Thăm Tiểu chủng viện Làng Sông
Tiểu chủng viện Làng Sông không chỉ là một di tích tôn giáo có giá trị về kiến trúc, văn hóa mà còn gắn liền với lịch sử hình thành chữ quốc ngữ ở Việt Nam.
Thánh đường này là một trong những điểm đến hấp dẫn với du khách khi tới Bình Định.
Kiến trúc ấn tượng của Tiểu chủng viện Làng Sông.
Thánh đường thanh vắng
Tiểu chủng viện Làng Sông nằm ở thôn Quảng Vân, xã Phước Thuận, huyện Tuy Phước, cách trung tâm thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định khoảng 10km về hướng đông bắc. Quần thể này rộng khoảng 2.000m2, gồm nhiều công trình kiến trúc nằm trên một gò đất cao giữa một vùng đồng lúa bát ngát, gần cửa Phú Hòa đổ ra đầm Thị Nại.
Ngược dòng lịch sử, dưới vương triều Vijaya (Chăm Pa) vào khoảng thế kỷ XI – XV, khu vực Thilibinai (đầm Thị Nại ngày nay) là một thương cảng lớn nối với thế giới bên ngoài. Các giáo sĩ truyền giáo người Bồ Đào Nha từ thế kỷ XVII đã đặt chân đến vùng đất này, khi đó là xứ Đàng Trong, thuộc quyền kiểm soát của chúa Nguyễn. Tài liệu ghi chép, năm 1618, giáo sĩ dòng Tên người Ý Cristoforo Borri đã được quan trấn thủ Quy Nhơn cho phép xây nhà thờ truyền đạo. Sau do dòng chảy bồi đắp, việc đi lại giao thương ở cảng Nước Mặn – Thị Nại không thuận tiện nên cơ sở truyền giáo chuyển về Làng Sông.
Từ tuyến giao thương đường thủy bắt đầu ở đầm Thị Nại, các tàu buôn ngược dòng sông Côn lên thượng nguồn, đến tận vùng núi Tây Sơn thượng đạo và tiếp tục chuyển hàng hóa lên vùng Tây Nguyên. Các giáo sĩ truyền giáo Bồ Đào Nha cũng theo con đường này đi truyền đạo, và Tiểu chủng viện Làng Sông là một di tích minh chứng cho quá trình này. Tiểu chủng viện là nơi đào tạo các tu sĩ. Sau khi hoàn thành việc học tập ở đây, các tu sĩ tiếp tục học tại đại chủng viện để trở thành linh mục.
Tiểu chủng viện Làng Sông được xây dựng khoảng năm 1841 – 1850, ban đầu chỉ là nhà mái tranh, vách phên tre. Công trình đã qua nhiều lần nâng cấp, thay đổi. Kiến trúc hiện nay được cho là xây dựng năm 1927. Các tài liệu cũng cho thấy, tại Làng Sông không chỉ có tiểu chủng viện mà còn có cả một quần thể giáo phủ của Giáo phận Đông Đàng Trong.
Video đang HOT
Công trình chính của tiểu chủng viện gồm thánh đường (nhà nguyện) ở chính giữa, đối xứng hai bên là hai dãy nhà lầu – nơi làm việc, học tập của các tu sĩ. Phía trước có sân cỏ và hàng cây sao hơn trăm t.uổi trồng hai bên lối vào, sân sau chia thành những ô vuông trồng hoa màu. Tổng thể công trình mang phong cách kiến trúc Gothic và những nét đặc trưng của kiến trúc Pháp, với tường vôi vàng, mái ngói, hành lang bao quanh có những hàng cột và cửa vòm… Những chi tiết kiến trúc được thể hiện vô cùng tỉ mỉ, tinh tế. Mặt t.iền của thánh đường Làng Sông thoạt nhìn rất giống kiến trúc thánh đường Paul cổ kính ở Macao do người Bồ Đào Nha xây dựng. Tuy không hoành tráng và đồ sộ như thánh đường Paul, nhưng thánh đường Làng Sông đến nay vẫn giữ gần như nguyên vẹn từng nét kiến trúc ban đầu.
Dấu ấn hành trình chữ quốc ngữ Việt Nam
Chữ quốc ngữ được hình thành bởi các tu sĩ dòng Tên trong quá trình truyền đạo Công giáo tại Việt Nam đầu thế kỷ XVII. Francisco de Pina là nhà truyền giáo đầu tiên thông thạo tiếng Việt. Ông đã xây dựng phương pháp ghi âm tiếng Việt bằng chữ cái Latin. Sau đó, giáo sĩ Alexandre de Rhodes (cha Đắc Lộ) là người có công hệ thống hóa, định chế hóa, và hoàn thiện chữ quốc ngữ tiếng Việt theo bảng chữ cái Latin.
Tiểu chủng viện Làng Sông có ý nghĩa lịch sử đặc biệt gắn liền với sự ra đời, truyền bá và phát triển chữ quốc ngữ tại Việt Nam. Trong quần thể Làng Sông, nhà in Làng Sông được xây dựng năm 1872, sau đó bị hủy hoại trong chiến tranh năm 1885. Năm 1904, nhà in Làng Sông được Đức cha Damien Grangeon Mẫn tái thiết và giao cho linh mục Paul Maheu làm giám đốc điều hành. Đây là một trong ba cơ sở in chữ quốc ngữ đầu tiên của Việt Nam, cùng với nhà in Tân Định (Sài Gòn) và nhà in Ninh Phú (Hà Nội).
Từ nhà in Làng Sông, hàng vạn ấn phẩm, tác phẩm chữ quốc ngữ được in ấn, phát hành, truyền bá trong giới học thuật và xã hội. Chỉ riêng trong năm 1922, dưới sự điều hành của linh mục Maheu, nhà in Làng Sông đã in 18.000 tờ báo định kỳ, 1.000 bản sách các loại, 32.000 ấn phẩm khác, riêng tờ Lời Thăm (bán nguyệt san) được in 1.500 bản, phát hành cả Đông Dương. Giai đoạn đầu thế kỷ XX, nhà in phát triển mạnh. Nhiều cây bút lớn ở miền Nam như Trương Vĩnh Ký, Lê Văn Đức… cũng gửi bản thảo ra tận nhà in sách miền Trung này. Nhà in Làng Sông hoạt động đến năm 1936 thì được dời về Quy Nhơn.
Hiện tại, ở khu vực nhà in cũ đã xây dựng một tòa nhà trưng bày các ấn phẩm, hình ảnh về hoạt động của nhà in Làng Sông. Công trình có kiến trúc tương đồng với tổng thể không gian tiểu chủng viện. Phòng trưng bày nhà in Làng Sông hiện lưu giữ hàng trăm tài liệu, sách vở được lưu giữ nguyên bản, tái xuất bản hoặc còn bìa sách. Các ấn phẩm được trưng bày theo thứ tự năm xuất bản. Sách cũ được bảo quản cẩn thận trong tủ kính kín. Trong số hơn 200 cuốn sách hiện đang trưng bày, nhiều cuốn có giá trị về lịch sử chữ quốc ngữ thuở ban đầu và có ý nghĩa về mặt giáo dục như “Tập đọc”, “Tập đ.ánh vần ABC”, “Tục ngữ An Nam”…
Hiện nay, Giáo phận Quy Nhơn đang quản lý 2 cơ sở liên quan đến chữ quốc ngữ, đó là Nước Mặn và Làng Sông, cùng ở huyện Tuy Phước. Việc các giáo sĩ dòng Tên đến và lập cơ sở tại Nước Mặn (xã Phước Quang, huyện Tuy Phước ngày nay) được coi là quá trình phôi thai, hình thành chữ quốc ngữ vào đầu thế kỷ XVII. Hơn 200 năm sau, nhà in Làng Sông ra đời. Qua bao thăng trầm thời cuộc, Tiểu chủng viện Làng Sông ngày nay vẫn hiện diện như một dấu son lịch sử.
Phát triển du lịch U Minh Thượng
Xác định du lịch là lĩnh vực quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, huyện U Minh Thượng (Kiện Giang) đề ra nhiều giải pháp thúc đẩy ngành du lịch tăng trưởng.
ĐIỂM ĐẾN TIỀM NĂNG
U Minh Thượng được xác định là một trong bốn khu vực đầu tư trọng điểm của tỉnh về phát triển du lịch giai đoạn 2011-2020, định hướng đến năm 2030, trong đó điểm nhấn quan trọng là Vườn quốc gia U Minh Thượng, khu dự trữ sinh quyển thế giới, vùng đặc thù sinh thái rừng tràm ngập nước trên đất than bùn...
Đây là tài nguyên quý giá để khai thác du lịch sinh thái kết hợp tìm hiểu văn hóa sông nước, du lịch nghiên cứu văn hóa, lịch sử với quần thể di tích đã và đang được hình thành gồm ngã ba Cây Bàng, Nhà Ngang, khu di tích Sở chỉ huy lực lượng vũ trang tỉnh Rạch Giá tại ấp Bờ Dừa, khu di tích lịch sử An ninh khu IX...
U Minh Thượng còn là địa danh có tính liên kết vùng với một quẩn thể di tích Ngã Ba Tàu, Thứ Mười Một, rừng tràm Bang Biện Phú, khu tập kết 200 ngày đêm kênh xáng Chắc Băng... là điểm thu hút du khách tìm hiểu lịch sử cách mạng.
Du khách tham quan Vườn quốc gia U Minh Thượng bằng vỏ lãi.
Huyện U Minh Thượng còn là một trong những vùng đất ngập mặn với diện tích rừng quý hiếm, đồng thời là khu bảo tồn sinh quyển thế giới. Rừng U Minh Thượng có hệ thực vật đa dạng, phong phú, là những cây tràm và dây leo mọc trên lớp than bùn, có hơn 180 loài chim và trên 30 loài thú...
Với những giá trị to lớn đó, U Minh Thượng đã và đang trở điểm đến lý tưởng đối với du khách thích khám phá, nghiên cứu và du lịch sinh thái. Ấn tượng đầu tiên với du khách khi đến Vườn quốc gia U Minh Thượng là con đường vào với hai hàng cây rợp bóng mát, xa xa là những đàn khỉ leo trèo thỉnh thoảng kéo nhau ra đường chí chóe gọi đàn.
Du khách có thể chọn vỏ lãi hoặc xuồng ba lá để bắt đầu chuyến khám phá với nhiều sản phẩm du lịch như câu cá, ngắm chim, nhổ bồn bồn... Sau chuyến khám phá, thành quả có được du khách nhờ đầu bếp chế biến thành những món ăn hấp dẫn đậm chất miền quê.
Du khách còn có thể thưởng thức những đặc sản của U Minh Thượng như mắm cá lóc chưng thịt ba rọi ăn với rau rừng, mắm cá lưỡi trâu trộn đu đủ, khô sặc rằn trộn xoài... Ngoài ra, du khách có thể yêu cầu phục vụ văn nghệ, thưởng thức món ngon, nhâm nhi vài ly rượu và hát những bài ca cổ, trích đoạn cải lương với âm điệu ngọt ngào.
Chị Phạm Thị Yến Ly, ngụ tỉnh Bình Dương chia sẻ: "Tôi ấn tượng với hệ sinh thái đất ngập nước với nhiều loài chim, khỉ, dơi ở Vườn quốc gia U Minh Thượng... Tôi thích trải nghiệm bơi xuồng dưới tán rừng tràm, hít thở không khí trong lành. Gia đình tôi mua mật ong và mắm cá lưỡi trâu về làm quà cho bạn bè, người thân. Sản phẩm chất lượng, giá hợp lý".
Đồng cỏ lao trong vườn Quốc gia U Minh Thượng mùa này thu hút khách tham quan.
GIẢI PHÁP ĐỒNG BỘ
Trong định hướng phát triển du lịch U Minh Thượng, phát triển du lịch sinh thái gắn việc tham quan các cơ sở sản xuất thủ công; mở dịch vụ bơi thuyền trên các kênh, rạch tại một số điểm trong rừng; xây dựng các điểm câu cá, vui chơi, giải trí và thưởng thức đặc sản địa phương... là những giải pháp mà huyện chú trọng thực hiện.
Phó Chủ tịch UBND huyện U Minh Thượng Võ Thị Tuyết Nhung cho biết: "Huyện được đầu tư kết cấu hạ tầng, trong đó có hạ tầng phục vụ phát triển du lịch. Cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ phát triển du lịch được quan tâm đầu tư tôn tạo, nâng cấp và xây dựng, góp phần tạo diện mạo mới cho huyện. Thị trường du lịch của huyện được mở rộng, sản phẩm du lịch phát triển cả về số lượng và chất lượng".
Mặc dù U Minh Thượng có điều kiện thuận lợi phát triển du lịch nhưng kết quả đạt được chưa tương xứng tiềm năng và lợi thế. Du lịch U Minh Thượng mới ở giai đoạn khởi đầu nên công tác nghiên cứu, điều tra cơ bản và quy hoạch phát triển du lịch chưa được quan tâm. Công tác bảo tồn đa dạng sinh học của Vườn quốc gia U Minh Thượng chưa đảm bảo, sản phẩm du lịch ít...
Để đưa du lịch huyện U Minh Thượng phát triển tương xứng với tiềm năng và lợi thế, huyện U Minh Thượng đề ra nhiều giải pháp gồm khuyến khích doanh nghiệp đầu tư homestay, cơ sở lưu trú, nhà hàng; xây dựng chương trình văn hóa ẩm thực, đờn ca tài tử, hoạt động du lịch đua xuồng, trò chơi dân gian... kết hợp tham quan các điểm chùa, di tích lịch sử cách mạng cấp tỉnh để tìm hiểu phong tục, tập quán, văn hóa ẩm thực của đồng bào Khmer...
"Huyện đầu tư phát triển du lịch sinh thái gắn tham quan cơ sở sản xuất thủ công như nuôi ong lấy mật, thưởng thức rượu trái giác và các món ăn dân dã cá đồng và rau rừng; kết nối các tour trong huyện liên kết vùng với các địa bàn, điểm đến du lịch trong và ngoài tỉnh trải nghiệm hoạt động truyền thống của người dân U Minh Thượng mang đậm nét đặc trưng của người dân Nam bộ như canh tác lúa nước, đ.ánh bắt cá truyền thống, gác kèo ong, làm bánh truyền thống...", đồng chí Võ Thị Tuyết Nhung nói.
Bất ngờ với lý do vị khách Tây quay lại Hà Nội nhiều lần không chán Cô gái người Australia cho biết, trong số 7 quốc gia từng ghé thăm 2023, Hà Nội là nơi khiến cô ấn tượng nhiều bởi giá cả rất phải chăng, "có thể thoải mái khám phá mà không sợ quá tốn kém". Là một blogger du lịch, trong năm 2023, Dominique Mills, cô gái đến từ Australia đã đặt chân tới 7 quốc...
