ. Hôm sau, người nhà đến tìm được và đem về chôn nơi khác. Nhưng rồi đến đêm hôm sau nữa con cọp lại tới gầm thét vang khắp núi non, bới tung lên, vất bỏ quan tài, đem xác đến vùi lại chỗ cũ. Bấy giờ người nhà mới biết là trời ban cho huyệt tốt" (Đại Việt thông sử).
Tuy còn nhỏ nhưng Nguyễn Xí rất thông minh, nhanh nhẹn, tỏ rõ là người có tài vì thế Lê Lợi rất quý, giao cho chăm sóc một đàn chó săn lớn. Sách Đại Việt thông sử cho biết: "Vua sai Nguyễn Xí nuôi một đàn chó săn gồm hơn 100 con. Sớm chiều chia cơm cho chó ăn ông đều dùng chuông làm hiệu. Bầy chó theo sự điều khiển của ông, tiến thoái răm rắp. Nhà vua rất quý ông, cho là người có tài làm đại tướng nên sai ông nắm quyền cai quản đội quân Thiết Độ thứ nhất".
Năm Mậu Tuất (1418) cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chính thức được phát động, lúc này Nguyễn Xí mới 21 t.uổi đã được trao quyền tướng quân hầu cận bên Bình Định Vương Lê Lợi. Ông đã trải qua những ngày tháng khó khăn, gian nan trong những năm đầu khởi nghĩa ở vùng rừng núi Tây Thanh Hoá, Linh Sơn, Khôi Huyện... Trong bước đường chiến chinh đó, đàn chó của Nguyễn Xí trở thành một đội quân đặc biệt, do được huấn luyện chu đáo, điều khiển bằng tiếng nhạc nên từ ăn, ngủ, tấn công chúng đều theo hiệu lệnh phát ra. Những lúc bị vây hãm tuyệt lương thì đàn chó được lệnh đi săn thú, bắt chim về làm thức ăn cho nghĩa quân. Khi xung trận, Nguyễn Xí điều khiển bầy chó lăn xả vào cắn xé làm quân giặc rất hoảng sợ; tên tướng Minh là Mã Kỳ mỗi khi nghe đến đội quân khuyển của ông lại kinh hãi.
Có lần Nguyễn Xí cho buộc vào cổ đàn chó những chiếc đạc ngựa, khi chó chạy sẽ phát ra tiếng kêu như tiếng đoàn kị mã. Đến đêm ông dẫn quân đến vây trại giặc Minh rồi cho đ.ánh trống reo hò ầm ĩ, lại xua chó chạy quanh trại. Quân Minh nghe tiếng đạc ngựa, lại thấy tiếng trống thúc, quân reo rất hốt hoảng tưởng bên ta đến cướp trại nhưng không rõ binh lực thế nào nên không dám ra đ.ánh. Chúng đành dùng cung nỏ b.ắn ra như mưa, một chốc Nguyễn Xí lại cho dừng, bọn giặc thấy yên thì ngừng b.ắn, ông lại thả chó ra, trống lại đ.ánh, quân lại reo, giặc lại b.ắn ra. Đến gần sáng, sau khi thu nhặt được hàng vạn mũi tên quân ta rút đi, còn bọn giặc cả đêm hoảng loạn, mất ngủ lại tổn thất rất nhiều tên. Nghĩa quân Lam Sơn và dân chúng hết lời ca ngợi Nguyễn Xí, xem việc lập kế lấy tên của giặc không kém gì mưu của Khổng Minh dùng người rơm "mượn tên" của quân Tào trên sông Xích Bích thời Tam Quốc.
Trong 10 năm kháng chiến gian khổ, Nguyễn Xí cùng đàn chó của mình tham gia nhiều trận đ.ánh quan trọng như cuộc vây hãm thành Đông Quan, hạ thành Xương Giang, t.iêu d.iệt và bắt sống gần 10 vạn quân Minh sang tăng viện năm Đinh Mùi (1427)... Khi sự nghiệp kháng chiến thành công, giặc Minh bị quét sạch khỏi bờ cõi, Lê Lợi lên ngôi hoàng đế đã phong cho Nguyễn Xí làm Long Hổ tướng quân, Suy trung Bảo chính công thần, tước huyện hầu, là bậc khai quốc công thần của triều Hậu Lê và được ban quốc tính (họ vua). Ông làm quan trải qua 5 đời vua, công danh tột bậc, được phong làm Nhập nội đô đốc, hàm Thiếu bảo sau đó là Khai phủ nghi Đồng tam ti, Nhập nội kiểm hiệu, Thái phó Cương quốc công, Nhập nội hữu Tướng quốc... Năm Ất Dậu (1465), Nguyễn Xí bị bệnh mất, thọ 68 t.uổi, triều đình truy tặng chức Thái sư.
Đội quân bồ câu đưa tin
Trong chiến tranh, việc truyền tin tức giữ vai trò cực kỳ quan trọng, do đó từ xa xưa, các triều đình đã tổ chức hệ thống thông tin với các dạng thức khác nhau như dùng cờ hiệu, đặt trạm dịch, dùng hỏa đài... và đặc biệt là dùng chim bồ câu để đưa tin. Không rõ việc sử dụng chim bồ câu đưa tin xuất hiện ở nước ta khi nào, nhưng đến giai đoạn kháng chiến chống quân Minh xâm lược, sử sách và giai thoại dân gian có nhắc đến hai nhân vật nổi tiếng là Trần Nguyên Hãn và Nguyễn Chích. Đây là hai danh tướng của nghĩa quân Lam Sơn và sau này là khai quốc công thần của nhà Hậu Lê.
Trần Nguyên Hãn là con cháu nhà Trần, cháu ruột của Trần Nguyên Đán, dòng dõi Thượng tướng Trần Quang Khải, anh em (con cô, con cậu) với Nguyễn Trãi. Ông quê ở xã Sơn Đông (nay thuộc huyện Lập Thạnh, Vĩnh Phúc), lập nhiều công nên khi xét công lao ông được đứng hàng đầu với chức Tả tướng quốc. Trong thời gian kháng chiến, Trần Nguyên Hãn đã dùng những chú chim bồ câu mà ông nuôi dưỡng, huấn luyện để chuyển thư qua lại với chủ tướng Lê Lợi và các đầu mối quân sự khác. Có lần khi đang đóng quân trấn giữ thành Võ Ninh thì bị quân Minh kéo đến vây chặt, tình thế rất nguy khốn, Trần Nguyên Hãn đã viết thư cầu cứu rồi buộc vào chân chim. Nhờ thư do chim câu mang đến, Bình Định Vương Lê Lợi biết được tình hình liền lập tức cho quân tiếp viện đến Võ Ninh phá vỡ vòng vây giải cứu. Sau này Trần Nguyên Hãn với hình ảnh chú chim bồ câu được suy tôn là Thánh Tổ của lực lượng truyền tin nước ta.
Cùng về qui tụ dưới lá cờ nghĩa Lam Sơn còn có một vị tướng cũng có tài nuôi chim bồ câu, ông tên là Nguyễn Chích. Ông người thôn Vạn Lộc, xã Đông Ninh, phủ Đông Sơn (nay là huyện Đông Sơn, Thanh Hóa), trước khi tham gia lực lượng của Lê Lợi thì Nguyễn Chích đã dựng cờ khởi nghĩa ở núi Hoàng Sơn (nay thuộc huyện Nông Cống, Thanh Hóa) lấy thành Yên Mỗ làm căn cứ. Chính ông đã đề xuất kế hoạch vào Nghệ An, tạo nên cục diện mới cho cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.
Bố Nguyễn Chích là người thích nuôi chim thả để dự thi nên truyền nghề này cho con, vì thế từ nhỏ ông đã có biệt tài nuôi chim bồ câu rất giỏi. Bồ câu được dạy một cách khéo léo để xem khả năng của mỗi con, người ta đặt một chậu nước giữa sân, rồi cho chim tung cánh lên trời, những con chim nào dạy khéo sẽ bay rất thẳng, đến nỗi, bay cao lên tít mây xanh mà bóng chim vẫn in trong chậu nước. Nguyễn Chích đã tập cho đàn chim của ông bay khéo như vậy và còn luyện cho chúng mang thư từ và đồ nhẹ đến nơi định sẵn và bay trở về.
Khi gia nhập cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, Nguyễn Chích cùng vợ là Nguyễn Thị Bành đã mang cả bầy bồ câu đi theo, nhiều lần, chim câu đã giúp việc truyền tin cho nghĩa quân rất nhanh chóng. Một bận, căn cứ Lam Sơn bị đ.ánh úp trong khi phần đông quân lính được chủ tướng Lê Lợi chia ra, sai các tướng tá dẫn đi các ngả mất rồi, ở doanh trại chỉ có Lê Lợi và Nguyễn Chích cùng mấy trăm quân túc vệ. Giặc Minh ở ngoài vây rất chặt, khó có thể phá được vòng vây hay cử người đi báo tin giải cứu.
Nguyễn Xí liền thả chim câu đi đưa thư gọi được các cánh quân về cứu viện, trong đ.ánh ra, ngoài đ.ánh vào làm cho vòng vây của giặc tan vỡ, Bình Định Vương Lê Lợi rất khen ngợi, ban thưởng cho Nguyễn Xí và lấy thóc tẩm mật cho chim ăn để bồi dưỡng. Cho đến nay người dân ở vùng đất xứ Thanh Nghệ vẫn lưu truyền bài thơ ca ngợi "đội quân" chim bồ câu của tướng Nguyễn Chích như sau: "Bồ câu bồ các/ Nó hát cúc cù/ Cu đi Quan Du/ Cu về Bù Rộc/ Thư này hỏa tốc/ Phải đợi cu về/ Ăn gạo vua Lê/ Đậu vai ông Chích/ Cu là cu thích/ Lại hát cúc cù!".
Ngoài những "đội quân" đặc biệt nói trên, trong lịch sử ghi nhận nhiều nhất đến những đội quân voi trận, ngựa chiến đã được người Việt sử dụng từ lâu đời, tạo thành sức mạnh nhiều phen kiến quân thù kinh hồn táng đởm. Bên cạnh đó, trong những tình huống, hoàn cảnh nhất định đã xuất hiện những "đội quân" động vật được sử dụng một lần như "đội quân" vịt, ngỗng có nhiệm vụ cảnh giới, mỗi khi có người sẽ kêu như một cách báo động; "đội quân" rắn độc, như chuyện nghĩa quân của Thiên Hộ Dương ở Đồng Tháp Mười đã dụ quân Pháp vào nơi có hang rắn độc lớn khiến không ít tên giặc bị t.hiệt m.ạng, còn người dân thì hào hứng kể cho nhau rằng Thiên Hộ Dương có đạo binh "rắn thần" trợ chiến.
Hay như "đội quân" trâu lửa phá trận với những chú trâu sừng buộc gươm đao lao vào hàng ngũ của đối phương xung sát dữ dội, sách Binh thư yếu lược của Trần Hưng Đạo cũng viết về cách sử dụng lực lượng này như sau: "Dùng con trâu già bỏ đi, buộc dao sắc vào sừng, hai bên mình cặp tre sát vào chân cho không thể quay được, trên lưng đội một ống pháo sắt lớn chứa một đấu thuốc, thuốc để quanh co ở trong pháo; pháo chứa những thuốc liệt hỏa, thần sa, thần hỏa. Phàm khi quân giặc rất nhiều quân ta rất ít, dùng trâu ấy xông vào người ngựa gặp phải tức thì tan nát. Khi xông vào trận giặc thì lửa phát pháo nổ, thế như sấm động, ầm một tiếng không kịp bịt tai. Dù khó nhọc mấy ở trong mấy trùng vây của giặc cũng phá tan được".
Theo NTD
Đã thuận một phương án cho nút giao phức tạp nhất Hà Nội Cuộc họp giữa các nhà khoa học với UBND Hà Nội tìm giải pháp cho nút giao Ô Chợ Dừa đã "chốt lại" với sự đồng thuận cao cho phương án xây cầu vượt theo hướng ít ảnh hưởng nhất đến di tích Đàn Xã Tắc. Ngày 5/6, UBND thành phố Hà Nội đã tổ chức hội nghị lấy ý kiến các nhà...
