Thất bại được báo trước
Sau hơn một tuần đàm phán vòng I và 5 ngày đàm phán vòng II, Hội nghị quốc tế lần thứ hai về Syria (gọi tắt là Geneva II) đã chính thức kết thúc thất bại. Một thất bại được báo trước do có quá nhiều lý do khiến mọi việc không thể khác.
Dự cảm thất bại ngay từ đầu khiến nhà trung gian hòa giải quốc tế Lakhdar Brahimi chưa một lần nở nụ cười. So với vòng đàm phán đầu tiên diễn ra tháng trước, vòng đàm phán thứ hai vừa kết thúc ở Geneva có ghi nhận một số thay đổi trong thái độ của các bên.
Thay vì việc mỗi đoàn đàm phán (đại diện cho chính phủ và phe đối lập Syria) bước vào trung tâm hội nghị từ các cửa khác nhau và ngồi ở hai phòng riêng rẽ buộc nhà trung gian hòa giải quốc tế Lakhdar Brahimi phải tất bật qua lại giữa hai nơi để bắc cầu quan điểm, thì lần này, hai bên đã vào cùng một cửa và ngồi cùng một bàn đàm phán.
Tuy nhiên, những nghi kỵ và khác biệt quan điểm giữa các bên vẫn tạo ra rào cản khiến hai phái đoàn chưa thể đối thoại trực tiếp. Vì thế, dù ông Lakhdar Brahimi không còn phải đứng lên ngồi xuống ở hai phòng như lần trước, nhưng vẫn phải đàm phán riêng rẽ với từng bên ngay trước sự chứng kiến của bên còn lại.
Nếu quay chậm lại những thước phim trong phòng đàm phán có thể thấy Hội nghị Geneva II không khác nào một sân khấu kịch mà trên đó các vai diễn dù chính hay phụ đều mâu thuẫn nhau về lợi ích ở các mức độ khác nhau.
Thứ nhất, về mục đích đàm phán. Trong khi phe đối lập Syria bước đến bàn đàm phán với tâm thế muốn đạt được hai mục tiêu chính là chấm dứt chiến tranh và lập nên một chính phủ chuyển tiếp không có sự tham gia của Tổng thống Bashar al-Assad, thì đoàn đàm phán chính phủ Syria lại muốn đặt vấn đề chống k.hủng b.ố (thuật ngữ ám chỉ các tay s.úng nổi dậy) lên ưu tiên hàng đầu trên bàn nghị sự. Đây là lý do chính khiến các bên khởi sự đàm phán một cách căng thẳng và quay sang đổ lỗi cho nhau về việc vi phạm thỏa thuận ngừng b.ắn ở thành phố Homs, nơi thường xuyên chứng kiến các cuộc giao tranh ác liệt giữa lực lượng phiến quân nắm quyền kiểm soát với lực lượng quân đội đang bao vây vòng ngoài.
Thứ hai, phương Tây và phe đối lập Syria đã quá ngây thơ khi nghĩ rằng, bằng việc “kéo” được đoàn đàm phán chính phủ tới Geneva, họ đã có thể chạm được một tay vào chiến thắng. Chẳng thế mà khi phe đốilập Syria muốn đề cập đến vấn đề thành lập chính phủ chuyển tiếp, một quan chức Syria đã khẳng định:”Phái đoàn Syria đến Geneva không phải để đàn phán cho sự diệt vong của mình”.
Thứ ba, sự mâu thuẫn lợi ích và khác biệt trong cách tiếp cận giải quyết vấn đề Syria của hai cường quốc Nga, Mỹ – lần lượt chống lưng cho hai lực lượng đối lập nhau ở Syria – cũng khiến cho vòng đàm phán thêm phần căng thẳng. Một khi những lực lượng cầm trịch còn chưa ngã ngũ quan điểm thì đương nhiên, các quân cờ của họ cũng sẽ khó bề có được những bước tiến mạnh mẽ và khôn ngoan.
Thứ tư, trước một hồ sơ gai góc như cuộc xung đột Syria, việc các bên phó thác hoàn toàn sứ mệnh hòa giải và điều phối cho một mình đặc phái viên Brahimi chẳng khác nào hành động “đem con bỏ chợ”. Rât dễ để nhận ra rằng ông Brahimi khó xoay sở thành công cuộc họp khi giữa các bên có quá nhiều vấn đề nổi cộm đặt ra trước mắt.
Video đang HOT
Thứ năm, việc các cường quốc như Mỹ, Nga, Anh, Pháp chưa tham gia nhiều vào vòng đàm phán, trong khi các quốc gia có tiếng nói quan trọng khác như A-rập Xê-út, Ai Cập, Qatar và Iran lại không được mời tham gia cũng khiến vòng đàm phán gặp khó ngay khi chưa bắt đầu. Thông thường, khi các nhân vật chính không thể đối thoại trực tiếp với nhau thì sự trung gian giúp đỡ vô tư của cộng đồng quốc tế sẽ là phương thuốc giải quyết khôn khéo và hiệu quả nhất để dẫn dắt các bên đi tới thỏa hiệp cuối cùng.
Với ngần ấy nguyên nhân, ngay kể cả những người lạc quan nhất cũng không dám tin vào một kết quả nở hoa sau hai vòng đàm phán gần như liên tiếp với rất ít sự chuẩn bị. Và thực tế cũng đã chứng minh điều đó.
Hiệp hai của Hội nghị Geneva II đã khép lại sau 5 ngày đàm phán mà không đạt được bất kỳ thỏa thuận nào, cũng như không thể thu hẹp khác biệt lợi ích cốt lõi giữa các bên.
Tất nhiên, việc phái đoàn chính phủ Syria và phe đối lập chịu ngồi chung bàn đàm phán cũng có thể tạm coi là một thành quả, nhưng nếu thành công chỉ dừng lại ở mức này thì mục tiêu chấm dứt nội chiến Syria còn lâu mới trở thành hiện thực, cho dù đây đang là niềm mong mỏi không chỉ của hàng chục triệu thường dân Syria mà còn của những người yêu chuộng hòa bình trên thế giới.
Đức Vũ
Theo Dantri
Hội nghị Geneva về Syria khai mạc trong bất đồng sâu sắc
Các bên tham gia Hội nghị quốc tế lần thứ hai về Syria đã không ngần ngại đưa ra những tuyên bố chỉ trích mang nặng tính đối đầu ngay trong ngày họp đầu tiên ở Thụy Sĩ.
Ngoại trưởng Syria Walid Muallem tại cuộc đàm phán ở Montreux.
Ngay trong ngày khai mạc hội nghị tổ chức tại Montreux, Thụy Sĩ, các phe phái tham chiến ở Syria đã thể hiện rõ sự bất đồng sâu sắc khi chính quyền Syria gọi phe đối lập là "những kẻ phản bội", trong khi phe đối lập tuyên bố không đàm phán về việc Tổng thống Bashar al-Assad tại vị.
"Nếu phe đối lập muốn nhân danh người dân Syria thì họ không nên là những kẻ phản bội đất nước hoặc là những đặc vụ nhận lương từ kẻ thù của người dân", Ngoại trưởng Syria Walid Muallem nổ phát pháo đầu tiên ngay sau bài phát biểu khai mạc kêu gọi thế giới tìm kiếm giải pháp chấm dứt xung đột Syria của Tổng thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon.
"Chúng tôi đến đây với tư cách đại diện của người dân cũng như đất nước Syria và mọi người nên biết rằng không ai trên thế giới này có quyền thu hồi tính hợp pháp của tổng thống hoặc chính phủ Syria...ngoại trừ chính bản thân người dân nước này", ông Muallem nói thêm.
Phe đối lập Syria cũng thể hiện sự cứng rắn khi Chủ tịch Liên minh Dân tộc Syria khẳng định sẽ không đàm phán về việc Tổng thống Bashar al-Assad tiếp tục tại vị.
"Mục đích của hội nghị này là để thành lập một chính phủ chuyển tiếp... Chính phủ Syria phải lập tức ký kết thỏa thuận Geneva I và chuyển giao quyền lực của ông Bashar al-Assad, gồm cả quân đội và an ninh, cho chính phủ chuyển tiếp", thủ lĩnh phe đối lập Ahmad đáp trả.
"Tổng thống Syria Bashar al-Assad sử dụng những phần tử k.hủng b.ố của nhóm Hezbollah ở Lebanon và binh lính của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran để đàn áp người dân Syria", ông nói thêm trong lúc giơ cao bức hình của một em bé b.ị g.iết hại để củng cố cho quan điểm của ông.
Các nước tham dự đàm phán cũng thể hiện rõ thái độ bênh vực các bên khác nhau ở Syria, khiến không khí hội nghị càng thêm căng thẳng.
"Tổng thống Bashar al-Assad sẽ không nằm trong thành phần chính quyền chuyển tiếp tại Syria", Ngoại trưởng Mỹ John Kerry tiếp lời đại diện phe đối lập.
Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius yêu cầu áp đặt các lệnh ngừng b.ắn ngay lập tức tại Syria, đồng thời mở hành lang nhân đạo để chuyển hàng viện trợ cho dân thường.
"Trước diễn biến bạo lực tồi tệ đang cướp đi sinh mạng của hàng nghìn phụ nữ, t.rẻ e.m và nhiều người dân vô tội khác, chúng tôi yêu cầu áp đặt một hoặc nhiều hơn các lệnh ngừng b.ắn, đồng thời mở các hành lang nhân đạo và vận chuyển thuốc men (vào Syria)", ông tuyên bố.
Ngoại trưởng Saudi Arabia, Saud al-Faisal, kêu gọi rút toàn bộ các lực lượng nước ngoài khỏi Syria, trong đó có các tay s.úng Hezbollah ở Liban và Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran vốn đang hậu thuẫn chính quyền Damascus chống lại phiến quân.
Bất chấp sức ép của Mỹ và đỏi hỏi của phe đối lập, Bộ trưởng Thông tin Syria Omran al-Zohbi vẫn tái khẳng định Tổng thống Bashar al-Assad sẽ không từ chức, đồng thời cho rằng việc phương Tây ủng hộ phe đối lập tại Syria không khác nào việc ủng hộ mạng lưới k.hủng b.ố al-Qaeda.
"Một số bài phát biểu nghe như thể người nói ra là đại sứ của các nhóm k.hủng b.ố chứ không phải một nước hay chính phủ", ông Omran al-Zohbi nói thêm.
Ngoại trưởng Nga thể hiện thái độ thận trọng hơn khi cho rằng các nỗ lựctrung gian tìm kiếm giải pháp hòa bình cho Syria không đơn giản và cũng không thể chóng vánh. Vì vậy, hội nghị là cơ hội lịch sử và tất cả các bên tham gia phải gánh trách nhiệm này.
Bầu không khí bên ngoài hội nghị cũng không kém phần nảy lửa với những bình luận của các bên.
"Thay vì vạch ra một viễn cảnh tương lai tươi sáng cho một nước Syria đa dạng, đa nguyên và tôn trọng quyền của tất cả mọi người, chính quyền Syria lại chọn giọng điệu khoa trương kích động", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki nêu rõ.
Theo bà Psaki, Damascus phải thực thi thỏa thuận Geneva I về việc thành lập một chính quyền chuyển tiếp và chính quyền Damascus cần có những bước đi cụ thể nhằm tăng cường tiếp cận nhân đạo, cải thiện đời sống của những người bị ảnh hưởng nặng nề nhất.
Theo giới phân tích, để có thể đi tới một thỏa thuận ngừng b.ắn, thiết lập các hành lang nhân đạo và thành lập chính phủ chuyển tiếp ở Syria là điều vô cùng khó trong thời điểm này khi quan điểm giữa các bên còn quá cách biệt.
Vũ Anh
Tổng hợp
Theo Dantri
Phe đối lập Syria "chia năm xẻ bảy" Các phe phái trong phong trào đối lập ở Syria đã bị chia rẽ thành 2 liên minh đối lập khác nhau, làm tiêu tan ý đồ áp đặt ảnh hưởng của Mỹ. Ngày 25/9, niềm hy vọng của Mỹ vào việc giành được nhiều ảnh hưởng hơn đối với các phe cánh trong phong trào nổi dậy ở Syria đã tan thành...
