Thành cổ hàng trăm năm tuổ.i mòn mỏi chờ ngày “hồi sinh”
Nằm bên trong khuôn viên của Ban quản lý di tích và danh thắng tỉnh Đồng Nai, tòa thành cổ Biên Hòa với lịch sử hàng trăm năm trong tình trạng xuống cấp trầm trọng, “thoi thóp” chờ ngày “hồi sinh”.
“Giữ chân” thành cổ
Toà thành cổ Biên Hoàn đã xuống cấp theo thời gian
Trong cuốn “Biên Hòa sử lược” của tác giả tác giả Lương Văn Lựu viết, Thành được xây dựng vào năm Gia Long thứ 15 (tức 1816) tại địa hạt thôn Bàn Lân (thôn Tân Lân) huyện Phước Chánh, tỉnh Biên Hòa cũng với tên gọi là “thành Cựu” do dân Lạp Man xây đắp bằng đất. Thành có 4 cửa và một kỳ đài. Mỗi cửa ngõ có bắc một cầu đá ngang qua hào để làm lối lưu thông ra vào.
Trải qua bao biến thiên của thời cuộc, đến năm Minh Mạng thứ 18 (tức 1837), thành Cựu được xây dựng lại bằng đá ong trên nền thành cũ và đổi tên thành thành Biên Hòa. Khi Pháp đán.h chiếm các tỉnh Nam bộ, thành Biên Hòa trở thành nơi phòng ngự, phản công địch của quan quân nhà Nguyễn. Tháng 12/1861, thành Biên Hòa rơi vào tay thực dân Pháp.
Thời gian chiếm đóng, quân đội Pháp tiến hành xây dựng lại, thu gọn chu vi thành còn 1/8 so với trước. Hết kháng chiến chống Pháp rồi chống Mỹ, thành Biên Hòa lại thêm những năm tháng thăng trầm, lặng lẽ chứng kiến những đổi thay trên mảnh đất Đồng Nai và mang thêm trên mình những vết sẹo của những năm tháng khói lửa chiến tranh.
Hòa bình lập lại, mảnh đất Biên Hòa lại trở mình với những năm tháng thay da đổi thịt. Phố sá dần dần tiến sát, thành cổ dần dần bị thu mình giữa ngôi nhà bằng bê tông mọc lên từng ngày rồi lọt thỏm giữa khu đô thị sầm uất.
Tòa thành quy mô ngày nào nay chỉ còn lại tòa biệt thự hướng Tây – Bắc, tòa hướng Tây – Nam, hai lô cốt và những đoạn tường thành bằng đá ong bao bọc khu đất rộng hơn 10.000m2. Nhận thấy tầm quan trọng về nhiều mặt của tòa thành cổ duy nhất còn sót lại trên quê hương cũng như trên cả miền Nam, đến năm 2008, tỉnh Đồng Nai đã có quyết định công nhận và xếp hạng thành cổ Biên Hòa là Di tích lịch sử cấp tỉnh và xếp hạng là Di tích lịch sử cấp quốc gia vào năm 2013.
Chờ ngày thành cổ “hồi sinh”
Việc trùng tu toà thành cổ Biên Hoà đang hết sức cấp bách
Video đang HOT
Di tích thành cổ Biên Hoà được Ban quản lý di tích và danh thắng tỉnh tiếp nhận từ hậu cần công an tỉnh Đồng Nai và được xếp hạng di tích văn hoá cấp tỉnh vào năm 2008, lúc này tòa thành đã xuống cấp hết sức nghiêm trọng. Ngay khi được sếp hạng, UBND tỉnh Đồng Nai đã lập kế hoạch trùng tu khu thành cổ Biên Hoà, tuy nhiên trong quá trình lập hồ sơ dự án gặp một số khó khăn liên quan đến quy hoạch chi tiết của TP. Biên Hoà và các tư liệu về toà thành cổ.
Ông Lê Trí Dũng, Giám đốc Ban quản lý di tích và danh thắng tỉnh Đồng Nai cho biết, sau khi được xếp hạng di tích cấp tỉnh, đơn vị này chủ yếu tập trung kinh phí vào việc chống không cho di tích tiếp tục xuống cấp, hư hỏng thêm.
“Nếu không giữ gìn, gia cố thì thành cổ đã hư hỏng rất nhiều. Khi mới tiếp nhận, chúng tôi đã dọn hàng trăm xe rác, đốn hạ cây cổ thụ đè lên toà thành phía Tây. Toà nhà phía Đông chúng tôi đã phải thuê một số đơn vị bỏ tiề.n ra làm trước hay việc dò phá bom mìn nhằm phục vụ cho việc trùng tu cũng phải nhờ Lữ đoàn công binh 25 tiến hành. Đến nay các bên đều chưa được thanh toán bởi vì lập dự án chưa xong” – Ông Dũng chia sẻ.
Một mặt tường bị bào mòn bởi thời gian
Cũng theo ông Dũng, dự án hiện nay đã được UBND tỉnh phê duyệt kinh phí trùng tu thành cổ Biên Hoà vào khoảng trên 40 tỷ đồng. Sau khi được phê duyệt, Ban Quản lý di tích đã chia thành các giai đoạn để trùng tu làm nhiều năm. Trong 2 năm tới, sẽ tập trung khôi phục lại toà thành cổ phía Tây với mức kinh phí được UBND tỉnh cấp là 15 tỷ đồng.
Trong lúc đợi cơ quan chức năng thống nhất các phương án trùng tu và “giải ngân”, di tích thành cổ Biên Hòa vẫn đang trong tình trạng báo động, không biết sẽ sụp đổ lúc nào. Thành cổ Biên Hoà, một di tích cấp quốc gia đang mòn mỏi chờ ngày “hồi sinh”.
Hình ảnh những “vết thương” trên toà thành cổ:
Trung Kiên – Trung Dũng
Theo Dantri
Giếng Vàng Cẩm Xuyên kêu cứu
Nước Giếng Vàng nổi tiếng trong, ngọt từ xa xưa; đến nỗi vua Minh Mạng nhà Nguyễn ban chỉ đặt tên cho giếng là Kim Tĩnh (Giếng Vàng). Thế nhưng, Giếng Vàng có lịch sử mấy trăm năm nay đang đối mặt nguy cơ bị ô nhiễm nghiêm trọng.
Cổ tích linh thiêng
Giếng Vàng Cẩm Xuyên tọa lạc tại tổ dân phố 15, thị trấn Cẩm Xuyên, huyện Cẩm Xuyên. Thời vua Minh Mạng (1820-1840), giếng này được vua ban tên là Kim Tĩnh, tức Giếng Vàng vì có nguồn nước tốt. Đến triều vua Bảo Đại (1926-1945), Giếng Vàng được trùng tu và tồn tại cho đến nay. Trải qua bao biến cố của thời gian nhưng nguồn nước của giếng vẫn trong và mát như hàng trăm năm trước.
Theo thiếu tá, bác sĩ Nguyễn Xuân Lam, nguyên Chủ tịch Hội đồng hương Hà Tĩnh tại TPHCM, thì các bậc tiên hiền đất Hà Tĩnh đều khẳng định xứ Cẩm Xuyên có 4 cổ tích linh thiêng, cần phải lưu tâm là Động Choác, hang vua Hồ Quý Ly, lăng mộ Bình Ngô Thượng Tướng Quân Nguyễn Biên và Giếng Vàng. Các bậc tiên hiền đều dặn dò con cháu cẩn thận giữ gìn vì nếu động đến các cổ tích này sẽ khiến đất Cẩm Xuyên nghèo đói, lụi tàn.
Ông Nguyễn Xuân Lam chia sẻ: "Là người sinh ra và lớn lên ở đất này, từ nhỏ tôi đã thuộc lòng câu ca dao "Nước Giếng vàng vừa trong vừa mát/ Nu chợ chùa nhuộm lạt lâu phai/ Cá chợ Nhượng, khoai Mục Bài/ Ai ơi về huyện Cẩm, kẻo một mai tiếc thầm". Sự tích Giếng Vàng không có nhiều trong sử sách, chỉ được truyền tụng, nhưng nó vô cùng ý nghĩa đối với cuộc sống của người dân quanh vùng".
Trải qua gần 100 năm kể từ lần tu sửa cuối cùng vào thời Bảo Đại, nước Giếng Vàng vẫn trong mát nhưng công trình đã xuống cấp nhiều. Xó.t x.a cho 1 cổ tích linh thiêng của quê nhà, năm 2012, ông Lam đã cùng các đồng hương Hà Tĩnh làm ăn xa và bà con địa phương tiến hành trùng tu lại công trình này. Ngày 20/11/2012, công trình tôn tạo Giếng Vàng chính thức được khánh thành, đáp ứng nguyện vọng bảo tồn cổ tích này của người dân Cẩm Xuyên.
Giếng Vàng Cẩm Xuyên được tôn tạo lại vào năm 2012
Nguy cơ ô nhiễm
Nay Giếng Vàng đã đẹp đẽ trở lại, nhưng nỗi lo của người dân Cẩm Xuyên đối với sự tồn tại của Giếng Vàng vẫn chưa nguôi. Trong thời gian tham gia trong đoàn tìm kiếm hà.i cố.t cố Tổng bí thư Hà Huy Tập, có điều kiện về quê hương dài ngày, bác sĩ Nguyễn Xuân Lam mới phát hiện nguồn nước trong mát của Giếng Vàng đang đối mặt nguy cơ ô nhiễm trầm trọng.
Đem vấn đề này trao đổi với bà con cố hương, ông được biết ai cũng lo ngại vấn đề này mà chưa có cách giải quyết. Bác sĩ Xuân Lam cho biết: "Linh thiêng của giếng là nguồn nước chứ không phải tô vẽ ở giếng. Nhưng nguồn nước của giếng đang đối mặt nguy cơ bị ô nhiễm vì nước thải sinh hoạt của người dân thị trấn Cẩm Xuyên".
Hiện khu vực xung quanh Giếng Vàng phát triển đô thị với tốc độ chóng mặt, đã trở thành thị trấn từ lâu nhưng hệ thống tiêu thoát nước không được đầu tư, mọi nước thải sinh hoạt của người dân để đổ thẳng ra đường. Đó là chưa kể trong mùa mưa, đường sá khu vực quanh Giếng Vàng bị ngập nặng do nước không thoát được, nước thải sinh hoạt và bể thải vệ sinh theo nước mưa phát tán khắp nơi, có khả năng làm ô nhiễm nguồn nước tự nhiên. Tình hình này đã diễn ra nhiều năm nay, dân cư khu vực đã nhiều lần phản ánh lên chính quyền địa phương nhưng chưa được giải quyết.
Năm 2010, bác sĩ Nguyễn Xuân Lam đã lấy nước ở khách sạn Giếng Vàng (gần di tích Giếng Vàng) đi xét nghiệm tại TPHCM, kết quả 37 chỉ tiêu hóa lý đều đạt tiêu chuẩn của nước sạch. Tuy nhiên, ông lo ngại: "Toàn bộ nước thải của khu dân cư tập trung không có hệ thống thoát nước mà mỗi nhà đều phải tự cho thấm vào lòng đất, ô nhiễm là điều tất nhiên và ngày càng trầm trọng. Về lâu dài, mạch nước Giếng Vàng cũng không thể nào tránh được ô nhiễm".
Giếng Vàng nằm ngay thị trấn Cẩm Xuyên, vị trí trung tâm của huyện Cẩm Xuyên, nơi tập trung dân cư đông đúc nhưng người dân phải sống trong một cảnh ngập úng triền miên, không có hệ thống tiêu thoát nước đã là vấn đề nhức nhối. Việc này còn gây nên hệ lụy là một cổ tích linh thiêng có thể biến mất. Điều lạ là 1 vùng đất được quy hoạch thành thị trấn huyện lỵ nhưng lại không có thiết kế, thi công hệ thống thoát nước. Ông Xuân Lam bức xúc: "Từ lâu người dân đã có ý kiến, các ban nghành, HĐND huyện đã có chất vấn nhưng vẫn chưa được Ban quản lý Dự án huyện Cẩm Xuyên quan tâm, chưa có kế hoạch triển khai".
Cẩm Xuyên
Theo Dantri
Chuyện tình người lính Trường Sa: Tấm ảnh cưới bạc màu chờ anh về... Hôm nay 22/6, tròn 15 năm ngày cưới của anh chị, chị mong một lần được ra Trường Sa thăm, động viên chồng nhưng mong muốn ấy chưa thể thực hiện. Nhìn tấm ảnh cưới đã bạc màu, chị bảo muốn chụp lại ảnh cưới nhưng chắc phải đợi đến dịp kỷ niệm 20 năm... Mẹ cũng thích món quà bố gửi từ...