Taliban 2.0: Chỉ là “bình mới rượu cũ”?

Theo dõi VGT trên

Taliban tuyên bố họ đã rất khác với 20 năm trước khi giành quyền lực tại Afghanistan, nhưng theo giới quan sát, các động thái của Taliban những ngày qua dường như cho thấy một viễn cảnh u ám khác.

Taliban 2.0: Chỉ là bình mới rượu cũ? - Hình 1

Các tay súng Taliban bên trong dinh tổng thống Afghanistan hôm 15/8 (Ảnh: Reuters).

Ngày 15/8, Taliban chính thức giành quyền kiểm soát Afghanistan sau 20 năm bị lật đổ. Sự tiếp quản nhanh chóng của Taliban đã gây ra một làn sóng sợ hãi trên khắp quốc gia Trung Nam Á, khi nhiều người dân lo lắng khi nghĩ về quá khứ hà khắc mà họ từng phải trải qua dưới sự điều hành của Taliban.

Từ năm 1996-2000, Taliban đã thi hành hàng loạt chính sách cực đoan như hành quyết công khai, chặt tay kẻ trộm, cấm âm nhạc. Phụ nữ không được phép ra khỏi nhà nếu không có nam giới đi cùng, không được đi học, đi làm. Taliban vào thời điểm đó, sẵn sàng tử hình phụ nữ ngoại tình, những người thể hiện quan điểm không theo đạo Hồi. Ngoài ra, đồng tính luyến ái cũng bị xem là tội và bị xử tử.

Khi giới truyền thông đổ dồn sự chú ý về thủ đô Kabul, cả thế giới đang chờ đợi xem liệu kỷ nguyên Taliban 2.0 có quay trở lại những chính sách 20 năm trước hay không.

Taliban chiếm dinh tổng thống Afghanistan

Sau vài ngày nắm quyền, Taliban đã nỗ lực thể hiện rằng họ một nhóm tiến bộ, hòa nhập và kiềm chế hơn là hình ảnh một lực lượng từng gây ra nỗi khiếp sợ với người dân 20 năm trước. Taliban tuyên bố sẽ không trả thù các đối thủ chính trị, và phụ nữ sẽ đóng vai trò quan trọng trong xã hội và được đi học.

“Afghanistan là một quốc gia Hồi giáo 20 năm trước, bây giờ vẫn vậy. Nhưng nhắc tới kinh nghiệm, sự trưởng thành và tầm nhìn, có một sự khác biệt to lớn giữa chúng tôi hiện tại và 20 năm trước”, phát ngôn viên Taliban Zabihullah Mujahid phát biểu hôm 17/8.

Chỉ là “bình mới rượu cũ”?

Taliban 2.0: Chỉ là bình mới rượu cũ? - Hình 2

Phụ nữ Afghanistan trùm khăn kín người, ngồi trước cửa nhà ở Herat vào năm 1999, thời điểm Taliban đang điều hành đất nước (Ảnh: Getty).

Tuy nhiên, mọi lời cam kết của Taliban đều ẩn giấu một thông điệp về “giá trị cốt lõi” – chỉ luật Sharia, bộ luật Hồi giáo nghiêm khắc. Nhiều chuyên gia hoài nghi về việc liệu Taliban sẽ áp dụng Sharia ở mức độ như thế nào khi lãnh đạo Afghanistan và rõ ràng đây vẫn là một cam kết mơ hồ.

Vào 20 năm trước, Taliban sử dụng luật Sharia là căn cứ để thực hiện hàng loạt hình phạt bạo lực công khai. Đây là đạo luật có từ 1.400 năm trước và chỉ có thể được sửa đổi hoặc cập nhật bởi các học giả tôn giáo. Tuy nhiên, quá trình thay đổi cũng đòi hỏi sự cẩn trọng tuyệt đối. Vì vậy, việc Taliban vẫn áp dụng luật Sharia làm dấy lên câu hỏi, liệu những cam kết của họ có phải là “bình mới rượu cũ” hay không?

Trong khi đó, nhà sáng lập và phó thủ lĩnh Taliban Mullah Abdul Ghani Baradar hôm 17/8 đã lần đầu trở về Afghanistan từ năm 2001 – dấu hiệu mà giới quan sát cho thấy tầm ảnh hưởng của những nhân vật trong chính phủ Taliban 20 năm trước vẫn chưa mai một.

Và những hành động ban đầu của Taliban trong những ngày qua dường như đã phần nào làm mờ hy vọng của người dân Afghanistan về việc nhóm vũ trang này có thể đã thực sự thay đổi.

Ngày 18/8, một cuộc biểu tình đã nổ ra ở thành phố Jalalabad, và các nhân chứng cho biết, các tay súng Taliban đã nã đạn vào đám đông, cũng như đánh đập người xuống đường phản đối nhóm vũ trang.

Phụ nữ biến mất trên đường phố Kabul, dường như lo ngại về viễn cảnh 20 năm trước. Những người chồng và người cha vội vã đi mua khăn trùm kín mặt với nỗi lo rằng thân nhân của họ sẽ gặp nguy hiểm nếu không sử dụng vật dụng này.

Tại những tỉnh mà Taliban giành lại được quyền kiểm soát trong những tuần qua, xảy ra một số vụ tấn công nhằm vào phụ nữ. Những dấu hiệu này dường như đã khiến nhiều người Afghanistan lo ngại về tương lai sau này dưới sự điều hành của Taliban.

Ví dụ, tháng trước, Taliban được cho đã giết chết diễn viên hài Nazar Mohammad vì quan điểm chỉ trích lực lượng này. Vụ việc đã gây sợ hãi ở Kandahar. Ngày 12/7, một vụ tấn công chết người nhằm vào một phụ nữ ở phía bắc Afghanistan đã làm bùng lên sự hoang mang rằng phụ nữ và bé gái một lần nữa có thể trở thành mục tiêu của các vụ tấn công.

Taliban 'khát' viện trợ quốc tế

Taliban cam kết cải thiện kinh tế Afghanistan nhưng để thực hiện, chế độ mới phải dựa vào viện trợ nước ngoài mà chưa chắc sẽ nhận được.

Một số nhà tài trợ lớn đã ngừng hỗ trợ Afghanistan, một trong những quốc gia nghèo nhất thế giới. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới cũng có thể đóng băng viện trợ nếu chính quyền các nước lớn không công nhận quyền lực của Taliban.

"Afghanistan phụ thuộc rất nhiều vào viện trợ nước ngoài. Viện trợ nước ngoài gấp 10 lần hoặc hơn số tiền mà Taliban có thể tự kiếm được", Vanda Felbab-Brown, chuyên gia về Afghanistan tại Viện Brookings, tổ chức nghiên cứu trụ sở tại Washington, nói. "Viện trợ quốc tế và khả năng tiếp cận các quỹ kinh tế quốc tế sẽ rất quan trọng".

Taliban khát viện trợ quốc tế - Hình 1

Zabihullah Mujahid, phát ngôn viên Taliban, trong cuộc họp báo đầu tiên ở Kabul hôm 17/8 sau khi Taliban tiếp quản Afghanistan. Ảnh: AFP

Theo số liệu của Ngân hàng Thế giới, năm 2020, dòng tiền viện trợ chiếm tới 42,9% GDP 19,8 tỷ USD của Afghanistan. "Nền kinh tế Afghanistan mong manh và phụ thuộc viện trợ", Brown giải thích.

Taliban kiếm tiền từ các hoạt động tội phạm như trồng cây anh túc để sản xuất heroin và thuốc phiện, cũng như buôn bán ma túy, theo báo cáo hồi tháng 5/2020 của ủy ban trừng phạt thuộc Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. Tống tiền các doanh nghiệp hay thu tiền chuộc từ bắt cóc cũng đem lại nguồn thu. Ước tính Taliban thu về khoảng 300 triệu tới 1,5 tỷ USD một năm.

Taliban đánh thuế gần như mọi thứ trong mọi khu vực họ kiểm soát, từ dự án chính phủ tới sản xuất hàng hóa và "họ sẽ tiếp tục sử dụng cách này như một nguồn kiếm tiền", Charles Kupchan, thành viên cấp cao của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, tổ chức cố vấn đối ngoại phi chính phủ có trụ sở tại Mỹ, nói.

Cộng đồng quốc tế chi hàng tỷ USD trong những năm qua để giúp Afghanistan xóa bỏ nạn trồng cây thuốc phiện, nhưng quốc gia này vẫn sản xuất hơn 80% lượng thuốc phiện trên thế giới. Ngành công nghiệp này sử dụng hàng trăm nghìn lao động tại quốc gia có tỷ lệ thất nghiệp cao sau 40 năm xung đột.

Kinh tế Afghanistan bị Covid-19 ảnh hưởng và Taliban thừa nhận không thể cải thiện tình hình nếu không có nước ngoài hỗ trợ.

"Chúng tôi đã trò chuyện với nhiều quốc gia. Chúng tôi muốn họ giúp đỡ phát triển kinh tế", phát ngôn viên Taliban Zabihullah Mujahid nói hôm 17/8, cam kết sẽ cấm sản xuất thuốc phiện.

Nga, Trung Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ đều hoan nghênh những tuyên bố đầu tiên của Taliban. Tuy nhiên, nhiều quốc gia viện trợ cho Taliban như Mỹ, đang tỏ ra cảnh giác. Washington bày tỏ mong muốn Taliban tôn trọng nhân quyền, bao gồm quyền phụ nữ. Thủ tướng Canada Justin Trudeau cho hay Canada "không có kế hoạch" công nhận Taliban.

Đức tuyên bố đình chỉ khoản viện trợ phát triển hôm 16/8. Berlin vốn có kế hoạch cung cấp 430 triệu EUR (503 triệu USD) trong năm nay cho Afghanistan.

Hiện chưa rõ Trung Quốc, nước láng giềng của Afghanistan, có dự định lấp đầy khoảng trống này không, nếu các nước phương Tây vẫn lạnh nhạt. "Người Trung Quốc theo chủ nghĩa trọng thương. Họ có xu hướng quan tâm nhiều hơn tới những nước có môi trường kinh doanh tốt", Kupchan giải thích.

Ngoài tiền mặt sẵn có, Taliban khó có thể tiếp cận các quỹ khác vì hầu hết quỹ dự trữ của đất nước được giữ tại nước ngoài, theo giám đốc ngân trung ương Afghanistan. Phần lớn quỹ này đặt ở Mỹ, nơi chính quyền của Tổng thống Joe Biden cho hay Taliban sẽ không thể tiếp cận.

Western Union, hãng dịch vụ tài chính, đã thông báo tạm thời cắt chuyển khoản ngân hàng từ nước ngoài tới Afghanistan. Kiều hối là nguồn tiền quan trọng khác của người dân đất nước. Theo ước tính hồi tháng 5 của Ngân hàng Thế giới, kiều hối từ nước ngoài về Afghanistan ước tính 789 triệu USD năm 2020.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Giúp việc vứt cái đệm chứa 1,3 tỷ đồng ra bãi rác, chủ nhà suýt bị đau tim
22:12:36 01/11/2024
Các lãnh đạo công nghệ ủng hộ Trump hay Harris trong cuộc đua Tổng thống?
18:44:50 02/11/2024
Triều Tiên cảnh báo đáp trả hạt nhân trước nguy cơ bùng nổ xung đột
23:08:27 01/11/2024
Elon Musk dùng tiền giúp ông Trump theo cách "thông minh" như thế nào?
22:10:08 01/11/2024
FAO cảnh báo về tình trạng mất an ninh lương thực trầm trọng tại 22 quốc gia
05:28:16 02/11/2024
Vụ 2 du khách Việt bị sát hại tại Mỹ: hung thủ bị kết tội giết người
11:24:53 01/11/2024
Tương phản Trump - Harris cuối chặng đua vào Nhà Trắng
11:43:57 01/11/2024
Siêu bão tấn công Đài Loan
12:45:35 01/11/2024

Tin đang nóng

Vị trí của Kỳ Duyên sau 3 ngày chinh chiến Miss Universe "sóng gió"
22:02:10 02/11/2024
Lấy gái lỡ thì, còn có 2 con riêng, tôi bị cả dòng họ kịch liệt phản đối, ai ngờ đêm tân hôn em cho tôi đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác
19:27:36 02/11/2024
Vừa về đến cổng, con gái tuổi hớn hở ra đón: 'Mẹ ơi, bố giấu cô nào ở trong tủ ấy, cả tiếng rồi chưa chịu ra'
19:20:31 02/11/2024
Han So Hee bị vạch mặt dối trá chỉ vì chi tiết về vợ chồng Hyun Bin - Son Ye Jin?
19:46:05 02/11/2024
Ngày ra mắt nhà bạn trai, tôi chết điếng khi nhìn thấy gương mặt người mẹ của anh lại chính là...
19:02:40 02/11/2024
Câu hỏi Đường Lên Đỉnh Olympia hóc búa, "cậu bé Google" cũng phải "đứng hình"
19:19:54 02/11/2024
Tín hiệu đáng mừng của Kỳ Duyên tại Miss Universe 2024
22:50:35 02/11/2024
NSND Thu Huyền 20 năm hạnh phúc bên người chồng là giám đốc
20:21:38 02/11/2024

Tin mới nhất

Tây Ban Nha khẩn trương khắc phục hậu quả lũ lụt

19:55:07 02/11/2024
Tuy nhiên, biến đổi khí hậu đang làm gia tăng cường độ và tần suất của các hiện tượng thời tiết cực đoan, gây ra những hậu quả nghiêm trọng hơn.

Hello Kitty mang lại doanh thu 4 tỷ USD/năm

19:49:47 02/11/2024
Mặc dù nổi tiếng nhưng có rất ít thông tin về lai lịch của Hello Kitty. Hello Kitty, tên đầy đủ là Kitty White, sống cùng gia đình ở ngoại ô London và là một cô gái, không phải mèo như nhiều người vẫn tin và có một người chị song sinh l...

Tướng Ukraine thừa nhận tiền tuyến đang 'sụp đổ' trước những bước tiến của Nga

19:47:15 02/11/2024
Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ xác nhận trong báo cáo mới nhất rằng lực lượng Nga đã đạt được những bước tiến có ý nghĩa về mặt chiến thuật dọc theo tuyến đầu trong những tuần gần đây.

Hàng trăm nghìn người Nhật Bản sơ tán do cảnh báo lũ lụt và sạt lở đất

19:45:47 02/11/2024
Các nhà dự báo cảnh báo khu vực miền Tây và Đông Nhật Bản hứng chịu mưa lớn và sạt lở đất trong hai ngày 2 - 3/11. Do ảnh hưởng của mưa, dịch vụ tàu cao tốc Shinkansen ở một số tuyến bị gián đoạn.

Liên hợp quốc kêu gọi quyên góp hơn 400 triệu USD giúp Nam Sudan tránh nạn đói

19:41:19 02/11/2024
Mạng lưới đường bộ hạn chế của đất nước này vốn không thể đi lại được khi mùa mưa lũ bắt đầu, đặc biệt là ở khu vực phía Đông và miền Trung, nơi tình trạng mất an ninh lương thực diễn ra gay gắt nhất.

Liên hợp quốc cảnh báo 'ngày tận thế' ở Bắc Gaza

19:34:21 02/11/2024
Trong khi đó, triển vọng ngừng bắn giữa Israel và lực lượng Hamas tại Gaza cũng như với lực lượng Hezbollah tại Liban tiếp tục mờ mịt khi ngày 1/11, Israel tiếp tục các cuộc không kích làm ít nhất 68 người thiệt mạng ở Gaza.

Bác đề nghị của tỷ phú Elon Musk liên quan vụ kiện tặng tiền cho cử tri

19:18:03 02/11/2024
Ông Elon Musk, 53 tuổi, cũng là chủ sở hữu của mạng xã hội X (trước đây là Twitter), đã đầu tư mạnh tay để kêu gọi cử tri bỏ phiếu cho ứng cử viên Donald Trump của đảng Cộng hòa kể từ khi công khai ủng hộ cựu Tổng thống này vào tháng 7.

Serbia tuyên bố quốc tang tưởng niệm các nạn nhân vụ sập mái nhà ga

19:17:21 02/11/2024
Lực lượng cứu hộ và y tế, với sự tham gia của trên 80 người, cùng hai máy xúc cỡ lớn đã được huy động tới hiện trường để tìm kiếm các nạn nhân mắc kẹt trong đống đổ nát.

Ông Trump hứa bổ nhiệm tỷ phú Elon Musk vào chức vụ có ảnh hưởng

19:01:08 02/11/2024
Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết, nếu ông tái đắc cử, ông sẽ dành những vị trí có tầm ảnh hưởng trong chính phủ cho tỷ phú Elon Musk cũng như cựu đối thủ Robert F Kennedy Jr.

Ông Kim Jong-un lệnh hỗ trợ Nga trong cuộc chiến ở Ukraine

18:53:19 02/11/2024
Lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un đã ra lệnh hỗ trợ toàn diện cho Nga trong hoạt động quân sự của Moscow.

Thành phố ở Trung Quốc chi tiền kết hôn lần đầu cho phụ nữ dưới 35 tuổi

18:52:47 02/11/2024
Ít nhất hai thành phố khác của Trung Quốc đã thực hiện các biện pháp tương tự, với số tiền hỗ trợ tài chính cho các cặp vợ chồng mới cưới ở đây lên tới 1.000 nhân dân tệ,

Phi hành gia Apollo nêu lý do "chấm" ông Trump làm Tổng thống Mỹ

18:49:26 02/11/2024
Chúng ta cần một nhà lãnh đạo đã được chứng minh, một người nghiêm túc và chịu được thử thách cho vị trí Tổng thống Mỹ , Buzz Aldrin cho biết.

Có thể bạn quan tâm

Hồng Vân thích thú khi gái xinh quyết 'cưa đổ' con trai chủ quán nhậu

Tv show

23:43:10 02/11/2024
Chương trình Vợ chồng son tập 538 khiến Hồng Vân cười không ngớt bởi hành trình yêu thú vị và cuộc sống hôn nhân hạnh phúc của cặp vợ chồng Nguyễn Thị Huyền (24 tuổi) và Trần Văn Tư (27 tuổi).

Khung hình chưa đến 0,5 giây trong Squid Game 2 có gì mà khiến MXH chấn động?

Phim châu á

23:27:42 02/11/2024
Nhân vật của nam tài tử xuất hiện trong phút 1:15 và chỉ thoáng qua chưa tới 0.5 giây đã trở thành chiếc hint to đùng gây chấn động cõi mạng.

Đại hội mỹ nhân đọ sắc nét căng: 1 mẹ bỉm hở bạo, Mai Ngô và 1 Hoa hậu "flex" dáng

Sao việt

23:20:26 02/11/2024
Tối 2/11, Chung kết The Next Gentleman (Quý Ông Hoàn Mỹ) diễn ra tại TP.HCM và thu hút sự chú ý của công chúng.

Bệnh tình của anh cả Running Man bị lợi dụng, cả showbiz phẫn nộ sục sôi

Sao châu á

22:56:27 02/11/2024
Lộ hồ sơ nói xấu toàn bộ showbiz không chừa 1 ai, ngay cả anh cả Running Man đang bị bệnh cũng không nằm ngoài tầm ngắm.

Cãi HLV, Marcelo bị 'trừng phạt'

Sao thể thao

22:41:17 02/11/2024
Từ một ngôi sao sáng tỏa rạng tại sân Bernabeu, Marcelo giờ đây phải đối mặt với những khó khăn không ngờ tới tại Fluminense, đội bóng quê hương.

Ô nhiễm không khí ở mức cao: Làm gì để bảo vệ sức khỏe?

Sức khỏe

22:04:50 02/11/2024
Nhiều nghiên cứu trên thế giới cũng cho thấy, bụi PM2.5 tăng nguy cơ mắc hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), viêm phổi, các chứng bệnh hô hấp, tim mạch, tiểu đường và ung thư phổi.

Công an TP.HCM khởi tố 51 vụ án tai nạn giao thông trong 10 tháng

Pháp luật

21:41:24 02/11/2024
Trong 10 tháng đầu năm 2024, Công an TP.HCM đã khởi tố 51 vụ án với 40 bị can sau các vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng.

Mỹ Tâm bất bại trong showbiz Việt

Nhạc việt

21:22:54 02/11/2024
Ở địa hạt nữ ca sĩ, Mỹ Tâm là trường hợp hiếm hoi vượt qua vô số đối thủ trước, cùng và sau thế hệ để đạt được vị trí cao nhất, đồng thời giữ vững ngai vàng đến nay 26 năm.

Nha Trang: Phát hiện thi thể trong tư thế treo cổ đang phân hủy mạnh

Tin nổi bật

21:01:01 02/11/2024
Ngày 2.11, UBND xã Phước Đồng (TP.Nha Trang) cho biết, các đơn vị nghiệp vụ đang tiến hành khám nghiệm hiện trường vụ phát hiện thi thể trong tư thế treo cổ, đang bị phân hủy mạnh.

Đời thực của diễn viên đóng vai tiểu tam đang bị phản ứng dữ dội trên sóng VTV

Hậu trường phim

20:07:29 02/11/2024
Hoàng Linh Chi gây chú ý với vai Thương trong phim Sao Kim bắn tim Sao Hỏa đang phát sóng trên VTV. Đây là nhân vật tiểu tam bị ném đá dữ dội vì độ trơ trẽn lên đến cực điểm.

G-Dragon không muốn lặp lại những khuôn mẫu cũ

Nhạc quốc tế

19:53:46 02/11/2024
Với việc phát hành đĩa đơn mới, G-Dragon nói anh đang trở lại với chính mình ngày thường - sau một thời gian dài nghỉ ngơi.