Thành tích của “Em và Trịnh” giữa những tranh cãi

PV18:57 18/06/2022

“ Em và Trịnh” – bộ phim về Trịnh Công Sơn đứng trước những khen chê trái chiều từ người hâm mộ. Cũng vì thế mà phim trở thành chủ đề hot, được nhiều người quan tâm.

Bộ phim về Trịnh Công Sơn vẫn đang nhận được sự quan tâm từ khán giả. Ảnh: NSX.

“Em và Trịnh” ngày một hot?

Vừa qua, các suất chiếu sớm của “Trịnh Công Sơn” và “Em và Trịnh” ban đầu dự kiến kéo dài từ 10, 11 và 12.6, nhưng khán giả ít nhiều quan tâm nên nhà làm phim quyết định định kéo dài thời gian chiếu sớm lên cả tuần. Dạo một vòng các rạp, thấy có những cụm rạp mở suất chiếu khuya lúc 0:00 sáng để phục vụ người hâm mộ.

So với nhiều phim bom tấn Việt gây sốt phòng vé, “Em và Trịnh” lại có một nghịch lý thú vị. Thường thì các phim đều đạt doanh thu cao nhất vào những ngày chiếu đầu tiên vào dịp cuối tuần và giảm dần vào các ngày trong tuần sau đó, nếu có tăng trưởng lội ngược dòng cũng phải chờ đến các ngày cuối tuần tiếp theo để tạo đà mới.

Với “Em và Trịnh”, phim có đà tăng liên tục mỗi ngày, cứ ngày sau doanh thu lại cao hơn ngày trước. Đặc biệt, có thời điểm không rơi vào cuối tuần như thứ 5 và thứ 6 vừa rồi, phim đạt doanh thu mỗi ngày hơn 7 tỉ đồng. Trong khi những ngày có suất chiếu sớm chỉ đạt hơn 1 tỉ đến 2 tỉ đồng.

Thời điểm hiện tại, “Em và Trịnh” là một trong những từ khoá được quan tâm, liên tục lọt top social trend. Trail của phim vào top 1 thịnh hành mục phim ảnh của Youtube trong tuần ra mắt. Ở nền tảng TikTok, hashtag #EmvaTrinh đang có hơn 200 triệu view với nhiều nội dung đa dạng của giới trẻ làm về phim, song song đó hashtag #TikTokvaTrinh cũng thu hút hơn 50 triệu view với 2 cuộc thi đặc biệt dành cho giới trẻ “Cùng Trịnh trở về thập niên 1960″ và “Ngôi sao nhạc Trịnh”.

Thông tin từ rạp cho biết, “Em và Trịnh” có điểm đánh giá của khán giả xem phim cao đến 8,3 và tới hơn 85% khán giả cho biết sẽ giới thiệu phim với bạn bè, người thân.

Tác phẩm hiện mang về doanh thu gần 50 tỉ đồng. Ảnh: NSX.

“Em và Trịnh” – gây tranh cãi lại tạo thành sự chú ý?

Có một điều phải thừa nhận rằng “Em và Trịnh” không phải bộ phim hoàn hảo, tác phẩm gây nhiều tranh cãi với tạo hình Trịnh Công Sơn ở cả hai phiên bản trẻ và trung niên.

Ngoài ra, nội dung phim cũng chưa thuyết phục được nhiều người, đặc biệt với những khán giả yêu mến Trịnh Công Sơn.

Tuy nhiên, điều này vô tình lại khiến bộ phim tạo sự chú ý, tò mò với khán giả (dĩ nhiên không thể phủ nhận những ưu điểm của phim như âm nhạc, bối cảnh, diễn xuất một số diễn viên…). Khi phim gây nhiều tranh luận, vô tình kích thích sự tò mò của người xem, nhiều khán giả ra rạp để theo dõi tác phẩm này thế nào? Hay dở ra sao?

Cộng thêm, “Em và Trịnh” ra mắt vào thời điểm không có phim Việt nào khác trụ ngoài rạp, không có bom tấn ngoại cạnh tranh. Chính vì thế, tác phẩm này chiếm vị trí độc tôn phòng vé Việt. Điều này tạo điều kiện thuận lợi trở thành lựa chọn mua vé của khán giả.

Có một điều kỳ lạ là so với các phim khác nếu gây tranh cãi, khán giả sẽ không mua vé vì bị ảnh hưởng tâm lý từ những review trên mạng. Tuy nhiên, “Em và Trịnh” tạo ra sự tranh luận vừa đủ khiến khán giả tò mò, kích thích tâm lý muốn ra rạp của khán giả thay vì tẩy chay, bỏ xem phim. Bởi ngay từ đầu, đạo diễn thừa nhận phim chỉ là hư cấu, không phải tư liệu nên hoàn toàn có thể thêm thắt tình tiết. Hiện phim đã đạt gần 50 tỉ đồng sau hơn 1 tuần công chiếu.

Trailer Em và Trịnh

Trịnh Công Sơn trong Em Và Trịnh: Bức chân dung mờ nhạt và đáng quên

Chính nhạc sĩ Trịnh Công Sơn từng tự hỏi mình: "Tôi là ai? Là ai? Là ai?". Hai bộ phim mới nhất của đạo diễn Phan Gia Nhật Linh, chủ yếu là Em Và Trịnh, cố gắng trả lời câu hỏi này. Tiếc rằng, bức chân dung mà phim đưa ra lại quá mờ nhạt và đáng quên.

Đâu rồi, tài hoa?

Trước hết, chúng ta sẽ không nói hình tượng nhạc sĩ họ Trịnh trên phim thật hay không thật theo nghĩa sát với thực tế. Trong điện ảnh, "thật" nghĩa là mang đến cảm giác chân thực cho người xem, theo góc nhìn của phim. Góc nhìn của phim lại đến từ các phân tích, mổ xẻ, đánh giá và kết luận của biên kịch. Biên kịch giỏi thì nhân vật càng sâu sắc, đáng tin, càng con người và có sức sống lâu bền trong lòng khán giả. Có một thuật ngữ là "độ dày" để miêu tả sự chân thực này.

Một lý thuyết kịch bản cơ bản khi khai thác nhân vật là tập trung vào kỹ năng của họ. Đặc biệt quan trọng khi đó là nghệ sĩ, vận động viên hay có nghề nghiệp đặc biệt. Bởi lẽ, kỹ năng nghề nghiệp là cách tốt nhất để nhân vật thể hiện bản thân và tương tác với thế giới xung quanh. Với Trịnh Công Sơn nói riêng, thính giả các thế hệ ít nhiều đã có một hình dung về ông, thông qua những ca khúc ông viết.

Tiếc rằng, Trịnh Công Sơn trong Em và Trịnh khai thác yếu ớt yếu tố tài hoa của vị nhạc sĩ, từ đó lạc lối trong việc xây dựng nhân vật. Kịch bản phim hiểu về tài hoa đơn sơ là được gợi cảm hứng và lập tức ra nhạc, như cảnh Trịnh viết Diễm Xưa chỉ sau một lần gặp gỡ nàng thơ. Nhưng tại sao Diễm Xưa lại phảng phất nỗi u buồn và khao khát yêu thương khác biệt như vậy? Nếu chỉ nhớ nhung nam nữ thanh xuân, vì sao lại có câu Ngày sau sỏi đá cũng cần có nhau đầy khắc khoải?

Đó là lúc cần đến các chi tiết cuộc sống cho thấy góc nhìn nhân sinh của Trịnh. Ông đến với âm nhạc như thế nào và âm nhạc có ý nghĩa gì với ông. Các suy nghĩ hiện sinh phảng phất trong nhạc ông đến từ đâu. Ông gặp các trắc trở gì khi viết nên những tác phẩm ấy... Đó là những điều khán giả muốn biết và muốn hiểu. Thế nhưng, Trịnh trong phim hiện lên khi đã là Trịnh, không có lớn lên, không có trưởng thành. Các nhạc phẩm cứ thế tuôn ra như có sẵn, với tần suất dày đặc và vì thế không quý. Quá nhiều trở thành quá ít là vì vậy.

Chỉ có một cảnh duy nhất liên quan đến nghề nghiệp, khá đáng quan tâm, là khi ông nói " Anh e âm nhạc đã bỏ anh rồi...". Nhưng sau đó chi tiết này hoàn toàn bị lãng quên. Vậy âm nhạc có thật đã bỏ ông hay không, và nguyên do là vì đâu? Chúng ta không bao giờ biết.

Những chuyện tình hời hợt

Em và Trịnh kể lại các chuyện tình nổi tiếng, trải dài từ những năm 50 đến 90 thế kỉ trước của Trịnh Công Sơn. Khán giả được chứng kiến các nàng thơ đi qua đời ông, mỗi người đều quen thuộc với khán giả theo những cách riêng. Cô gái xinh đẹp Bích Diễm đã thành bất tử qua bài hát Diễm Xưa. Dao Ánh, em gái của Diễm, là mối tình sâu đậm được ghi lại trong hơn 300 bức thư của Trịnh, từng xuất bản với tựa Thư tình gửi một người. Dĩ nhiên, không thể thiếu nữ ca sĩ đã gắn liền tên tuổi với Trịnh Công Sơn không thể tách rời: Khánh Ly. Ngoài ra còn có hai nàng thơ khác ở hai đầu thời gian là Thanh Thúy và Michiko, nhưng mờ nhạt hơn.

Âm nhạc và tình yêu là hai khía cạnh làm nên con người Trịnh Công Sơn. Thất bại trong việc miêu tả tài hoa của Trịnh, Em và Trịnh tiếp tục vấp ngã ở yếu tố lãng mạn. Phim gần như diễn nôm bằng hình ảnh từ các tư liệu mà thiếu vắng những sáng tạo đáng giá, các bước chuẩn bị cần thiết. Ví dụ như cảnh phim Trịnh bước theo Diễm dưới làn mưa Huế, lẽ ra rất lãng mạn nếu biên kịch dành thời gian trước đó để xây dựng bối cảnh và mối quan hệ. Thế nhưng, với biểu cảm quá đà của Avin Lu và cách xử lý không tốt của đạo diễn, cảnh phim này có phần thô thiển. Nhất là khi Dao Ánh xuất hiện và Trịnh liền đưa mắt ngắm nghía, chàng nhạc sĩ trẻ bỗng tạo cảm giác của một kẻ bám đuôi lăng nhăng.

Vấn đề lớn nhất của kịch bản là không đưa ra được một lý do, động lực cho các chuyện tình này. Trịnh chỉ đơn giản là "nhìn và yêu" gần như ngay lập tức. Tất nhiên chuyện tình sét đánh ở vào thời điểm thanh xuân của Trịnh là không hiếm và lạ, nhất là với giới nhạc sĩ thường đa tình. Nhưng để Trịnh có cảm tình với hai người một lúc là không khéo léo. Khi bị Diễm từ chối, Trịnh cũng gần như không buồn bã một giây nào trước khi chuyển qua Dao Ánh. Sự hời hợt trong tình yêu trên phim lại không khớp với những suy tư sâu sắc trong nhạc ông, dẫn đến độ chênh về hình tượng.

Càng về sau, Trịnh càng thụ động trong các mối quan hệ. Ông gần như không có các quyết định và hành động, mà cứ để mặc những người tình đến và đi trong đời. Trên phim, Trịnh không có các đụng chạm trần tục, nhưng cũng thiếu luôn các sẻ chia về tâm hồn. Những lời tự sự trong thư là không đủ làm "nhiên liệu" cho tình yêu. Các mối quan hệ, từ sâu đậm như Dao Ánh đến gần gũi như Khánh Ly, dần trôi tuột đi chẳng lời giải thích. Ở mối tình với Michiko, Trịnh lại hiện lên như một kẻ bội bạc với người đã ở bên an ủi khi ông cần nhất. Chúng ta khó mà cảm thông và yêu mến một con người như thế.

Chiếc hộp vô hình

Từ sự thụ động trong tình yêu, tương tự là mối liên hệ với Trịnh và gia đình. Lẽ ra phải góp phần quan trọng trong việc hình thành con người cá nhân và con người nghệ thuật của nhạc sĩ, gia đình chỉ xuất hiện thoáng qua. Một lần nữa, phim thiếu vắng các cảnh sinh hoạt, tương tác giữa anh chị em, mẹ và con, ở mức độ sâu sắc cần thiết. Vai người mẹ chỉ dùng để lấy nước mắt nhưng không hiệu quả. Khán giả không hề thấy bà "hút thuốc, đánh bài" lần nào trong phim, làm sao họ có thể cảm động?

Suốt bộ phim, có cảm giác như Trịnh Công Sơn luôn ở trong một chiếc hộp vô hình. Ông không chạm vào ai và chẳng ai chạm được vào ông. Những hỉ, nộ, ái, ố thường tình như không hiện diện trong ông. Có lẽ các nhà làm phim muốn miêu tả một chân dung Trịnh cũng phiêu diêu, "ở trọ trần gian" như chính âm nhạc. Dù vậy, đó không phải là chất liệu của điện ảnh. Cách tiếp cận vụng về của Em và Trịnh lại càng khiến chân dung ông càng lúc càng mờ nhạt, cho đến khi gần như trống rỗng trong những chiếc khung bối cảnh và màu sắc lung linh.

Avin Lu là thất bại lớn về mặt diễn xuất và cả khâu chọn vai của phim. Ngay từ trailer anh đã không cho thấy bất kỳ hứa hẹn nào, và thực tế còn tệ hơn. Có những diễn viên chỉ cần xuất hiện trên khung hình và ta phải ồ lên: Nhân vật đây rồi! Avin đã không làm được điều đó. Avin còn không có nổi một cảnh cao trào nào mặc dù xuất hiện nhiều.

Từ một bộ phim có lẽ mang ý tôn vinh, Em và Trịnh lại gây tác dụng ngược về hình ảnh Trịnh Công Sơn. Những người yêu Trịnh không tìm thấy hình ảnh, dù là phảng phất, của vị nhạc sĩ đã gắn bó bao lâu. Còn những ai muốn trả lời câu hỏi Trịnh "là ai, là ai, là ai" một cách sâu sắc và chân thực, có lẽ phải chờ một thời gian nữa. Một bộ phim khác. Giai đoạn khác. Trình độ khác của điện ảnh Việt Nam.

Trịnh Công Sơn và cuộc đời đã tha thứ cho nhau, nhưng có lẽ khán giả yêu nhạc Trịnh sẽ khó tha thứ cho bộ phim này.

Thách thức lớn nhất khi làm phim về Trịnh Công Sơn Theo tiết lộ của đoàn phim "Em và Trịnh", để xây dựng nên tác phẩm, ê-kíp đã thu thập hàng ngàn tư liệu về cuộc đời Trịnh Công Sơn. Đó là thách thức không nhỏ. Phim "Em và Trịnh" nói về Trịnh Công Sơn. Ảnh: NSX. Hàng nghìn trang tư liệu và nhân chứng sống Theo nhà sản xuất "Em và Trịnh", trong...