Tham nhũng thời Covid-19
Khi bang Cesar ở Colombia triển khai gói hỗ trợ thực phẩm cho dân chúng, nghị sĩ Ricardo Quintero bất ngờ về mức giá trả cho nhà cung cấp.
Ông đến một cửa hàng địa phương và mua được những sản phẩm tương tự với giá chỉ bằng một nửa giá chính quyền Cesar đã trả. Chênh lệch đó đã thúc đẩy một trong 14 vụ điều tra liên quan đến Covid-19 tại Colombia.
“Chúng ta luôn có thể phát hiện tham nhũng. Nhưng điều làm tôi đau lòng nhất là tệ nạn xảy ra vào thời điểm này”, Quintero nói.
Một phụ nữ đi chợ ở Bucharest, Romania ngày 21/4. Ảnh: AP.
Các quốc gia đang chi hàng nghìn tỷ USD để chống Covid-19 và giảm nhẹ tác động kinh tế. Khi các chính phủ đua nhau mua vật tư y tế và đưa ra các gói hỗ trợ, họ ưu tiên tốc độ hơn tính minh bạch, bỏ qua đấu thầu cạnh tranh và các quy định ngăn tham nhũng khác để tăng tốc đối phó đại dịch.
Hầu hết không còn lựa chọn nào khác. Với tốc độ lây lan của nCoV, nếu không mua nhanh, họ có thể khiến hàng triệu người gặp rủi ro. Nhưng nhiều quan tham, nhà thầu thân hữu và các tổ chức tội phạm đang lợi dụng tình hình này để đút túi số tiền lớn.
“Những trường hợp như vậy đang xảy ra”, Max Heywood, người đứng đầu tổ chức giám sát chống tham nhũng Minh bạch Quốc tế, nói. “Nhìn vào những lỗ hổng trong hệ thống và số tiền thực sự được sử dụng, chúng tôi lo ngại về tình hình này”.
Các quan chức tham nhũng đang kiếm chác từ những gói hỗ trợ thực phẩm cho lao động không thể làm việc vì Covid-19. Khi chính phủ Bangladesh tháng này khởi động chương trình phát gạo cho những công dân dễ bị tổn thương, hơn 270.000 kg gạo đã biến mất.
Khoảng 50 người bị cáo buộc cố gắng bán lại gạo với giá cao hơn. Chính phủ Bangladesh đã chỉnh sửa kế hoạch hỗ trợ để tránh gian lận. “Lẽ ra trong khủng hoảng quốc gia, những đức tính tốt của con người như đồng cảm và đoàn kết phải được bộc lộ, vậy mà thật đáng tiếc và đáng xấu hổ, những tệ nạn tệ hại nhất cũng xuất hiện”, Iftekharuzzaman, giám đốc chi nhánh Bangladesh của Minh bạch Quốc tế, nói.
Tổng thanh tra Colombia Fernando Carrillo cho biết các cuộc điều tra liên quan đến Covid-19 như nâng khống giá đã được triển khai ở 14 bang. Ở bang Cesar, Quintero đang thúc đẩy cuộc điều tra về hợp đồng mua thực phẩm được thực hiện dưới sự giám sát của Thống đốc Luis Alberto Monsalvo Gnecco.
Quan chức bang đã công bố danh sách cụ thể chi phí hàng hóa đã mua, cho thấy bang này đã trả 2,81 USD cho 250 gram cà phê được bán với giá 1,2 USD tại cửa hàng tạp hóa mà Quintero đã đến. Monsalvo Gnecco từ chối bình luận về vấn đề này.
Việc các mặt hàng như khẩu trang và máy thở đội giá là dễ hiểu vì nguyên lý kinh tế thị trường: cung thấp hơn cầu khiến giá tăng. Tuy nhiên, chênh lệch giá quá cao trong các hợp đồng nhà nước cùng với bản chất của các nhà cung cấp đang khiến nhiều nghi vấn nổi lên khắp thế giới.
Tại Romania, nơi đã bỏ quy trình đấu thầu bình thường để tăng tốc mua sắm, nhiều người đang nghi ngờ về các thỏa thuận “cửa sau”. Romwine and Coffee SRL, công ty nhỏ cách Bucharest hơn 50 km, vốn kinh doanh thuốc lá và rượu nhưng được trao hai hợp đồng 12,6 triệu USD để cung cấp khẩu trang y tế chuyên dụng với giá cao hơn gấp đôi giá thị trường.
Chủ doanh nghiệp giải thích rằng Sanimed International, nhà cung cấp vật tư y tế không thể ký hợp đồng trực tiếp với nhà nước vì nợ thuế, đã hợp tác Romwine and Coffee SRL. Ông nhấn mạnh rằng thỏa thuận này không bất thường.
“Ở mọi nơi trên thế giới, tất cả công ty lớn đều sử dụng công ty khác để đấu thầu”, Hideg nói. “Có những công ty chỉ có ba nhân viên và ba máy tính xách tay đã thắng thầu hàng trăm triệu EUR với các hợp đồng xây đường, đường cao tốc, cầu…”.
Sorin Ionita, chuyên gia Romania về cải cách hành chính công, gọi cuộc cạnh tranh cho các hợp đồng Covid-19 là “tranh tối tranh sáng”, khó có thể xác định họ có tham nhũng hay không khi tất cả mọi người đều cố gắng giành được mặt hàng họ cần.
Cơ quan Quản lý Khẩn cấp Liên bang Mỹ (FEMA) đã trao hợp đồng khẩu trang trị giá 55 triệu USD cho công ty cung cấp dịch vụ đào tạo Panthera Worldwide có trụ sở tại Delaware. Doanh nghiệp này không có lịch sử sản xuất hoặc mua sắm thiết bị y tế và công ty mẹ đã nộp đơn xin phá sản vào mùa thu năm ngoái. Họ tính giá 5,5 USD cho mỗi chiếc khẩu trang, gấp vài lần so với các nhà cung cấp chính phủ khác.
Giám đốc điều hành của công ty James Punelli nói rằng họ đã hỗ trợ công tác đào tạo y tế của Bộ Quốc phòng trong nhiều năm và đang khai thác các mối quan hệ quân sự của mình để mua được khẩu trang chất lượng cao.
Mỹ đã đưa ra những quy định ngăn tham nhũng khi triển khai gói hỗ trợ 2,2 nghìn tỷ USD, bao gồm bảo đảm không doanh nghiệp nào Tổng thống hoặc quan chức Nhà Trắng sở hữu đa số cổ phần được nhận tiền. Họ cũng thành lập một ủy ban thanh tra tổng quát để giám sát chi tiêu.
Tuy nhiên, các nhà quan sát vẫn lo ngại về khả năng can thiệp của Nhà Trắng, đặc biệt là sau khi Trump tháng này sa thải tổng thanh tra giám sát cộng đồng tình báo Mỹ. Trong khi đó, các quan chức Nhà Trắng nhấn mạnh ít nhất 100 triệu USD đã được chi cho công tác giám sát để đảm bảo minh bạch.
Hempowicz và những người khác thì lo ngại của gói hỗ trợ của Mỹ “là cơ hội hoàn hảo cho những kẻ gian lận”. Lịch sử cho thấy việc thiếu giám sát có thể gây thất thoát số tiền lớn. Văn phòng Trách nhiệm Chính phủ Mỹ báo cáo vào năm 2014 rằng tới 22% số tiền FEMA chi để khắc phục hậu quả bão Katrina và Rita năm 2005 có thể đã được chi tiêu không đúng cách hoặc gian lận. FEMA đã áp dụng các tiêu chuẩn khắt khe hơn và số tiền giảm xuống còn 2,7% sau bão Sandy năm 2012.
Quy định chống tham nhũng ở một số nước đã giúp đưa những thỏa thuận khả nghi ra ánh sáng. Tại Buenos Aires, Argentina, chính quyền thành phố phải công khai các hợp đồng mua sắm trên mạng. Ít nhất hai giao dịch đã bị đặt nghi vấn. 15.000 khẩu trang y tế được mua với giá hơn 40 USD mỗi chiếc từ một công ty chỉ có 1.500 USD vốn lưu động. Thỏa thuận còn lại là đưa người nhiễm nCoV vào một khách sạn mà chị gái của thị trưởng Buenos Aires là thành viên hội đồng quản trị.
Sau khi báo chí Argentina đưa tin về vấn đề này, hợp đồng bị hủy bỏ và hai quan chức thành phố từ chức. “Chúng ta cần cân bằng giữa việc nới lỏng các quy tắc, thủ tục để tăng tốc chống đại dịch và quản trị tốt”, nghị sĩ Graciela Ocana nói.
Phương Vũ
Ông Nguyễn Đức Chung: Không để xảy ra tham ô khi mua vật tư y tế chống COVID-19
Chủ tịch Hà Nội yêu cầu giám sát chặt việc mua vật tư y tế chống dịch COVID-19, nếu để xảy ra tiêu cực, tham nhũng là có tội với dân, mang tiếng với quốc tế.
Chiều 15/4, chủ trì cuộc họp Ban chỉ đạo phòng, chống dịch COVID-19 TP Hà Nội, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Đức Chung phân tích, trong 40 ngày qua, Hà Nội chỉ có 74 ca nhiễm virus corona, trong khi thành phố tương đồng về lượng dân, mức độ phức tạp như Moscow của Nga có tới gần 10.000 ca.
" Hà Nội đã làm thẳng được đường cong biểu đồ số ca nhiễm nhờ sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là sự ủng hộ của mọi người dân. Chúng ta làm chủ được tình hình, phản ứng tốt và nhanh với các diễn biến trên tinh thần phát hiện nhanh, khẩn trương lấy mẫu, khoanh vùng dập dịch", ông Chung nói, yêu cầu tuyên truyền để dân tiếp tục thực hiện tốt việc cách ly xã hội đến ngày 22/4 hoặc 30/4.
Ông Chung nhấn mạnh, chỉ khi nào người dân thực hiện tốt, đồng lòng, đồng thuận với chỉ đạo của Trung ương, Chính phủ và của thành phố thì mới có khả năng dập dịch.
" Có những việc làm như đeo khẩu trang, khử khuẩn, rửa tay sạch sẽ phải trở thành thói quen được thực hiện một thời gian dài chứ không phải kết thúc trong ngày một, ngày hai", Chủ tịch UBND TP nói.
Chủ tịch UBND TP Nguyễn Đức Chung phát biểu tại cuộc họp.
Chủ tịch UBND TP Hà Nội tiếp tục nhắc nhở tất cả trường hợp có yếu tố liên quan đến bệnh viện Bạch Mai, thôn Hạ Lôi (Mê Linh) hay những người có dấu hiệu ho, sốt, đau họng đi mua thuốc phải được lấy mẫu xét nghiệm và cách ly kịp thời.
Theo ông, xét nghiệm là việc tối quan trọng hiện nay, cần triển khai bằng cả hai hình thức xét nghiệm nhanh và PCR. Tất cả các ca bệnh ở ổ dịch Hạ Lôi và huyện Thường Tín thời gian qua đều được phát hiện bằng cách này.
Chủ tịch UBND TP Hà Nội giao Sở Y tế, Công an thành phố, Quản lý thị trường tăng cường kiểm tra các đơn vị, cá nhân, cửa hàng bán trang thiết bị y tế, không để tăng giá.
Sở Y tế, các quận, huyện được phân bổ kinh phí giai đoạn 1 phải chủ động rà soát toàn bộ kết quả mua sắm, đảm bảo đúng quy trình, đúng giá, không để thất thoát, tiêu cực xảy ra.
" Chúng ta đang rất nỗ lực làm tốt công tác phòng chống dịch. Nếu để tiêu cực, tham nhũng xảy ra trong lĩnh vực này thì không chỉ mang tiếng với người dân mà còn có tội.
Người dân đang ủng hộ, cán bộ công chức còn góp một ngày lương ủng hộ cho mặt trận này mà chúng ta được giao nhiệm vụ lại có biểu hiện móc ngoặc, nâng khống giá để tham ô, tham nhũng thì không những mang tiếng ở địa bàn thành phố, trong nước mà cả cộng đồng quốc tế. Đồng chí Bí thư Thành ủy nói với tôi nhắc các đồng chí vấn đề quan trọng này", ông Chung nhấn mạnh.
Cuộc họp chiều tối 15/4.
Chủ tịch UBND TP Hà Nội cho biết sẽ mời Ban Kinh tế Ngân sách và Ban Văn hóa Xã hội của Hội đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc và các ban, ngành giám sát toàn bộ quá trình trên; đồng thời chỉ đạo các quận, huyện mời Hội đồng nhân dân giám sát một cách công khai, minh bạch.
Cho rằng tuần này là thời gian quyết định thắng lợi của công tác phòng chống, không để bùng phát dịch bệnh, ông Nguyễn Đức Chung đề nghị các đơn vị đảm bảo trực 24/24h để tiếp nhận kịp thời các thông tin phản ánh trường hợp bất thường, kịp thời kiểm tra, lấy mẫu xét nghiệm.
" Đến nay, số ca nhiễm giảm. Sau 6 tuần, biểu đồ đã đi xuống. Nếu chúng ta làm quyết liệt công tác xác minh, phân loại thì sẽ chặn được sự lây lan dịch bệnh. Thủ tướng đánh giá cao Hà Nội, đặc biệt là sự tham gia của người dân, sự vào cuộc có trách nhiệm từ thôn, xóm, tổ dân phố, ban quản lý tòa nhà, phường, xã cho đến các quận, huyện.
Chúng ta tiếp tục phát huy tinh thần này trong thời gian tới một cách quyết liệt hơn nữa thì hoàn toàn tin tưởng sẽ khoanh vùng, khống chế được được dịch bệnh sớm", Chủ tịch UBND TP Hà Nội khẳng định.
Video: 12 địa phương nguy cơ cao tiếp tục thực hiện cách ly xã hội đến 22/4
XUÂN TRƯỜNG
Israel có "48 giờ cuối cùng" để thành lập chính phủ khẩn cấp Các nhà lãnh đạo Israel có "48 giờ cuối cùng" để chấm dứt cuộc khủng hoảng chính trị dài nhất lịch sử hiện đại đất nước nhằm tập trung chống Covid-19. Ngay sau khi hết thời hạn chót đặt ra cho thủ lĩnh đảng Xanh Trắng Benny Gantz để thành lập chính phủ vào nửa đêm hôm qua, tức sáng sớm nay theo...