Tận thấy công nghệ chế biến cá khô bẩn
Ở vùng chúng tôi phát hiện có chất làm thuố.c trừ sâu trong chế biến hải sản ở Hải Bình (huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa), nhiều gia đình không dám ăn “hàng chợ”, muốn ăn, phải tự làm. Nhiều cơ sở chế biến cá không có giấy phép.
Dân bản địa không dám ăn “hàng chợ”
Theo tìm hiểu của PV, tại các thôn Nam Hải, Liên Hưng, Liên Thịnh… ở xã Hải Bình (huyện Tĩnh Gia), hằng ngày có hàng trăm lao động địa phương tham gia vào chế biến cá cho các xưởng thu gom, chế biến quy mô lớn, nhỏ.
Một chị đang phơi cá, sát đê biển, trước lò hấp sấy cá của hộ ông T., thôn Nam Hải, cho biết chị được thuê phơi, cắ.t đầ.u cá, được trả công khoảng 100.000 đồng/ngày.
Theo chị này, cá làm ra chủ yếu bán cho các vùng miền núi, còn dân ở đây cũng không dám ăn “hàng chợ”.
“Gia đình tôi và nhiều người dân trong xã, muốn ăn cá khô hoặc đem biếu tặng cho người thân đều phải tự mua cá tươi ngoài thuyền về, tự mổ, phơi nắng. Rất hiếm khi chúng tôi ăn cá, tôm, mực khô bán ngoài chợ, vì sợ chất bảo quản” – chị nhân công này nói.
Khâu cắ.t đầ.u cá, trước khi róc thịt để ướp được làm ngay trên nền bê tông ở xã Hải Bình. Ảnh: Phạm Anh
Trong vai người tìm nguồn hàng để xuất đi Tây Bắc, chúng tôi được biết, ở Hải Bình, cá chế biến chia làm nhiều loại, có cả cao cấp, và hạng bình dân.
Cá khô mặn, ngọt, được quét màu đỏ như gấc chín, trông bắt mắt, giá chỉ khoảng vài chục nghìn đồng/kg, như cá trích, lầm, nục…thường bán cho miền núi. Có cả hàng xuất đi Trung Quốc và nước khác, nhưng với công nghệ chế biến khác khau.
Ông K., thôn Liên Thịnh, cho biết khi chế biến cá gặp phải thời tiết mưa dài ngày có người sử dụng nước tẩy rửa để tẩy rửa vết đen, ố của cá. Có người còn sử dụng diêm sinh (lưu huỳnh) để sấy mực cho vàng, đẹp…
Tại thôn Liên Thịnh, việc quét màu cho cá đang phơi trên tấm nan được thực hiện công khai. Một người dân ở đây cho biết, họ chỉ biết quét làm cho đẹp cá, đỡ ruồi muỗi chứ không biết rõ chất gì, độc hại hay không.
Đi dọc đê Hải Bình, nhất là khu vực sát cảng cá Lạch Bạng, những khu vực làm cá nước còn đọng, mùi hôi thối. Cá được cắ.t đầ.u, còn ruồi muỗi bu kín đặc.
Khoảng 3 giờ sáng, những hộ dân đã tiến hành mổ cá, tẩm ướp, xếp lên các tấm đan làm bằng nứa, lưới và phơi khi trời bắt đầu hửng nắng. Chậu đựng gia vị để tẩm ướp cá được làm bằng xi măng. Gia vị tẩm ướp không tuân theo công thức, quy chuẩn mà dựa vào kinh nghiệm, pha chế bằng tay.
Video đang HOT
Ai quản?
Ông Nguyễn Trùng Dương, Phó Chủ tịch xã Hải Bình, cho biết xã này là nơi tập trung thu mua, chế biến cá lớn nhất tỉnh Thanh Hóa.
Hiện, xã có đội tàu thu mua dịch vụ, mỗi năm 60-80 nghìn tấn cá biển/năm tiêu thụ ở khu vực này. Xã có 10 công ty chuyên thu mua chế biến chả cá, bột cá, cá khô, hàng tươi sống xuất khẩu đi Trung Quốc và nước khác. Hải Bình có khoảng 150 cơ sở chế biến hộ gia đình, với quy mô mỗi cơ sở khoảng 20-50 tấn/hộ/năm.
Cá sau khi tẩm ướp màu bằng phụ gia được mang phơi tại bờ đê biển ở xã Hải Bình, huyện Tĩnh Gia Ảnh: Hoàng Lam
Về việc kiểm tra ATTP khi chế biến, ông Dương cho hay, xã có một Ban chuyên về ATTP, do một Phó Chủ tịch xã đứng đầu, thường đi kiểm tra định kỳ hàng tháng.
“Việc kiểm tra chỉ quan sát bằng mắt thường, nhắc nhở, chưa phạt. Thực tế do máy móc không có, nên không thể phát hiện các hộ sử dụng chất gì khi chế biến”- ông Dương nói.
Theo tìm hiểu của PV, ở xã Hoằng Phụ (huyện Hoằng Hóa) và xã Ngư Lộc (huyện Hậu Lộc), một số hộ gia đình chế biến cá lẫm, cá nục đều phục vụ thì trường miền núi. Ông Nguyễn Hải Năm, Phó Chủ tịch xã Ngư Lộc, nói: “Xã chỉ có một hộ gia đình kinh doanh hải sản thành lập công ty, đăng ký kinh doanh. Còn lại hàng chục hộ gia đình thu mua, chế biến thủy hải sản (trong đó có cá khô), kinh doanh theo mùa vụ (mùa cá), nên dù đã được tuyên truyền đăng ký giấy phép kinh doanh, chế biến nhưng các hộ đều không mặn mà, chỉ làm theo thủ công, truyền thống”.
Theo ông Năm, về mặt quản lý nhà nước thì sản phẩm này đưa ra thị trường, kinh doanh, chế biến như thế là chưa đúng quy định. Trong các lần kiểm tra về vệ sinh ATTP vấn đề nổi lên ở khu vực này là ô nhiễm chất thải từ việc chế biến cá…
“Tôi cũng nghe nói có nơi, có vùng chế biến cá, mực, tôm khô có sử dụng một số hóa chất. Do vậy, trong các cuộc hội nghị, cuộc họp liên quan đến lĩnh vực này, chúng tôi đã có tập huấn, nhắc nhở người dân không sử dụng những thành phần không được phép sử dụng” – ông Năm nói.
Để tìm hiểu về việc quản lý chất lượng ATTP trong chế biến hải sản trên địa bàn Thành Hóa, chúng tôi đã liên hệ với các cơ quan chức năng được giao phụ trách của tỉnh trong lĩnh vực này, nhưng câu trả lời phóng viên nhận được là những lần “chuyền bóng”.
Trao đổi với PV , ông Trần Văn Tâm- Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường Thanh Hóa, cho biết từ trước tới nay, đơn vị chưa tiến hành cũng như chưa phối hợp với cơ quan chức năng kiểm tra quy trình sản xuất, chất lượng sản phẩm này.
Trong khi đó, Chi cục VSATTP Thanh Hóa nói vấn đề này thuộc phát ngôn của Chi cục Quản lý chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản Thanh Hóa.
Còn giám đốc Trung tâm y tế dự phòng Hà Đình Ngư, nói họ cũng có nghe nói về việc người chế biến cá khô sử dụng các thành phần hóa chất, tuy nhiên vấn đề này Chi cục Vệ sinh ATTP trao đổi thì đúng chức năng hơn…!
Theo 24h
Mực, cá nục khô có chất thuố.c trừ sâu
Mực khô, cá nục hấp sấy khô qua phân tích phát hiện có chứa chất Bifenthrin, loại hóa chất dùng trong thuố.c trừ sâu (nhóm hoa Cúc). Loại hóa chất này, nếu ăn vào có thể gây buồn nôn, đau đầu, thậm chí ảnh hưởng đến ADN và gene, gây viêm khớp, ung thư.
Mực khô, cá khô chứa chất độc
Xã Hải Bình (huyện Tĩnh Gia, Thanh Hóa) là nơi có hoạt động chế biến hải sản thuộc dạng lớn ở Bắc Trung bộ. Từ xã này, nhiều loại cá khô, mực khô được chuyển lên Hà Nội và nhiều tỉnh miền Bắc để tiêu thụ.
Sau khi có những thông tin nghi ngờ về một số cơ sở chế biến trong vùng dùng hóa chất không đảm bảo an toàn thực phẩm (ATTP) để đuổi ruồi muỗi, chống ẩm mốc, phóng viên đã lấy 3 mẫu ở một cơ sở chuyên chế biến, kinh doanh mực cá khô thuộc loại lớn nhất Hải Bình, để phân tích.
Ba mẫu là cá nục tẩm bột màu vàng (giá 53.000 đồng/kg), cá nục hấp (giá bán 23.000 đồng/kg), mực khô (giá 105.000 đồng/kg). Các mẫu được lấy ngẫu nhiên trong thùng hàng thành phẩm chuẩn bị xuất bán.
Trong ba mẫu trên, chủ cửa hàng cho biết, mực khô không phải là sản phẩm của gia đình, hoặc địa phương sản xuất, mà nhập về từ tỉnh khác rồi đem bán ở các tỉnh miền núi phía Bắc.
Mẫu mực khô, cá nục hấp sấy khô gửi phân tích phát hiện chất Bifenthrin. Ảnh: Hoàng Lam
Nhìn bề ngoài, loại mực khô ngoài lớp "phấn trắng" tự có, còn phủ thêm một lớp bột trắng, như chất chống ẩm mốc còn cá nục bề mặt khô, sáng, cá chắc, trông bắt mắt.
Kết quả phân tích của Viện Kiểm nghiệm An toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia (Bộ Y tế) cho thấy, mực khô và cá nục hấp sấy khô có chứa chất Bifenthrin, một loại thuố.c trừ sâu thuộc nhóm hoa Cúc tổng hợp.
Hàm lượng Bifenthrin có trong mực khô tới 1,04 mg/kg, còn trong cá nục hấp sấy khô là 0,054 mg/kg.
Một lãnh đạo Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia cho biết, theo Quyết định 46/2007 của Bộ Y tế, có quy định dư lượng Bifenthrin tối đa trong một số thực phẩm, với mức độ khác nhau, nhưng chưa nói cụ thể trên các loại cá, mực khô.
Tuy nhiên, so với mức dư lượng bifenthrin trên một số thực phẩm phổ biến, ngưỡng chất Bifenthrin trên mực khô (tới 1,04 mg/kg), cá nục hấp sấy khô là (0,054 mg/kg), trong các mẫu gửi đi phân tích đều vượt ngưỡng.
Cụ thể, Bộ Y tế quy định dư lượng Bifenthrin trên cam, chanh, nho, khoai tây, thịt, mỡ, và phủ tạng của gà, sữa, thận, gan gia súc ngô thân ngô, lúa mạch chỉ ở mức 0,05 mg/kg trên trứng gà chỉ 0,01 mg/kg trên thân và vỏ lúa mì, cây ngô khô cũng chỉ 0,02 mg/kg...
Có thể gây ung thư
Theo ông Vương Trường Giang, Trưởng phòng Quản lý thuố.c Bảo vệ Thực vật (thuộc Cục Bảo vệ Thực vật, Bộ NN&PTNT), loại thuố.c Bifenthrin (min 97%), nằm trong danh mục các loại thuố.c bảo vệ thực vật do Bộ NN&PTNT ban hành tại Việt Nam.
Hiện chất này chỉ có một tên thương mại thuố.c là Talstar 10 EC, có tác dụng trị sâu khoang trên cây lạc, do Cty FMC Chemmicl International AG (của Mỹ) đăng ký xuất vào Việt Nam.
Ông Giang cho biết, Tổ chức Y tế thế giới - WHO xếp Bifenthrin nằm trong nhóm độc 2, nếu sử dụng có thể gây ngộ độc, biểu hiện như nôn mửa, chóng mặt đau đầu, nếu hàm lượng lớn có thể gây nguy hiểm đến sức khỏe, tính mạng.
Theo Viện Kiểm nghiệm An toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia, Bifenthrin rất độc với nhiều loại côn trùng, cá và các loại thủy sản. Nó là một chất có tác dụng diệt muỗi, có thể được sử dụng trong các loại màn chống muỗi.
Bifenthrin có độc tính cao với các loài cá, do chất này khó tan trong nước nên đọng lại trong lớp bùn và ảnh hưởng đến các loài cá tầng đáy.
Cơ chế độc với các sản phẩm cá là do sự ức chế men ATP-ase dẫn đến không sử dụng được ATP để cân bằng lượng oxy. Vì không lấy được oxy do không sử dụng được ATP, cá sẽ chế.t.
Theo một chuyên gia về ATTP, độc tính của Bifenthrin trên các loài có vú và con người được thấy là rất nhẹ. Tuy nhiên, nếu tích lũy nhiều trong thực phẩm có thể gây một số nguy cơ. Người ăn phải thực phẩm chứa bifenthrin lâu ngày có thể bị ngộ độc.
Các triệu chứng gặp phải là buồn nôn, đau đầu, tăng mẫn cảm với âm thanh và rung động, dị ứng ngoài da và mắt. Các nghiên cứu còn cho thấy Bifenthrin có thể gây ảnh hưởng đến ADN và gene.
Bifenthrin có thể gây ức chế chức năng LFA-1/ICAM của tế bào T, có thể dẫn đến viêm và có thể gây các bệnh tự miễn như hen suyễn, viêm phổi, viêm khớp và ung thư.
Theo vị chuyên gia kiểm nghiệm ATTP này, Cơ quan bảo vệ môi sinh - EPA (Hoa Kỳ) phân loại Bifenthrin thuộc nhóm C trong phân loại các chất gây ung thư, là chất có thể gây ung thư trên người. Liều độc cấp tính là 0.328 mg/kg thể trọng/ngày liều độc mãn tính là 0.013 mg/kg thể trọng/ngày.
Theo 24h
Hồng xiêm bắt mắt nhờ ôxít sắt Ðể hồng xiêm bắt mắt, người bán thường ngâm quả vào một loại dung dịch được cho là bột sắt hòa với nước. Việc làm này gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng. Quả hồng xiêm vàng sậm, căng bóng nhìn rất bắt mắt, hấp dẫn người mua nhờ "phù phép". Hồng xiêm tẩm hóa chất Tại các cửa hàng bày bán...