Thách thức khi lựa chọn bồi thẩm đoàn cho vụ xét xử hình sự cựu Tổng thống Mỹ

Phiên tòa xét xử hình sự cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ khởi động vào ngày 15/4 với một quy trình thủ tục đơn giản nhưng đặc biệt quan trọng đối với nền dân chủ Mỹ – đó là lựa chọn bồi thẩm đoàn.

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump (giữa) tại phiên xét xử của tòa án New York ngày 4/10/2023. Ảnh: AFP/TTXVN

Tại phiên toà này, một nhóm dân thường sẽ được chọn để quyết định xem cựu tổng thống Mỹ có phạm tội hay không.

Theo hãng tin AP, quá trình chọn bồi thẩm đoàn có thể kéo dài trong nhiều ngày. Luật sư của cả hai bên trong vụ án sẽ có ít cơ hội để tìm cách thành lập một bồi thẩm đoàn theo hướng có lợi cho họ. Trong khi đó, phía toà án nêu rõ mục tiêu của tòa án không phải là đảm bảo trong bồi thẩm có sự cân bằng đảng phái giữa đảng Cộng hoà và đảng Dân chủ. Điểm ưu tiên ở đây là bồi thẩm đoàn bao gồm những người sẵn sàng gạt quan điểm cá nhân sang một bên và đưa ra quyết định dựa trên bằng chứng và luật pháp.

Tuy nhiên, nhiều luật sư lo ngại việc lựa chọn bồi thẩm đoàn tại thành phố mà ông Trump đã có hàng thập kỷ xây dựng đế chế kinh doanh hùng mạnh sẽ trở thành một thách thức.

Bồi thẩm đoàn tham gia xét xử ông Trump chỉ bao gồm những người sống ở Manhattan, một trong năm quận của Thành phố New York. Tất cả công dân Mỹ nói tiếng Anh trên 18 tuổi chưa bị kết án trọng tội đều đủ điều kiện làm thành viên bồi thẩm đoàn ở New York. Các quan chức tòa án xác định các bồi thẩm viên tiềm năng từ danh sách cử tri đã đăng ký, người nộp thuế, người có bằng lái xe, người nhận phúc lợi công cộng và các điều kiện khác. Nhiệm vụ tham gia bồi thẩm đoàn là nghĩa vụ bắt buộc đối với mọi công dân, nhưng một người vẫn có thể được miễn vì nhiều lý do, bao gồm khó khăn về tài chính hoặc y tế.

Nhóm bồi thẩm viên tiềm năng cho phiên tòa xét xử ông Trump sẽ được chọn ngẫu nhiên. Mọi người có thể tình nguyện làm nhiệm vụ bồi thẩm đoàn, nhưng họ không thể chọn mình sẽ tham gia phiên tòa nào.

Các luật sư của ông Trump và bang New York sẽ thẩm vấn các bồi thẩm viên nhằm loại bỏ những người mang thành kiến.

Bắt đầu phiên xét xử, Thẩm phán Juan M. Merchan sẽ đưa một nhóm các bồi thẩm viên tiềm năng vào phòng xử án. Tiếp đến, ông sẽ trình bày tóm tắt ngắn gọn về vụ án và giới thiệu bị cáo Trump với bồi thẩm đoàn. Sau đó, thẩm phán sẽ hỏi các bồi thẩm viên và yêu cầu cam kết đưa ra kết luận một cách vô tư, không mang lợi ích. Những người này cũng sẽ được đưa vào khu vực bồi thẩm đoàn và trả lời 42 câu hỏi.

Luật sư của mỗi bên sẽ có giới hạn các lần hỏi và từ đó có thể loại bỏ những bồi thẩm viên họ không thích. Họ cũng có thể lập luận rằng nên loại trừ một bồi thẩm đoàn cụ thể, nhưng phải được thẩm phán đồng ý.

Quá trình tiếp tục cho đến khi có đủ 12 thành viên trong bồi thẩm đoàn chính thức và thêm 6 người dự bị.

Tên của các bồi thẩm viên sẽ được giữ bí mật. Mặc dù bước đi này được cho là bất thường nhưng không phải là chưa từng có trong các phiên tòa vì có khả năng các bồi thẩm viên có thể bị quấy rối hoặc đe dọa trong hoặc sau phiên tòa. Không có cam kết các bồi thẩm viên giữ kín trải nghiệm của họ sau khi phiên tòa kết thúc. Nhưng khi quá trình xét xử đang diễn ra, họ không được phép tiết lộ điều đó với bất kỳ ai.

Các bồi thẩm viên trong phiên tòa sẽ lắng nghe lời khai và quyết định xem ông Trump có phạm tội nào trong số 34 tội danh làm giả hồ sơ kinh doanh hay không.

Quyết định kết tội hay tuyên trắng án phải được bồi thẩm đoàn thống nhất. Nếu bồi thẩm đoàn có lý do nghi ngờ việc ông Trump có tội, họ phải tuyên trắng án. Nếu họ kết tội ông, thẩm phán sẽ là người quyết định bản án chứ không phải bồi thẩm đoàn. Mức án tối đa cho những tội danh được nêu trên là 4 năm tù giam. Tuy nhiên, thẩm phán có thể quyết định ông Trump có đi tù hay không trong trường hợp ông chính thức bị kết tội.