Thật tiếc, chôm chôm đặc sản Long Khánh nguy cơ bị xóa sổ vì sự xuất hiện của giống này

Năm 2016, hai giống chôm chôm tróc và chôm chôm nhãn của Long Khánh (Đồng Nai) được cấp chỉ dẫn địa lý.

Lúc đó, tổng diện tích 2 loại chôm chôm này ở riêng xã Bình Lộc đã hơn 1.000ha. Những năm đầu được cấp chỉ dẫn, giá bán của 2 giống chôm chôm đều rất cao.

Sau khi xuất hiện thêm giống chôm chôm Thái thì 2 giống này mất dần chỗ đứng. Chôm chôm Thái được thị trường ưa chuộng hơn, giá bán cao hơn nên nông dân dần chặt bỏ chôm chôm tróc và nhãn. Hiện nay, khoảng 60% diện tích chôm chôm giống địa phương đã được nhiều người đổi sang giống Thái.

Một vườn chôm chôm Thái ở xã Bình Lộc (TP.Long Khánh). Ảnh: I.T

Ông Nguyễn Quốc Thái (ở xã Bình Lộc, TP.Long Khánh) kể, sau 3 lần chuyển đổi, toàn bộ diện tích 1,7ha chôm chôm của ông đã chuyển gần hết sang giống Thái. Có những cây chôm chôm 20 năm tuổi, dù sản lượng không đổi nhưng giá trị mang lại khá thấp. Thậm chí đến mùa, thương lái còn không đến thu mua nên ông đã quyết định cưa bỏ.

“Có thời điểm giá chôm chôm tróc chỉ còn 2.000 đồng/kg nên một số cây chôm chôm tróc còn sót lại trong vườn, dù trái trĩu cành, gia đình vẫn bỏ mặc để chín rụng đầy gốc” – ông Thái kể.

Theo ông Phùng Thanh Tâm – Giám đốc HTX Nông nghiệp dịch vụ – thương mại Bình Lộc (TP.Long Khánh), chôm chôm tróc từng có cơ hội xuất khẩu vào Pháp và những thị trường khó tính khác nhưng đã tuột mất cơ hội vì không đáp ứng được tiêu chí về vùng nguyên liệu.

Nông sản được cấp chỉ dẫn địa lý được xem như tấm hộ chiếu cho xuất khẩu vì nó là cơ sở bảo đảm uy tín nguồn gốc sản phẩm và uy tín chất lượng được khẳng định bằng chính tên gọi của vùng lãnh thổ đã được công nhận.

“Thế nhưng, diện tích chôm chôm tróc ngày càng giảm vì nông dân mới nhìn thấy cái lợi trước mắt mà bỏ qua lợi thế rất lớn là đầu ra, được thị trường xuất khẩu ưa chuộng và có thể đưa vào chế biến” – ông Tâm tiếc nuối.

Long Khánh vẫn khuyến khích nông dân giữ lại 2 giống chôm chôm này và đang có kế hoạch thực hiện dự án cánh đồng mẫu lớn. Tuy nhiên, quá trình thực hiện còn nhiều vướng mắc, nhất là đầu ra giá cả thường bấp bênh. Nếu nông dân không mặn mà thì việc duy trì và giữ được đặc sản chôm chôm này vẫn đang là bài toán khó.