Tên lửa cổ lỗ Liên Xô bắn rụng bóng ma F-117 Mỹ

Máy bay tàng hình F-117 hay B-2 của Mỹ không phải bất khả xâm phạm mà từng bị bắn hạ bằng loại tên lửa cổ lỗ của Liên Xô.

Nhân dịp kỷ niệm 15 năm kể từ ngày NATO vô cớ tấn công Cộng hòa Liên bang Nam Tư, một quốc gia có chủ quyền, khiến hơn 2.500 người thiệt mạng, hơn 12.500 người bị thương, trong đó có 89 trẻ em, và thiệt hại về kinh tế ước tính lên tới 120 tỷ USD, nhà báo Nga Alexandr Yuryev đã có bài viết đăng trên báo Bình luận Quân sự Độc lập về sự kiện này. Trong bài viết, nhà báo Yuryev đã dẫn lời phỏng vấn một cựu binh, nguyên là khẩu đội trưởng tên lửa R-125 đã bắn rơi chiếc máy bay tàng hình F-117 của Mỹ.

Nhà báo này cũng đưa ra những đánh giá cá nhân về điểm yếu của những chiếc máy bay tàng hình vốn được ca ngợi là “vô hình” trước các hệ thống phòng không đối phương. Dưới đây là nội dung bài viết:

Không có máy bay tàng hình. Những chiếc tiêm kích và máy bay ném bom được chế tạo theo công nghệ tàng hình với hình dáng kỳ quặc nhưng lại có những tính năng tầm thường và giá cả đắt đỏ vẫn bị radar của Nga phát hiện và các tên lửa Nga tiêu diệt.

Chiến dịch “Bão táp sa mạc” (NATO tấn công Iraq năm 1991) đã giúp công nghệ tàng hình nổi tiếng toàn thế giới. Trong 6 tuần, những chiếc cường kích F-117 của Mỹ đã ném bom thủ đô Bagdad của Iraq. Hàng đêm, những chiếc máy bay của Mỹ dễ dàng vượt qua mọi tuyến phòng không của Iraq, tiêu diệt các mục tiêu đã định và trở về căn cứ mà không chịu bất kỳ thiệt hại nào. Điều này đã cho phép Phó Tư lệnh Không quân Mỹ John Welch tự hào nói rằng: “Công nghệ tàng hình đã đưa chúng ta trở lại với nguyên tắc nền tảng của chiến tranh mang tên sự bất ngờ”.

Máy bay tàng hình F-117 của Mỹ

Đã có một thời, F-117 nhanh chóng trở thành một “nhãn hiệu” nổi tiếng của Mỹ kiểu như Cadillac hay Coca-Cola. Cần nhớ rằng bất kỳ cuộc chiến nào đều là sự quảng cáo đầy sức mạnh đối với các loại vũ khí được mang ra sử dụng. Nhất là khi nó đáp ứng được kỳ vọng.

Cái giá của vô hình

Các chuyên gia đã không sử dụng từ “vô hình” đối với việc ứng dụng công nghệ tàng hình. Làm cho máy bay hoặc tên lửa trở thành các phương tiện hiện đại vô hình là điều không thể. Người ta chỉ có thể giảm độ bộc lộ của chúng và cũng chỉ là đối với trường radar mà thôi. Trong trường hợp này, điểm yếu chết người của máy bay tàng hình chính là chúng lại bị mắt thường của người sử dụng tên lửa phòng không vác vai tầm gần phát hiện. Chúng cũng bị tên lửa có đầu tự dẫn vô tuyến của các tổ hợp tên lửa này phát hiện. Các tổ hợp phòng không vác vai hiện đại còn sử dụng các phương thức dẫn đường tổng hợp như quang, hồng ngoại, laze. Khi đó, công nghệ tàng hình không thể giúp ích gì.

Tàng hình cơ huyền thoại F-117 Nighthawk

Một vấn đề khác nữa là việc tiêu diệt các máy bay của đối phương cần phải thực hiện trên các hướng tiếp cận từ xa chứ không phải khi chúng đã bay trên đầu.

Để phát hiện các mục tiêu từ xa đã có các trạm radar. Nếu không tính tới hệ thống phòng thủ tên lửa thì một radar tầm trung có thể phát hiện máy bay từ khoảng cách 300 km. Công nghệ tàng hình cho phép giảm được khoảng cách này nhưng với giá rất cao.

Radar Voronezh của Nga có thể phát hiện mục tiêu từ hàng nghìn km

Để phân tán các tia bức xạ radar, trước hết máy bay được thiết kế đặc biệt với các góc cạnh được tạo ra từ nhiều mặt phẳng. Thiết kế này được gọi là “mài nhẵn”. Thiết kế đuôi thông thường cũng được thay thế bằng kiểu cánh bướm “V” nhằm giảm độ phản xạ tín hiệu radar. Người ta cũng sử dụng các vật liệu thay thế kim loại như sợi carbon và các vật liệu phủ hấp thụ sóng radar.

Đối với động cơ, bộ phận bằng kim loại dễ bị phát hiện nhất, người ta cho lắp các máy khuếch tán đặc biệt giúp “dập” tín hiệu radar, bổ sung các luồng không khí lạnh bằng các cửa hút gió để giảm độ bộc lộ hồng ngoại. Hoặc, ngay như ghế ngồi của phi công cũng được thiết kế với bề mặt xếp lớp để phân tán tia bức xạ radar…

Những thiết kế “kỳ dị” này khiến máy bay tàng hình có tính năng chiến đấu kém, không thể mang theo nhiều vũ khí bởi vì phải giấu trong thân, tầm bay và tốc độ hạn chế…

Máy bay ném bom tàng hình B-2 Spirit

Đặc biệt, các máy bay tàng hình được lắp đặt radar riêng một cách rất thận trọng hoặc đơn giản là không có radar riêng. Nguyên nhân là radar riêng phát ra các tia bức xạ khiến các máy bay tàng hình có thể trở thành “chiếc đèn pin của kẻ cướp trong căn nhà tối”.

Một điểm đáng chú ý nữa là các máy bay tàng hình có giá thành không hề rẻ. Ví dụ như chiếc máy bay ném bom tàng hình B-2 Spirit của Mỹ là chiếc máy bay đắt nhất trong lịch sử với giá lên tới trên 1,5 tỷ USD mỗi chiếc.

Nhưng dù rất “tinh quái” thì những chiếc máy bay tàng hình vẫn bị bắn hạ…

Chạm tới kẻ vô hình

Ngày 27/3/1999, trong cuộc chiến Nam Tư, một chiếc máy bay tàng hình F-117 Night Hawk của Mỹ đã bị bắn hạ bởi tổ hợp tên lửa phòng không cũ ký S-125 Pechora. Quả tên lửa 5V27D đầu tiên, vốn được sản xuất ở nhà máy Kirov nhân dịp Đại hội lần thứ 20 Đảng Cộng sản Liên Xô năm 1976, đã xé toang cánh máy bay và quả thứ hai đã bắn trung khung thân chiếc F-117. Viên phi công Dale Zelko bật ghế phóng, rơi xuống và lẩn trốn trong một khu rừng rồi sau đó được trực thăng của đặc nhiệm Mỹ cứu thoát.

Khẩu đội trưởng Dragan Matich của khẩu đội tên lửa R-125 của Nam Tư bắn rơi chiếc F-117 kể lại: “Ngày 24/3, chúng tôi rời đơn vị chiến đấu để tới bố trí tại vùng ngoại ô Belgrad. Ba ngày trôi qua tương đối êm ả. Chúng tôi công tác và sinh hoạt bình thường. Nhiệm vụ chủ yếu là không để lọt vào radar của các máy bay dẫn đường và phát hiện radar hộ tống các máy bay của NATO.

Chiều ngày 27/3, toàn bộ đơn vị chúng tôi trực chiến. Các đồng đội ở bộ phận quan trắc thông báo phát hiện nhiễu mạnh và nguồn gây nhiễu đang di chuyển về phía chúng tôi. Năm phút sau, bộ phận trinh sát vô tuyến cho biết mục tiêu đang tiến gần về phía khẩu đội chúng tôi. Tôi nhìn qua màn hình và thấy mục tiêu, tín hiệu rất rõ ràng. Tôi báo cáo mục tiêu đã được xác nhận và chúng tôi sẵn sàng tiêu diệt. Đúng 17 giây sau khi lện “bắn” được phát đi, chiếc máy bay đã bị tên lửa của chúng tôi bắn hạ”.

Một phần Cabin chiếc F-117 bị Nam Tư bắn hạ được trưng bày tại Belgrad Dragan

Matich kể tiếp: “Di chuyển càng nhanh thì cơ hội sống sót của khẩu đội càng cao. Trong 3 tháng Mỹ xâm lược, chúng tôi đã thay đổi vị trí 24 lần. Theo dõi chúng tôi là các máy bay phát hiện radar và dẫn đường cũng như các vệ tinh của Mỹ. Chỉ cần 20 giây bộc lộ dưới radar của kẻ thù, coi như bạn đã chết. Những quả tên lửa Tomahawk hoặc bom có sức công phá lớn sẽ ngay lập tức bay đến. Chúng tôi lặng lẽ bắn và lặng lẽ di chuyển khỏi vị trí”.

Ngoài ra, Matich cho biết khẩu đội của ông còn tiêu diệt các máy bay tiêm kích F-16 và cả máy bay tàng hình B-2. Tuy nhiên, những chiếc máy bay này của Mỹ sau đó đã được kéo về các căn cứ nên không có bằng chứng. Trên thực tế, ngay cả chiếc F-117 bị bắn rơi cũng được người Mỹ thông báo là bị lạc và sau đó đã quay trở về. Tuy nhiên, người Serbia đã bác bỏ điều này. Bằng chứng là cabin của chiếc F-117 này đang được trưng bày trong bảo tàng không quân ở Belgrad.

Theo Đất Việt