Tại sao dư luận xôn xao việc CSGT được trưng dụng tài sản?

Theo luật sư: “Việc trưng dụng tài sản đã được quy định từ lâu. Tuy nhiên, Thông tư 01 chưa phù hợp với quy định của Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản…”

Từ ngày 15/2/2016, Thông tư số 01/2016/TT-BCA quy định về nhiệm vụ, quyền hạn, hình thức, nội dung tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ của Cảnh sát giao thông (CSGT) có hiệu lực thi hành.

Theo đó, cảnh sát giao thông có quyền trưng dụng các loại phương tiện giao thông, phương tiện thông tin liên lạc; các phương tiện, thiết bị kỹ thuật khác của cơ quan, tổ chức, cá nhân và người điều khiển; sử dụng các phương tiện, thiết bị đó theo quy định của pháp luật.

Lực lượng CSGT kiểm tra xử lý xe quá tải – (Ảnh minh họa: Thu Trần)

Tuy nhiên, hiện nay dư luận xã hội có rất nhiều băn khoăn về những quy định trong thông tư này, đặc biệt là việc CSGT có quyền trưng dụng phương tiện giao thông, liên lạc của người dân.

Nhiều ý kiến băn khoăn cho rằng: Gần đây, nhiều người đã sử dụng điện thoại di động quay và phản ảnh lại một số hình ảnh làm việc chưa đúng của CSGT, nếu thông tư mới được áp dụng người dân hiểu rằng từ nay trở đi CSGT có quyền thu thiết bị kĩ thuật, bao gồm cả điện thoại?

Luật đã có từ lâu

Nhìn nhận về thông tư này Luật sư Giang Hồng Thanh – Văn phòng Luật sư Giang Thanh (Đoàn luật sư Hà Nội) nói: Đầu tiên cần phải khẳng định, chế định Trưng dụng tài sản là điều không có gì mới, đã được quy định tại Hiến pháp và nhiều văn bản pháp luật được Quốc hội ban hành.

Luật sư Thanh cho biết: Điều 32 Hiến pháp 2013 quy định: “Trường hợp thật cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh hoặc vì lợi ích quốc gia, tình trạng khẩn cấp, phòng chống thiên tai, Nhà nước trưng mua hoặc trưng dụng có bồi thường tài sản của tổ chức, cá nhân theo giá thị trường.”

Luật sư Giang Hồng Thanh – Văn phòng Luật sư Giang Thanh.

Tại Hiến pháp 1992, Điều 23 quy định: “Tài sản hợp pháp của cá nhân, tổ chức không bị quốc hữu hoá. Trong trường hợp thật cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh và vì lợi ích quốc gia, Nhà nước trưng mua hoặc trưng dụng có bồi thường tài sản của cá nhân hoặc tổ chức theo thời giá thị trường. Thể thức trưng mua, trưng dụng do luật định.”

Tại các văn bản pháp luật, việc trưng dụng tài sản được quy định như sau:Theo Điều 2 Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản 2008, “Trưng dụng tài sản là việc Nhà nước sử dụng có thời hạn tài sản của tổ chức, cá nhân, hộ gia đình, cộng đồng dân cư thông qua quyết định hành chính trong trường hợp thật cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh và vì lợi ích quốc gia.”

Điều 23 Luật này quy định Tài sản thuộc đối tượng trưng dụng gồm có: “1. Nhà, đất và tài sản khác gắn liền với đất. 2. Máy móc, thiết bị, phương tiện giao thông vận tải, thông tin liên lạc và phương tiện kỹ thuật khác.”

Tại Luật Công an nhân dân 2014, Điều 15 quy định về Nhiệm vụ và quyền hạn của Công an nhân dân như sau: “15… Huy động, trưng dụng theo quy định của pháp luật phương tiện thông tin, phương tiện giao thông, phương tiện khác và người đang sử dụng, điều khiển phương tiện đó trong trường hợp cấp bách để bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội hoặc để ngăn chặn hậu quả thiệt hại cho xã hội đang xảy ra hoặc có nguy cơ xảy ra.”

Như vậy có thể thấy, vấn đề trưng dụng tài sản, mặc dù chưa được nhiều người dân biết tới, nhưng thực tế đã được quy định từ lâu.

Cần sửa đổi?

Về Thông tư số 01/2016/TT-BCA cho phép cán bộ thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ có quyền “Được trưng dụng các loại phương tiện giao thông; phương tiện thông tin liên lạc; các phương tiện, thiết bị kỹ thuật khác của cơ quan, tổ chức, cá nhân và người điều khiển, sử dụng các phương tiện, thiết bị đó” lại là chưa phù hợp với quy định của Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản về thẩm quyền quyết định trưng dụng tài sản bởi:

“Điều 24. Thẩm quyền quyết định trưng dụng tài sản: 1. Bộ trưởng Bộ Tài chính, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ trưởng Bộ Y tế, Bộ trưởng Bộ Công thương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình quyết định trưng dụng tài sản quy định tại Điều 23 của Luật này.

2. Người có thẩm quyền quy định tại khoản 1 Điều này không được phân cấp thẩm quyền quyết định trưng dụng tài sản.”

Điều này có nghĩa là chỉ có Bộ trưởng Công an và một số Bộ trưởng, Chủ tịch UBND cấp tỉnh mới được quyền trưng dụng tài sản và không được phân cấp thẩm quyền quyết định trưng dụng tài sản, hay nói cụ thể hơn là Chiến sỹ Cảnh sát giao thông không được quyền trưng dụng tài sản.

Trên quan điểm cá nhân tôi cho rằng Bộ Công an cần thiết phải sửa đổi Thông tư số 01/2016/TT-BCA, thay thế cụm từ “Trưng dụng” bằng cụm từ “Huy động”, như vậy sẽ phù hợp với quy định tại Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản, đồng thời cũng phù hợp với mong muốn, nguyện vọng của đại đa số người dân.

Cũng xin nêu thêm là tại Luật Công an nhân dân 2005, quyền “trưng dụng” phương tiện giao thông đã được quy định tại khoản 8 Điều 14. Tuy nhiên khi Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản 2008 được ban hành, quyền “trưng dụng” đã được thay thế bằng quyền “huy động”.

Người dân có quyền chứng minh không vi phạm Trả lời báo chí Thiếu tá Tạ Thị Hồng Minh- Phó trưởng phòng tuyên truyền, phổ biến pháp luật về trật tự an toàn giao thông (TTATGT), Cục Cảnh sát giao thông – Bộ Công an: Các trường hợp CSGT tự ý dừng xe, kiểm soát, mà không đúng thẩm quyền, thông báo rõ lý do kiểm soát… là hành vi pháp luật không cho phép. Hành vi này có thể bị khiếu nại theo luật khiếu nại hoặc có thể bị khởi kiện theo thủ tục tố tụng hành chính hiện hành. Khi dừng xe, CSGT phải thông báo lỗi vi phạm hoặc lý do dừng xe kiểm soát. Người dân có quyền hỏi lỗi vi phạm và chứng minh mình không vi phạm. Tuy nhiên, người dân không được quyền kiểm tra kế hoạch TTKS vì đây là tài liệu nghiệp vụ của ngành Công an, việc kiểm tra thuộc quyền của lực lượng thanh tra, kiểm tra trong lực lượng công an nhân dân. Người dân có quyền khiếu nại, khiếu kiện nếu không đồng ý với quyết định xử phạt. Thông tư 01 mới ban hành ràng buộc chặt chẽ trách nhiệm của cán bộ thực thi công vụ, đồng thời cũng tạo thuận lợi cho mọi người dân giám sát, giúp đỡ lực lượng Cảnh sát giao thông hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Đồng thời, theo pháp luật Việt Nam, hành vi bỏ mặc người bị tai nạn giao thông đã vi phạm điểm đ khoản 3 điều 11 của Nghị định số 171/2013/NĐ-CP ngày 13/11/2013 của Chính phủ. Mức xử phạt phải nhận từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng. Ngoài ra, việc không cứu giúp người đang ở trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng khi có đủ các dấu hiệu thỏa mãn sẽ cấu thành tội phạm theo quy định tại Bộ luật Hình sự. Các tổ chức, cá nhân phải có trách nhiệm giúp đỡ, cộng tác với lực lượng chức năng khi thi hành nhiệm vụ, điều đó thể hiện trách nhiệm của công dân và tính nhân văn trong đời sống xã hội. Theo thiếu tá Hồng Minh, một số ý kiến dư luận cho rằng lực lượng Cảnh sát giao thông có thể tự ý trưng dụng các loại phương tiện giao thông; phương tiện thông tin liên lạc; các phương tiện, thiết bị kỹ thuật khác của cơ quan, tổ chức, cá nhân và người điều khiển, sử dụng các phương tiện, thiết bị đó ở bất kỳ thời điểm nào. Việc hiểu như vậy là chưa chính xác. Việc trưng dụng phải thực hiện theo đúng các quy định của pháp luật. Theo báo Giao thông, Thiếu tá Phạm Việt Công, Trưởng phòng Hướng dẫn TTKS giao thông đường bộ, Cục CSGT khẳng định: Điều 15 của Luật Công an nhân dân năm 2014 ghi rất rõ: CSGT có nhiệm vụ, quyền hạn được trưng dụng theo quy định của pháp luật phương tiện thông tin, phương tiện giao thông, phương tiện khác… và người đang sử dụng phương tiện đó trong trường hợp cấp bách để bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội hoặc để ngăn chặn thiệt hại cho xã hội đang và chưa xảy ra. Theo Thiếu tá Công, việc huy động và trưng dụng phương tiện chỉ được thực hiện trong trường hợp cấp thiết, cấp bách như trong trường hợp trưng dụng để cứu người bị TNGT trong những trường hợp nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng mà không đủ điều kiện cứu chữa. Nếu trưng dụng phải có quy trình, quy định của Bộ trưởng Bộ Công an. Hoặc quá trình bắt tội phạm truy nã, tội phạm gây án bỏ chạy mà không đủ phương tiện thì CSGT có thể huy động phương tiện của người tham gia giao thông để phục vụ nhiệm vụ đó chứ không phải trưng dụng trong tất cả các trường hợp.

Theo Ngươi đưa tin