Tạp chí Mỹ: Trung Quốc trắng trợn chiếm đoạt lãnh thổ

Tạp chí The Week của Mỹ nhận định Bắc Kinh đang hung hăng đòi chủ quyền tại phần lớn Biển Đông, đồng thời cho rằng vấn đề này đang gây hiểm họa với các nước trong khu vực và cả Mỹ.

Hoạt động bồi đắp trái phép của Trung Quốc trên Biển Đông. (Ảnh: CSIS)

Trung Quốc đòi hỏi những gì?

Theo The Week, Bắc Kinh từng đưa ra nhiều bản đồ phi lý, với nội dung ngang nhiên đòi hỏi phần lớn chủ quyền tại khu vực Biển Đông cùng các đảo. Những phác thảo trên bản đồ mà Trung Quốc đưa ra vươn xa hàng trăm dặm khỏi vùng lãnh thổ của Trung Quốc và gần như bịt tất cả đường ra biển của Việt Nam, Malaysia và Philippines. Theo bản đồ này, Trung Quốc yêu cầu chủ quyền tất cả vùng biển ở khu vực Biển Đông, chỉ chừa lại phần 12 hải lý cho các nước liên quan (?)

Trung Quốc cũng ngang nhiên đòi hỏi phần lãnh thổ trên toàn bộ quần đảo Trường Sa, khu vực mà một số nước và vùng lãnh thổ, đặc biệt là Việt Nam đang khẳng định chủ quyền. Bắc Kinh đã và đang xây dựng đảo nhân tạo tại khu vực Trường Sa và nói rằng những đảo nhân tạo này là để phục vụ cho “mục đích dân sự và hòa bình”, nhưng có những chỉ dấu cho thấy họ đang dự tính đặt các cơ sở quân sự tại đây.

Trung Quốc xây đảo thế nào?

Trung Quốc đã sử dụng các tàu nạo vét cỡ lớn có thể di dời hơn 4.000 m3 cát và đá mỗi giờ. Các tàu này nạo vét khu vực cảng nước sâu để cho các tàu lớn có thể ra vào, đồng thời bồi đắp một lượng cát khổng lồ lên các vỉa đá để xây dựng đảo thành căn cứ quân sự. Hơn 2.000 héc-ta đảo mới đã được xây dựng, phần lớn là trong 6 tháng qua.

Theo lời James Hardy, phóng viên tờ Jane, Trung Quốc đang tận dụng mọi cơ hội để tôn tạo đảo, xây dựng cơ sở hạ tầng và tiến hành di dân. Một trong 7 đảo mới tạo có chiều dài 2 dặm, có một đường băng sắp hoàn thành và phù hợp cho các loại máy bay chiến đấu.

Việc xây dựng này có hợp pháp?

Luật hàng hải không công nhận những đảo nhân tạo là phần lãnh thổ và không cho phép quốc gia có chủ quyền đối với vùng biển và vùng trời. Trung Quốc ngang nhiên đưa ra đòi hỏi đối với vùng biển mà các quốc gia và vùng lãnh thổ khác, đặc biệt là Việt Nam đang sử dụng các bãi cạn và đảo. Các quốc gia này đều đã đệ trình yêu cầu pháp lý lên tòa án Liên Hợp Quốc, còn Trung Quốc từ chối việc đệ trình này. Thay vào đó họ tự ý hành động bằng cách chiếm giữ các đảo đã tồn tại hoặc xây đảo mới và sau đó xây dựng các cơ sở quân sự.

Nghiên cứu viên Rajeev Ranjaan Chaturvedy thuộc Viện nghiên cứu Nam Á, Singapore cho rằng trong khu vực đang dấy lên mối quan ngại rằng Trung Quốc muốn biến Biển Đông thành “ao nhà”.

Vì sao khu vực này tối quan trọng?

Biển Đông là khu vực có rất nhiều nguồn tự nhiên và có ý nghĩa chiến lược lớn. Ngành đánh bắt cá ở đây đã tạo ra công việc và thực phẩm cho hàng triệu người dân của các quốc gia xung quanh. Nơi này được cho là có trữ lượng rất lớn dầu và khí đốt chưa được khai thác.

Quan trọng hơn, khu vực này là nơi có đường vận tải biển trọng yếu của thế giới, đường vận chuyển dầu nhiều gấp 5 lần so với kênh đào Panama. Khu vực này cũng có 5 trong số 10 cảng biển đông đúc nhất. Một khi Trung Quốc kiểm soát được con đường ra biển thì họ sẽ can thiệp vào các hoạt động vận chuyển dầu và thương mại đến tất cả các nước Đông và Đông Nam Á và làm tê liệt nền kinh tế của các quốc gia nói trên.

Trung Quốc khăng khăng với các yêu sách như thế nào?

Trong suốt 3 năm qua, Trung Quốc đã chiếm bãi cạn Hoàng Nham/Scarborough, một bãi ngầm mà Philippines đã tuyên bố chủ quyền từ lâu. Hai nước bất hòa về quyền đánh bắt cá, với sự dàn xếp của Mỹ, hai bên đã đồng ý rút tàu chiến của họ tại khu vực.

Nhưng Bắc Kinh không giữ lời và hiện tại đang ngang nhiên cho tàu tuần tiễu và ngư dân của họ được đặc quyền đánh bắt cá tại khu vực này. Năm ngoái, Trung Quốc đặt giàn khoan dầu tại vùng biển thềm lục địa của Việt Nam.

Năm 2013, Trung Quốc thông báo Vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) tại Biển Hoa Đông, đòi quyền kiểm soát vùng trời gần Nhật Bản và Hàn Quốc. Gần đây, Trung Quốc đe dọa sẽ làm như vậy đối với khu vực Biển Đông. Hải quân Trung Quốc cũng đã “cảnh cáo” máy bay giám sát của hải quân Mỹ đang bay phía trên một trong số những đảo do họ tôn tạo lên trái phép.

Phía Mỹ nhấn mạnh rằng Trung Quốc không có chủ quyền gì tại vùng biển này. “Mỹ sẽ còn bay và tiếp tục các hoạt động hàng hải tại những nơi mà luật quốc tế cho phép” – Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter nêu rõ – “Chúng tôi sẽ duy trì sức mạnh an ninh tại khu vực Châu Á-Thái Bình Dương trong nhiều thập kỷ tới”.

Hiện tại, Mỹ đang tập trung vào việc trấn an các nước đồng minh tại khu vực rằng Mỹ sẽ bảo vệ tự do hàng hải tại nơi đây. Mỹ đã ký các hiệp ước phòng thủ với Đài Loan và Philippines và vừa dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí với Việt Nam.

Thách thức đối với hải quân Mỹ

Trung Quốc hiện đang tập trung mạnh vào đầu tư cho quân đội. Ngân quỹ quốc phòng của Trung Quốc đã tăng hơn 10%/năm trong 25 năm qua. Trong chiến lược quân sự mới, Trung Quốc tuyên bố mở rộng đáng kể lực lượng hải quân để có thể đáp trả “những hành động khiêu khích” ở khu vực Biển Đông (?)

Trung Quốc đầu tư cho hạm đội tàu ngầm vốn đã mạnh, đồng thời trang bị thêm tên lửa mang đầu đạn hạt nhân được cho là có thể bay xa 4.500 dặm. Cho đến năm 2020, Bắc Kinh nói muốn triển khai được 342 tàu ngầm và tầu chiến chở tên lửa để đối chọi với 243 tàu chiến và tàu ngầm của Mỹ.

Trung Quốc đã trang bị tàu sân bay đầu tiên vào năm 2012 và dự kiến sẽ thêm 2 tàu nữa trong năm nay, đồng thời cũng đầu tư tên tửa đạn đạo chống hạm tầm xa có thể đe dọa tàu sân bay của Mỹ.

Đại tá quân đội Trung Quốc Wang Jin nhận định: “Trận chiến trên biển đã được mở rộng, và hải quân Trung Quốc cần phản ứng lại để bảo vệ quyền lợi toàn cầu của mình” (?)

Hoài My

Theo Dantri/ The Week