Tết có ông bà

Dù cháu đã chớm 30, Tết vẫn luôn gắn với hình ảnh giản dị, ấm nồng của ông bà, như một tuổi thơ mãi kéo dài…

***

Cháu đã từng có nhiều ngày xuân thật ấm áp bên ông và bà! Ông bà không chỉ là trung tâm tụ họp của đàn con nay đã lớn khôn mỗi người một hướng, mà còn như chiếc cầu nối vô hình giữa tổ tiên trên ban thờ kia với lũ cháu chắt vô tâm: những bức ảnh đen trắng đó, vì đó là bố của ông, mẹ của bà nên không còn xa lạ.

Tết sẽ mới chớm khi ngày hai mấy tháng chạp, ông hô hào một chiến dịch dọn dẹp hoành tráng cho ban thờ: đánh bóng lư hương, đồ thờ cho kịp ngày ông công ông táo. Cháu là đứa ngoan nhất nhà, luôn lăng xăng hào hứng, rồi chả mấy năm đã được lãnh chức kỳ cọ chính. Nhìn những mâm đồng, lư hương sáng bóng, đứa trẻ nhỏ ấy cũng cảm thấy tự hào vì đã có có những đóng góp “xứng đáng” cho… các cụ, và thấp thoáng đâu đây một lời chúc an lành cho năm mới. Sau này cháu đi lấy chồng, không còn mấy người hào hứng với cái nhiệm vụ ông giao nữa, việc chuẩn bị Tết cũng bớt nhộn nhịp hơn, ông nhỉ?

Tết bắt đầu khi bà quấn khăn nhung lầm rầm khấn vái ngay trước thời khắc Giao thừa, ngoài sân là mâm cơm cúng quan thần linh. Nhà ngập trong mùi hương loanh quanh luẩn quẩn. Sau đó cả gia đình ta cùng ngồi ăn mâm cơm giao thừa với xôi gấc, gà luộc, nghe ca nhạc Tết xập xình – cả một năm quả là không có thời điểm nào cái thứ âm nhạc cổ truyền lại trở nên hợp cảnh hợp tình hơn thời khắc ấy. Cháu chưa từng muốn đi chơi giao thừa, ngắm pháo hoa cùng bạn bè, vì cứ quyến luyến cái không khí ấm đặc truyền thống đó.

Sau này khi bà mất, mẹ thay bà nhiệm vụ thắp hương tổ tiên đêm Giao thừa, cũng đầy đủ thủ tục mâm cúng các loại. Mẹ khấn vái cũng đủ lâu nhưng cháu không gặp lại cái cảm giác nhói lòng như khi nhìn tấm lưng nhỏ bé của bà lầm rầm đứng trước ban thờ. Mỗi người có một phong vị riêng,… mất đi rồi không tìm lại được nữa. Bà mất rồi, hàng xóm cũng ít sang chơi, cháu cũng chẳng hóng hớt thêm được mấy chuyện, cái cảm giác làng quê giữa lòng Hà Nội cũng biến mất. Có lẽ đó là điều tuyệt vời nhất bà dạy cháu: bà cho cháu được sống cùng và yêu thương một bà già đặc sệt nhà quê, mặc dù hai mươi mấy tuổi bà đã thoát ly ra sống ngoài Hà Nội. Đủ thứ lèm bèm, tiết kiệm, thiên vị con cháu, tích trữ đồ đạc, buôn chuyện, quan tâm bà có cả. Khăn mỏ quạ, áo cánh cả chục lớp, nhuộm răng đen, mùi dầu gió và bao nhiêu đồ lặt vặt nơi đầu giường… Nhờ vậy mà mọi miền quê chưa bao giờ xa lạ với cháu, những người lao động lam lũ đều thật đáng yêu. Rồi cháu lấy chồng quê, và mỗi lần gặp một bà cụ rách việc cổ truyền như vậy, với cháu đều như một kho báu, một vẻ đẹp truyền thống mà đã – đang và sẽ mất.

Những ngày Tết sau này còn có ông, dù đã không ở cùng, cháu vẫn luôn cố gắng chạy qua chạy lại cho vui nhà, cũng là để kiếm không khí Tết cho chính mình. Làm cho ông những thứ nhỏ nhoi thôi, đĩa nhạc mới với những bài hát xưa cũ về mùa xuân, đề can dán cửa hình con giống năm đó, mấy đồ trang trí lặt vặt treo cành đào Tết. Thiếu cháu mâm cơm đêm giao thừa chắc lại ảm đạm thêm một chút, nên tối ngày 30 nào, cháu vẫn đi 30km để ăn cùng ông và bố mẹ cháu một bữa cơm – coi như “bù đắp” sự thiếu hụt lúc nửa đêm. Mua tặng ông chiếc áo len mới (mà chắc ông chỉ mặc đúng mấy ngày Tết năm đó), biếu ông bao lì xì đỏ thật to, chúc ông sức khỏe…

Năm nay lại một cái Tết nữa đến. Không biết bố mẹ với em trai có còn cùng nhau ăn mâm cúng Giao thừa? Một bữa cơm đoàn tụ mà thiếu vắng đi phân nửa người thì liệu còn mấy phần vui? Không có ông, cháu cũng không định đi 30km đường xa để ăn một bữa tối… Không mất công in một đĩa nhạc mới, chẳng cần ngó nghiêng mua mấy đồ lặt vặt làm ông vui. Thiếu một người, mỗi người còn lại mất vài thói quen cũ, thấy một gian buồng trong trái tim mình khép lại. Tự nhiên cháu muốn nghe bài hát ông vẫn bật ngày nào.

“Khi gió đồng ngát hương,
Ngoài trời chim én lượn.
Cây nảy đầy chổi xanh,
Mây trắng bay yên lành …”

Mùa xuân này ông đã đi xa gần một năm rồi, có còn xa lạ, cô đơn nữa không ông?

Thời tiết mỗi năm dần thay đổi. Thành phố sẽ ồn ào hơn, khói bụi, náo nhiệt hơn. Chẳng ai dừng được thời gian và những ông bà cụ trên 80 tuổi sẽ nhanh chóng đi khỏi thế giới này mang theo những kỷ niệm và thói quen xưa cũ về một thời bao cấp. Và cháu bắt đầu nghĩ tới việc xây dựng những truyền thống mới cho gia đình nhỏ của mình cùng một em bé sắp chào đời. Chắc chắn sẽ không còn cọ lư hương hay lầm rầm khấn vái, nhang khói hay vàng mã cũng không nên dùng nhiều nữa,… nhưng điểm cốt lõi thì cháu đã học được và sẽ luôn luôn gìn giữ – đó là giá trị của cái Tết gia đình, những sự kiện mà ở đó mọi người trong gia đình được dịp gần bên nhau thoải mái, chân thành để rồi dần dần trong người này sẽ có những thói quen, kỷ niệm gắn bó với người kia mãi mãi.

Hianh

Theo blogradio.vn