Thành phố La Mã cổ đại bị chôn vùi dưới lòng đất

Các nhà nghiên cứu lần đầu tiên sử dụng công nghệ radar xuyên đất tiên tiến để lập bản đồ toàn bộ thành phố Falerii Novi cách Rome 50 km về phía bắc.

Ảnh chụp thành phố Falerii Novi bằng công nghệ radar xuyên đất. Ảnh: Guardian.

Quá trình lập bản đồ giúp các nhà nghiên cứu phát hiện nhiều chi tiết mới về Falerii Novi, theo báo cáo hôm 8/6 trên tạp chí Antiquity. Công nghệ radar xuyên đất cho phép họ xem xét thành phố qua nhiều lớp đất mà không cần đào xới. Bằng cách chụp ảnh khu vực ở nhiều độ sâu khác nhau, họ thậm chí có thể theo dõi quá trình thành phố phát triển từ khi được xây dựng và có người định cư vào năm 241 trước Công nguyên tới khi bỏ hoang đầu thời Trung Cổ vào năm 700.

Falerii Novi được biết tới qua ghi chép lịch sử và nghiên cứu bằng nhiều công nghệ khác trước đây như từ kế đo độ lệch từ trong đất do các hoạt động cổ đại. Nhưng phân tích mới hé lộ nhiều mặt của Falerii Novi chưa từng phát hiện. Radar xuyên đất cho thấy thành phố có mạng lưới đường dẫn nước, một khu chợ, đền thờ, tổ hợp nhà tắm và đài tưởng niệm công cộng. Cách bố trí và thiết kế thành phố La Mã này khác biệt với Pompeii và nhiều thành phố khác. Dù Falerii Novi nhỏ hơn một nửa so với Pompeii, đền thờ, khu chợ và tổ hợp nhà tắm ở đây được xây tỉ mỉ hơn.

Thông qua ảnh chụp, giáo sư khảo cổ Martin Millett ở Đại học Cambridge và cộng sự nhận thấy mạng lưới đường ống bên dưới thành phố dẫn tới các khu nhà và đường phố, nối với một tòa nhà lớn hình chữ nhật và cống dẫn nước. Một phần tòa nhà hình chữ nhật nhiều khả năng là bể bơi ngoài trời và tổ hợp nhà tắm công cộng. Nằm gần cổng phía bắc của thành phố có hai công trình lớn quay vào nhau bên trong hành lang có mái che.

Những thành tựu gần đây trong công nghệ radar xuyên đất cho phép nhóm nghiên cứu lập bản đồ toàn bộ thành phố rộng 30 hecta với độ phân giải cao. Tương tự radar, hệ thống phát sóng vô tuyến vào lòng đất. Những sóng này va chạm vào vật thể và truyền ngược trở lại. Tiếng vang của chúng tạo ra hình ảnh về vật thể bên dưới lớp đất ở các độ sâu khác nhau. Sử dụng xe địa hình gọi là quad bike, nhóm nghiên cứu kéo thiết bị qua mặt đất để đọc dữ liệu.

Do lượng dữ liệu khổng lồ mà thiết bị thu thập cần nhiều thời gian xử lý, các nhà nghiên cứu chưa xem xét hết ảnh chụp thành phố Falerii Novi. Để xử lý hết dữ liệu trong năm sau, họ đang thiết kế một số giải pháp tự động hóa.