Tại sao quân đội của ông Assad không thể bị đánh bại?

Dù nhiều chuyên gia, chính khách trong những năm đầu của cuộc nội chiến từng dự đoán rằng chính phủ của Tổng thống Syria Bashar al-Assad sẽ khó có thể trụ vững, thế nhưng sau hơn 5 năm vẫn chưa có một thế lực nào lật đổ được ông Assad.

Bốn năm trước, ông Recep Tayyip Erdogan, khi đó là Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ, từng nói rằng trong vòng một vài tuần ông sẽ cầu nguyện ở nhà thờ Umayyad ở Damascus khi Tổng thống Assad bị hạ bệ. Tương tự, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Israel, Ehud Barak, cũng dự đoán ông Assad và quân đội của mình sẽ bị đánh bại chỉ trong vài tuần.

Đó là thời gian đầu năm 2012, khi không có một người lính Iran nào trên lãnh thổ Syria cũng như không có một chiếc chiến đấu cơ của Nga nào bay lượn trên bầu trời Damascus.

Ông Assad sở hữu một quân đội kiên định, trung thành, khó có thể bị đánh bại.

Khi vòng đàm phán hòa bình tiếp theo ở Geneva thất bại và thế giới đang băn khoăn không biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo ở Syria, đã đến lúc nhìn lại lời cảnh báo của Henry Kissinger và Zbignew Brzezinski. Kissinger và Brzezinski, hai chính sách gia có ảnh hưởng nhất tại Mỹ về vấn đề Trung Đông kể từ Thế chiến II, đã đi ngược lại những ý kiến phổ thông và khẳng định Tổng thống Bashar al-Assad nhận được nhiều sự ủng hộ hơn tất cả các nhóm đối lập gộp lại.

Không có gì là bí mật khi Ả Rập Saudi và Qatar, với sự ủng hộ của Mỹ, đã cố mua chuộc một số nhân vật thân tín cận kề ông Assad nhằm gây chia rẽ nội bộ. Tuy nhiên, tất cả các thành viên nòng cốt, chuyên nghiệp của quân đội chính phủ Syria đều một mực trung thành với chế độ.

Quân đội chính phủ Syria hầu hết là các thành phần bắt buộc đi lính, với chỉ khoảng 80.000 người thuộc quân đội chính quy. Khi cuộc nội chiến bắt đầu, cũng có nhiều binh lính đào ngũ nhưng đó chỉ là các thành phần thuộc diện bắt buộc đi lính, những người ngay từ đầu đã không có ý muốn ở trong quân đội nhưng không làm gì để thoát khỏi trại lính trong thời bình. Trong khi đó, các vị trí chuyên nghiệp lại là những người có quyền lực về mặt tôn giáo và kiêm nhiệm nhiều chức vị.

Quân đội chính phủ Syria đã tự lực suốt hơn 5 năm qua. Số lượng có thể thay đổi, cũng giống như bất kỳ một đội quân thời chiến nào khác nhưng thành phần chủ chốt vẫn là lực lượng người Sunni. Bộ trưởng Quốc phòng hiện tại, ông Fahd al-Freij, là một trong những sĩ quan được trao nhiều huân chương nhất trong lịch sử quân sự Syria cũng như luôn được hoan nghênh ở trung tâm Hama của người Sunni.

Hai quan chức tình báo quyền lực khác là Ali Mamlouk và Mohammad Dib Zaitoun, luôn trung thành với chính phủ Syria, đều là người Sunni, xuất thân từ những gia đình có ảnh hưởng nhất.Thiếu tướng Ramadan Mahmoud Ramadan, chỉ huy trung đoàn lực lượng đặc nhiệm 35, có nhiệm vụ bảo vệ khu vực phía Tây Damascus, cũng là một quan chức cấp cao người Sunni, giống như Thiếu tướng Jihad Mohamed Sultan, chỉ huy trưởng Lữ đoàn 65 canh gác Latakia.

Lịch sử quân đội mà Syria mà ông Hafez al-Assad xây dựng cũng rất hữu dụng ngày nay. Là Tổng thống, ông Assad cha đã bổ nhiệm các thành viên kỳ cựu của Lực lượng quân sự Syria vào các vị trí chỉ huy cao cấp của quân đội. Naji Jamil, một người Sunni, giữ chức vụ đứng đầu Không quân từ năm 1970 đến 1978 và được chọn vào Hội đồng Tham mưu trưởng, chịu trách nhiệm giám sát các hoạt động quốc phòng tại biên giới Iraq.

Một chỉ huy không quân khác là Muhammad al-Khuli, giữ các vị trí hậu cần trọng yếu giữa Damascus và Lebanon cho đến năm 1993. Các quan chức nổi bật khác trong các lữ đoàn quân sự cũng như các vị trí quốc phòng dân sự sau những năm 2000 đều là người Sunni, bao gồm ông Rustom Ghazaleh, Hazem al Khadra và Deeb Zaytoun.

Quân chính phủ Syria cũng là đội quân Ả Rập duy nhất có các vị tướng theo đạo Cơ đốc giáo. Người nổi tiếng nhất phải kể đến Daoud Rajha, Tham mưu trưởng chính thống giáo gốc Hy Lạp. Hai lãnh đạo Cơ đốc giáo gốc Lebanon có sức ảnh hưởng lớn, có khả năng trở thành Tổng thống tiếp theo của Lebanon là Michel Aoun và Suleiman Franjieh, đều là đồng minh của quân đội chính phủ Syria và Tổng thống Assad. Deir al-Zour là một thành thống hoàn toàn của người Sunni do tướng Issam Zahreddine chỉ huy và đã tham gia cuộc chiến chống IS suốt hai năm qua.

Một sự thật khác chứng minh cho khối đoàn kết khó bị đánh bại của quân đội chính phủ Syria, đó là lực lượng đối lập ôn hòa Syria chỉ hiện diện trong những bộ vest lịch lãm ở các hành lang khách sạn phương Tây chứ thực chất không có một lực lượng quân sự mạnh nào chống lưng.

Nhiều người đặt câu hỏi tại sao ông Assad vẫn còn là Tổng thống của Syria thì câu trả lời không phải là vì Nga hay Iran mà một sự thật rằng quân đội của ông có khả năng phục hồi rất nhanh cũng như đa dạng về sắc tộc và duy trì lòng trung thành tuyệt đối. Quân đội Syria cũng là lực lượng chống lại sự bành trướng của chủ nghĩa khủng bố hiệu quả nhất cho đến nay. Ba tướng hàng đầu của quân đội Anh từng công nhận rằng quân đội chính phủ Syria, lực lượng trung thành với Tổng thống Assad, là đội quân duy nhất có khả năng đánh bại IS và al-Qaeda.

Nội dung được thực hiện qua tham khảo Tạp chí National Interest. National Interest được thành lập vào năm 1985. Tạp chí thường tập trung vào vấn đề chính sách đối ngoại và những lợi ích quốc gia của Mỹ.

Tuệ Minh (lược dịch)

Theo Infonet