Tết của người Mông: Cấm ăn cơm chan canh, tiêu tiền, thổi bếp lửa
Vào dịp Tết truyền thống của đồng bào Mông ở xã Co Mạ ( huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La), những việc như: Ăn cơm chan canh, thổi vào bếp lửa, tiêu tiền, sử dụng công cụ lao động… sẽ bị cấm đến hết ngày mồng 5 Tết.
Có dịp theo chân những anh bạn người Mông lên xã vùng cao Co Mạ đón Tết Mông cùng đồng bào nơi đây, được ngồi bên mâm cỗ Tết ấm áp, nhâm nhi chén rượu ngô thơm lừng cùng đặc sản gà đen, lợn cắp nách, bánh dày, nghe các già làng, người có uy tín tâm sự, chúng tôi mới “vỡ lẽ” ra được nhiều thứ. Càng tìm hiểu, chúng tôi càng bị lôi cuốn vào những tập tục, nét văn hóa của người Mông.
Những việc làm hàng ngày như cơm bữa như: Tiêu tiền, ăn cơm chan canh, thổi vào bếp lửa, sử dụng công cụ lao động… đều phải kiêng một cách rất nghiêm ngặt và được các già làng, trưởng dòng họ quán triệt đến từng nhà một.
Vừa rót ly chén rượu ngô nồng ấm mời chúng tôi, ông Và Sáy Di – già làng ở bản Co Mạ, xã Co Mạ vừa kể: Từ lâu, người Mông chúng tôi quan niệm, sang mồng 1 Tết, sẽ kiêng không được thổi lửa vào bếp, không ăn cơm chan nước. Nếu thổi lửa, ăn cơm chan canh trong mâm cỗ ngày Tết, sang năm mới khi cấy cây lúa, cây ngô, mưa bão sẽ xuất hiện tàn phá nương rẫy, làm mùa màng thất thu; người thân trong gia đình sẽ gặp sóng gió, những điều không may mắn trong cuộc sống.
Lý giải về tục dán giấy lên dụng cụ lao động, ông Và Sếnh Súa – người có uy tín ở bản Co Mạ, cho hay: Chỉ được sử dụng công cụ lao động trong lúc chuẩn bị Tết, thường là ngày 30. Khi thời khắc chuyển giao sang năm mới, ngày mồng 1 Tết phải kiêng dùng công cụ lao động cho đến hết ngày mồng 5. Nếu hộ gia đình nào không kiêng, mà dùng phải dao, cuốc, rìu gây đứt tay, chân thì sang năm mới gia đình này sẽ xui xẻo cả năm, một số thành viên trong gia đình sẽ gặp phải tai nạn gây ra những chuyện đau buồn, rơi nước mắt.
Video đang HOT
Về tục kiêng tiêu tiền trong ngày Tết của đồng bào Mông, già làng Sùng Giống Mua, bản Hua Ty, xã Co Mạ, chia sẻ: Người Mông quan niệm, nếu gia đình mình chưa ăn Tết mà đến chúc Tết hàng xóm láng giềng thì được dùng tiền để lì xì mừng tuổi cho các cháu. Nếu gia đình mình đã ăn Tết mà cầm tiền đi tiêu hoặc chúc Tết cho hàng xóm, họ hàng thì cả năm đó công việc làm ăn sẽ bị thất bát, chỉ làm lợi cho đối tác, khách hàng còn mình thì chỉ có lỗ chứ không bao giờ có lãi. Ảnh: I.T
Vì vậy, trong ngày Tết của người Mông, bà con thường phải kiêng khem nhiều thứ và chúc nhau những điều tốt lành, mong muốn năm cũ qua đi, năm mới đến, người người, nhà nhà sẽ bình an, khỏe mạnh. Nhà nào làm nông thì sang năm mới mùa màng sẽ bội thu; nhà nào kinh doanh thì thu tiền đều tay; nhà nào làm quan thì nhanh chóng thăng quan tiến chức….
Theo Danviet
Ảnh: Ngược đỉnh mây mù, xem người Mông giã "cắc bụp" đón Tết
Đồng bào Mông ở xã vùng cao Co Mạ (Thuận Châu - Sơn La) thường tổ chức đón đón tết của dân tộc mình trước Tết Nguyên đán một tháng. Có mặt tại bản Co Mạ, xã Co Mạ vào những ngày này bạn sẽ cảm nhận được không khí chào đón năm mới đã len lỏi khắp rẻo cao với tiếng giã bánh dày cắc bụp, tiếng lợn kêu eng éc...
Hoa đào chớm nở, báo hiệu mùa xuân đã đến và đây cũng là lúc bà con đồng bào Mông ở xã vùng cao Co Mạ, nơi quanh năm được ủ trong sương trắng nhộn nhịp đón Tết cổ truyền của dân tộc mình.
Già bản Co Mạ, ông Và Sáy Di đang cắt giấy chuẩn bị làm lý cúng tổ tiên.
Theo già bản Và Sáy Di, vào dịp này, các vật dụng lao động như: Dao quắm, rìu, cuốc, xẻng... đều được làm lý, cho nghỉ ngơi để sang năm mới làm được nhiều của cải hơn.
Nhà nhà, người người giã bánh dày với tiếng kêu cắc bụp quen thuộc, tạo ra thứ bột dẻo để nặn ra những chiếc bánh tròn trịa, xinh xắn cúng tổ tiên và đãi khách quý đến chơi nhà trong mỗi dịp Tết đến.
Không khí vui mừng đón Tết cổ truyền lan tỏa khắp các bản Mông vùng cao Co Mạ.
Cùng với những công việc quen thuộc trong ngày Tết truyền thống của dân tộc mình, đồng bào Mông còn vào rừng lấy củi khô tích trữ để nấu nướng...
Trẻ em vùng cao đánh tu lu, một trong những hoạt động vui chơi không thể thiếu trong những ngày này.
Chị Vừ Thị Thào, bản Co Mạ đang chuẩn bị 8 quả trứng để gọi hồn cho 8 thành viên trong gia đình, cầu mong sang năm mới, đại gia đình không có ai ốm đâu, bệnh tật.
Ông Và Khua Ly đang chắt rượu ngô thơm lừng ra những chiếc can nhỏ để chuẩn bị đãi khách đến chơi nhà.
Những ngày này, các công việc, như: Từ việc rửa bát đĩa...
cho đến dọn dẹp quanh nhà...
...và mổ lợn để chuẩn bị đãi khách vào ngày mồng 1, mồng 2 Tết (mồng 1 và 2/12 âm lịch) là những hình ảnh đặc trưng ở các bản đồng bào Mông nơi rẻo cao Co Mạ nói riêng và các bản vùng cao khác ở Tây Bắc .
The Danviet
Đặc sắc Tết người Mông: Dán "niêm phong" máy khâu, cuốc, xẻng... Khi những cánh hoa mơ, hoa mận bắt đầu bung sắc báo hiệu mùa Xuân về, người Mông ở bản Pa Khen 1 (thị trấn nông trường Mộc Châu, huyện Mộc Châu, Sơn La) lại tưng bừng chuẩn bị các nghi thức, nghi lễ cho ngày Tết cổ truyền của dân tộc mình. Chia sẻ với PV Dân Việt, già làng Hàng A...