Tầm soát, phát hiện sớm ung thư đường tiêu hóa

Nhờ ứng dụng các kỹ thuật cao như nội soi phóng đại, nội soi nhuộm màu, siêu âm nội soi Doppler màu, siêu âm nội soi độ phân giải cao… mà các bác sĩ có thể phát hiện chính xác sự xuất hiện của tế bào ung thư đường tiêu hóa ngay ở giai đoạn sớm, tạo điều kiện thuận lợi trong việc điều trị cho bệnh nhân.

Phóng viên Trung tâm Truyền thông tỉnh đã trao đổi cùng bác sĩ CKII Lê Thị Kim Liên (ảnh), Trưởng khoa Thăm dò chức năng, Bệnh viện Bãi Cháy, về hiệu quả của kỹ thuật siêu âm nội soi phát hiện sớm ung thư đường tiêu hóa.

- Xin bác sĩ cho biết ung thư đường tiêu hóa là gì, các dấu hiệu nhận biết?

Ung thư đường tiêu hóa là sự xuất hiện của các khối u ác tính trong hệ thống tiêu hóa ở thực quản, dạ dày, gan, túi mật, đường mật, tuyến tụy, u thần kinh nội tiết (NET), ruột non, đại trực tràng và hậu môn.

Các triệu chứng bệnh phụ thuộc vào vị trí và giai đoạn của ung thư và có thể bao gồm kém ăn, sụt cân, đau bụng, nuốt khó, đại tiện phân táo hoặc lỏng, đại tiện khó, xuất huyết trực tràng, v.v..

Nhưng cũng có thể không có biểu hiện triệu chứng lâm sàng ở giai đoạn ung thư sớm.

- Tầm soát, phát hiện sớm ung thư đường tiêu hóa giúp ích như thế nào trong việc điều trị bệnh, thưa bác sĩ?

Khi được chẩn đoán ở giai đoạn có triệu chứng thì hầu hết các bệnh ung thư đường tiêu hóa đã ở giai đoạn tiên lượng xấu, nhất là đối với ung thư tuyến tụy thì thời gian sống 5 năm là dưới 10%. Ung thư giai đoạn cuối là một gánh nặng kinh tế và tài chính vì điều trị giảm nhẹ và các phương pháp điều trị sinh học mới là rất tốn kém.

Tầm soát ung thư đường tiêu hóa có ý nghĩa rất quan trọng giúp phát hiện sớm bệnh, từ đó bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp đối với từng bệnh nhân.

Một số đối tượng cần tầm soát đường tiêu hóa sớm, như có người thân trong gia đình mắc ung thư đại tràng, dạ dày, thực quản, các bệnh ung thư di truyền; các bệnh có nguy cơ ung thư đường tiêu hóa như có polyp, bị viêm loét dạ dày có vi khuẩn HP, viêm loét đại trực tràng xuất huyết…

Để phát hiện sớm ung thư đường tiêu hóa thì nội soi và siêu âm nội soi đường tiêu hóa, gan, mật, tụy kết hợp sinh thiết, chọc hút tế bào làm xét nghiệm là tiêu chuẩn “vàng”.

Bằng các kỹ thuật mới được trang bị như nội soi phóng đại, nội soi nhuộm màu, siêu âm nội soi Doppler màu, siêu âm nội soi độ phân giải cao, siêu âm nội soi đàn hồi mô đã giúp các bác sĩ phân tích, đánh giá mức độ ác tính của tổn thương đồng thời lấy tổ chức tổn thương làm xét nghiệm giải phẫu bệnh để chẩn đoán xác định.

Bác sĩ Lê Thị Kim Liên được chuyên gia y tế từ Úc hướng dẫn trực tiếp kỹ thuật siêu âm nội soi tiêu hóa.

- Bác sĩ có thể cho biết rõ hơn về kỹ thuật siêu âm nội soi (SANS) đang được ứng dụng tại Bệnh viện?

Tại Bệnh viện Bãi Cháy, chúng tôi đã ứng dụng SANS đường tiêu hóa từ năm 2018. Đây là kỹ thuật tiên tiến và hiện đại, đem lại hiệu quả chẩn đoán chính xác, nhanh về các bệnh đường tiêu hoá, đặc biệt là tầm soát sớm ung thư tuyến tụy.

SANS là kỹ thuật được kết hợp giữa nội soi và siêu âm, trong đó đầu dò siêu âm được gắn vào đầu xa của dây nội soi để thăm khám các tạng. Kỹ thuật SANS được tiến hành thông qua sử dụng các sóng siêu âm có tần số từ 5-30MHz, đầu dò siêu âm được tì trực tiếp lên thành ống tiêu hóa và gần cơ quan cần thăm khám.

SANS là một trong những phương tiện chẩn đoán hình ảnh đặc hiệu và chính xác nhất đối với tuyến tụy. Hình ảnh SANS cũng có thể được kết hợp với việc thu thập dịch tiết tuyến tụy hoặc mô của các khối u tuyến tụy để phân tích dấu ấn sinh học. SANS cũng giúp phân giai đoạn ung thư tụy.

Ngoài ra, SANS còn được chỉ định trong chẩn đoán các khối u dưới niêm mạc đường tiêu hóa và phân biệt với các tổn thương đè đẩy hoặc xâm lấn từ ngoài vào thành ống tiêu hóa; đánh giá kích thước và cấu trúc khối u; đánh giá độ lớn của các nếp niêm mạc của dạ dày… Kết quả đánh giá từ kỹ thuật này có độ chính xác rất cao và xâm lấn tối thiểu.

Bác sĩ thực hiện nội soi đại tràng cho người bệnh.

Nhằm phát triển kỹ thuật SANS, Bệnh viện Bãi Cháy đã trang bị 1 dàn máy siêu âm nội soi hiện đại; cử bác sĩ và kỹ thuật viên đi đào tạo trong nước và nước ngoài. Đến nay, chúng tôi đã làm chủ kỹ thuật SANS nhằm chẩn đoán chính xác cho nhiều ca bệnh khó từ đó có hướng xử trí hiệu quả cho người bệnh.

Ngoài thực hiện SANS trong chẩn đoán bệnh, chúng tôi tiếp tục phát triển siêu âm nội soi trong lĩnh vực điều trị, như: SANS hướng dẫn dẫn lưu nang giả tụy, phong bế đám rối thần kinh tạng để làm giảm/mất đau, hướng dẫn dẫn lưu mật kết hợp giữa nội soi và chụp đường mật, dẫn lưu mật trực tiếp qua dạ dày/tá tràng…

- Xin cám ơn bác sĩ!