Tăng giá điện: Cần cân nhắc rất kỹ
Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) kiến nghị sớm được tăng giá điện để bù đắp chi phí đầu vào tăng cao.
EVN cũng muốn được áp dụng cơ chế thị trường đối với giá điện. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, việc tăng giá điện cũng như cơ chế tăng giá điện cần phải cân nhắc rất kỹ.
Đề xuất điều chỉnh giá điện như giá xăng liệu có khả thi?
Lỗ 31.000 tỷ, EVN xin tăng giá điện
Mới đây lãnh đạo EVN đã kiến nghị được áp dụng cơ chế thị trường cho giá điện, tức là khi các yếu tố đầu vào tăng thì giá điện tăng và ngược lại, tương tự điều hành giá xăng dầu hiện nay. Hiện giá bán lẻ điện bình quân được điều chỉnh theo Quyết định 24/2017/QĐ-TTg Quy định về cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân, dựa trên biến động đầu vào của tất cả khâu phát điện, truyền tải điện, phân phối – bán lẻ điện, điều hành – quản lý ngành và dịch vụ phụ trợ hệ thống điện.
Ông Nguyễn Tài Anh – Phó Tổng giám đốc EVN cho biết, giá bán lẻ điện đã được giữ ổn định gần 4 năm qua trong khi giá nhiên liệu sản xuất điện, tỷ giá đều tăng mạnh khiến EVN khó cân đối tài chính và chịu lỗ nặng trong năm 2022, ước tính là 31.360 tỷ đồng.
Liên quan đến kiến nghị tăng giá điện Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải cho biết, tại Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg, hàng quý EVN cập nhật chi phí phát điện của quý trước liền kề, dự kiến thông số đầu vào của khâu phát điện của các quý còn lại trong năm để tính toán lại giá bán lẻ điện bình quân.
Nếu thông số đầu vào trong khâu phát điện thay đổi, làm giá bán lẻ điện bình quân tính toán tăng từ 3% trở lên thì giá điện được phép điều chỉnh tăng, nếu giảm thì giá điện được điều chỉnh giảm. “Như vậy, quy định hiện hành đã có cơ chế đảm bảo giá điện theo sát với giá đầu vào, đảm bảo phản ánh biến động giá trên thị trường vào giá bán lẻ điện bình quân” – ông Hải nhấn mạnh.
Tuy nhiên, theo ông Hải, giá điện có đặc trưng khác với giá xăng dầu. Chi phí sản xuất kinh doanh điện có sự phụ thuộc cao vào các mùa trong năm là mùa mưa và mùa khô. Nên Quyết định 24 đã quy định rất rõ thời gian điều chỉnh giá bán điện bình quân tối thiểu là 6 tháng kể từ lần điều chỉnh giá điện gần nhất, để phản ánh sự biến động khách quan của chi phí nêu trên. Nhưng lần điều chỉnh giá điện gần nhất vào ngày 20/3/2019. Như vậy, đến tháng 3/2023 sẽ là 4 năm giá điện chưa được điều chỉnh.
Ngoài ra, do giá điện có tác động lớn đến kinh tế vĩ mô và đời sống người dân, nên việc điều hành giá điện cần phải được tính toán, cân nhắc kỹ lưỡng và đ.ánh giá đầy đủ tác động. Tại Quyết định số 24 cũng đã quy định rõ việc báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét có ý kiến về phương án điều chỉnh giá điện trước khi thực hiện.
Khó khả thi
Video đang HOT
Xăng dầu và điện là hai ngành năng lượng đầu vào của sản xuất kinh doanh, có tác động rất lớn đến tăng trưởng kinh tế – xã hội. Vậy việc xin áp cơ chế điều hành giá điện như giá xăng được giới chuyên gia và người dân nhìn nhận như thế nào? Trước hết, cần hiểu rằng, xăng dầu hiện nay được điều hành theo chu kỳ giá 10 ngày/lần. Nếu giá điện cũng được điều hành như giá xăng dầu, có nghĩa là, cứ 10 ngày, giá điện sẽ được điều chỉnh tuỳ theo biến động chi phí đầu vào, có tăng, có giảm, có đứng yên.
TS. Lê Đăng Doanh – nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương (CIEM), đ.ánh giá thực tế việc giá điện đứng im 3 năm nay không thay đổi cũng đang khiến EVN đứng trước thách thức lớn về chi phí, lợi nhuận, chỉ số lợi nhuận… Do vậy, khả năng trong thời gian tới, giá điện phải được điều chỉnh tăng. Không phản đối phương án giá điện sẽ tăng, tuy vậy vị chuyên gia này cho rằng mức tăng bao nhiêu cần phải dựa vào khả năng chịu đựng của doanh nghiệp, người dân và nền kinh tế.
Với đề xuất điều chỉnh giá điện như giá xăng, ông Doanh cho rằng rất khó khả thi bởi cơ chế vận hành của thị trường điện khác xăng dầu, nói cách khác là thị trường bán lẻ điện chưa có cạnh tranh. Vì vậy, nếu sắp tới, EVN đề xuất tăng giá điện thì cũng cần tới hội đồng độc lập gồm các chuyên gia có kinh nghiệm thẩm định những lý do, chi phí giá thành sản xuất, đầu tư của đơn vị này để tạo sự minh bạch.
Ở góc độ người dân, bà Nguyễn Thị Thái (Hà Nội) cho rằng, cần có cơ quan độc lập thẩm định việc tăng giá đến từ những yếu tố nào, chi phí đầu vào và các tính toán trong sổ sách của doanh nghiệp đưa ra có hợp lý không? Nếu không có cơ chế kiểm soát, giám sát chặt chẽ, có thể dẫn tới việc tăng giá không hợp lý, ảnh hưởng đến chi phí đầu vào của doanh nghiệp cũng như chi phí sinh hoạt của người dân.
Đề xuất giá điện sinh hoạt mới cao nhất hơn 3.300 đồng/kWh
Bộ Công Thương đề xuất giá điện sinh hoạt mới, trong đó mức giá điện ở bậc thấp nhất là 1.678 đồng và cao nhất 3.356 đồng/kWh.
Bộ Công Thương vừa lấy ý kiến các đơn vị liên quan về phương án cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện theo đề án được chỉ đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) thực hiện. Theo đó, đề án giữ nguyên cơ cấu 4 nhóm khách hàng dùng điện gồm sản xuất, sinh hoạt, kinh doanh và hành chính sự nghiệp và 5 khung giờ dùng điện cao điểm hiện tại. Việc bù chéo trong giá điện sẽ thay đổi mạnh, giảm bớt việc bù chéo giữa các hộ tiêu thụ điện có mức tiêu dùng khác nhau.
Theo đề án mới, giá điện sinh hoạt mới cao nhất hơn 3.300 đồng/kWh. (Ảnh: EVN)
Với biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt, theo phân tích của đơn vị tư vấn Công ty TNHH MTV Tư vấn và chuyển giao công nghệ Bách khoa - Trường đại học Bách khoa, phương án đồng giá (1 bậc) không áp dụng được trên thực tế nếu nhìn vào các mục tiêu định giá chính sách xã hội, phản ánh chi phí cung ứng, sử dụng điện tiết kiệm hiệu quả.
Đề án đưa ra các phương án cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện gồm 5 bậc:
Bậc 1: Áp dụng cho 100 kWh đầu tiên; giá điện mới là 1.753 đồng/kWh (giá đang áp dụng là 1.678-1.734 đồng/kWh).
Bậc 2: Từ 101-200 kWh; giá điện mới đề xuất là 2.014 đồng/kWh (giá đang áp dụng là 2.014 đồng/kWh ).
Bậc 3: Từ 201-400 kWh; giá điện mới đề xuất là 2.424 đồng/kWh (giá đang áp dụng là 2.536 - 2.834 đồng/kWh).
Bậc 4: Từ 401-700 kWh; giá điện mới đề xuất là 2.871 đồng/kWh (giá đang áp dụng là 2.927 đồng/kWh).
Bậc 5: Từ 701 kWh trở lên; giá điện mới đề xuất là 3.076 đồng/kWh (giá đang áp dụng là 2.927 đồng/kWh).
Phương án này giữ nguyên giá điện hiện hành cho bậc đầu từ 0-100 kWh nhằm đảm bảo ổn định giá điện cho các hộ nghèo, hộ chính sách xã hội có mức sử dụng điện thấp (chiếm 33,48% số hộ). Phần chênh lệch giảm doanh thu t.iền điện được bù đắp từ hộ sử dụng điện từ 401-700 kWh và trên 700kWh.
Các bậc từ 101-200 kWh và 201-300 kWh cũng được giữ nguyên trong khi giá điện cho các bậc từ 401-700 kWh và từ 700 kWh trở lên được thiết kế nhằm bù trừ doanh thu cho các bậc thấp.
Theo đề án, ưu điểm của phương án rút từ 6 bậc còn 5 bậc, nhược điểm là t.iền điện các hộ sinh hoạt có mức sử dụng điện từ dưới 270 kWh/tháng tăng thêm bình quân khoảng 2,32% (mức tăng tối đa là 4,47%) so với t.iền điện hiện hành. Các hộ có mức sử dụng từ 280 kWh đến 1.100 kWh có mức giảm t.iền điện bình quân khoảng 2,47% (mức giảm tối đa là 4,82%). Các hộ có mức sử dụng từ 1.100 kWh trở lên có mức tăng t.iền điện bình quân khoảng 3,87% (mức tăng tối đa là 4,63%).
Ngoài ra, số t.iền ngân sách hỗ trợ cho hộ nghèo và hộ chính sách xã hội tăng 42 tỷ đồng/năm (tính theo số hộ nghèo, hộ chính sách xã hội năm 2020 là 1.546.540 hộ) do giá điện của bậc 1 được điều chỉnh tăng.
Trên cơ sở phân tích ý kiến của tư vấn, Bộ Công Thương đề xuất 2 phương án biểu giá điện sinh hoạt 5 bậc và 4 bậc.
Phương án 5 bậc được Bộ Công Thương thiết kế.
Phương án 1: Bộ Công Thương muốn giữ nguyên giá điện hiện hành cho bậc đầu từ 0-100 kWh nhằm đảm bảo ổn định giá điện cho các hộ nghèo, hộ chính sách xã hội có mức sử dụng điện thấp (chiếm 33,48% số hộ). Phần chênh lệch giảm doanh thu t.iền điện được bù đắp từ hộ sử dụng điện từ 401-700 kWh và trên 700kWh.
Theo Bộ Công Thương, ưu điểm của phương án này là đơn giản, người dân dễ hiểu do giảm từ 6 bậc như cơ cấu biểu giá điện hiện nay xuống còn 5 bậc giá điện. Nhược điểm là t.iền điện các hộ sinh hoạt có mức sử dụng điện cao từ 711 kWh/tháng trở lên (chiếm khoảng 2% số hộ) phải trả tăng thêm.
Với phương án 2, Bộ Công Thương đề xuất cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt theo hướng rút ngắn từ 6 bậc xuống 4 bậc:
Bậc 1: cho 100 kWh đầu tiên.
Bậc 2: cho kWh từ 101-300.
Bậc 4: cho kWh từ 301-700.
Bậc 5: cho kWh từ 701 trở lên.
Cụ thể, giữ nguyên giá điện hiện hành cho bậc đầu từ 0-100 kWh nhằm đảm bảo ổn định giá điện cho các hộ nghèo, hộ chính sách xã hội có mức sử dụng điện thấp (chiếm 33,48% số hộ), ngân sách nhà nước hỗ trợ cho các hộ nghèo, hộ chính sách xã hội không thay đổi. Phần chênh lệch giảm doanh thu t.iền điện được bù đắp từ hộ sử dụng điện từ 100-200 kWh; 301-400 kWh và trên 700kWh. Giá điện cho các bậc từ 101-700 kWh và từ 700 kWh trở lên được thiết kế nhằm bù trừ doanh thu cho các bậc thấp.
Theo Bộ Công Thương, phương án 4 bậc sẽ làm tăng t.iền điện phải trả đối với các hộ có mức sử dụng từ 119-232 kWh/tháng và các hộ có mức sử dụng trên 806 kWh/tháng. Tuy nhiên, theo đ.ánh giá sơ bộ thì tác động tăng t.iền điện đối với các hộ có mức sử dụng từ 119-232 kWh/tháng là không lớn với mức t.iền điện tăng thêm chỉ tối đa chỉ 12.100 đồng/tháng/hộ, tương ứng mức tăng t.iền điện là 3,25%.
Bộ Công Thương cũng cho rằng phương án 4 bậc sẽ có tác dụng thấp hơn trong việc khuyến khích khách hàng sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả so với phương án 5 bậc.
Thứ trưởng Bộ Công Thương: 4 năm chưa điều chỉnh giá điện Thứ trưởng Bộ Công Thương cho biết, lần cuối điều chỉnh giá bán điện vào 20/3/2019 và nếu tính đến tháng 3/2023 thì 4 năm chưa điều chỉnh giá điện. Tại cuộc họp báo chiều 3/1, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, giá điện có đặc trưng khác với giá xăng dầu bởi chi phí sản xuất kinh doanh...
