Tại sao dư luận xôn xao việc CSGT được trưng dụng tài sản?
Theo luật sư: “Việc trưng dụng tài sản đã được quy định từ lâu. Tuy nhiên, Thông tư 01 chưa phù hợp với quy định của Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản…”
Từ ngày 15/2/2016, Thông tư số 01/2016/TT-BCA quy định về nhiệm vụ, quyền hạn, hình thức, nội dung tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ của Cảnh sát giao thông (CSGT) có hiệu lực thi hành.
Theo đó, cảnh sát giao thông có quyền trưng dụng các loại phương tiện giao thông, phương tiện thông tin liên lạc; các phương tiện, thiết bị kỹ thuật khác của cơ quan, tổ chức, cá nhân và người điều khiển; sử dụng các phương tiện, thiết bị đó theo quy định của pháp luật.
Lực lượng CSGT kiểm tra xử lý xe quá tải – (Ảnh minh họa: Thu Trần)
Tuy nhiên, hiện nay dư luận xã hội có rất nhiều băn khoăn về những quy định trong thông tư này, đặc biệt là việc CSGT có quyền trưng dụng phương tiện giao thông, liên lạc của người dân.
Nhiều ý kiến băn khoăn cho rằng: Gần đây, nhiều người đã sử dụng điện thoại di động quay và phản ảnh lại một số hình ảnh làm việc chưa đúng của CSGT, nếu thông tư mới được áp dụng người dân hiểu rằng từ nay trở đi CSGT có quyền thu thiết bị kĩ thuật, bao gồm cả điện thoại?
Luật đã có từ lâu
Nhìn nhận về thông tư này Luật sư Giang Hồng Thanh – Văn phòng Luật sư Giang Thanh (Đoàn luật sư Hà Nội) nói: Đầu tiên cần phải khẳng định, chế định Trưng dụng tài sản là điều không có gì mới, đã được quy định tại Hiến pháp và nhiều văn bản pháp luật được Quốc hội ban hành.
Luật sư Thanh cho biết: Điều 32 Hiến pháp 2013 quy định: “Trường hợp thật cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh hoặc vì lợi ích quốc gia, tình trạng khẩn cấp, phòng chống thiên tai, Nhà nước trưng mua hoặc trưng dụng có bồi thường tài sản của tổ chức, cá nhân theo giá thị trường.”
Luật sư Giang Hồng Thanh – Văn phòng Luật sư Giang Thanh.
Tại Hiến pháp 1992, Điều 23 quy định: “Tài sản hợp pháp của cá nhân, tổ chức không bị quốc hữu hoá. Trong trường hợp thật cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh và vì lợi ích quốc gia, Nhà nước trưng mua hoặc trưng dụng có bồi thường tài sản của cá nhân hoặc tổ chức theo thời giá thị trường. Thể thức trưng mua, trưng dụng do luật định.”
Video đang HOT
Tại các văn bản pháp luật, việc trưng dụng tài sản được quy định như sau:Theo Điều 2 Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản 2008, “Trưng dụng tài sản là việc Nhà nước sử dụng có thời hạn tài sản của tổ chức, cá nhân, hộ gia đình, cộng đồng dân cư thông qua quyết định hành chính trong trường hợp thật cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh và vì lợi ích quốc gia.”
Điều 23 Luật này quy định Tài sản thuộc đối tượng trưng dụng gồm có: “1. Nhà, đất và tài sản khác gắn liền với đất. 2. Máy móc, thiết bị, phương tiện giao thông vận tải, thông tin liên lạc và phương tiện kỹ thuật khác.”
Tại Luật Công an nhân dân 2014, Điều 15 quy định về Nhiệm vụ và quyền hạn của Công an nhân dân như sau: “15… Huy động, trưng dụng theo quy định của pháp luật phương tiện thông tin, phương tiện giao thông, phương tiện khác và người đang sử dụng, điều khiển phương tiện đó trong trường hợp cấp bách để bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội hoặc để ngăn chặn hậu quả thiệt hại cho xã hội đang xảy ra hoặc có nguy cơ xảy ra.”
Như vậy có thể thấy, vấn đề trưng dụng tài sản, mặc dù chưa được nhiều người dân biết tới, nhưng thực tế đã được quy định từ lâu.
Cần sửa đổi?
Về Thông tư số 01/2016/TT-BCA cho phép cán bộ thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ có quyền “Được trưng dụng các loại phương tiện giao thông; phương tiện thông tin liên lạc; các phương tiện, thiết bị kỹ thuật khác của cơ quan, tổ chức, cá nhân và người điều khiển, sử dụng các phương tiện, thiết bị đó” lại là chưa phù hợp với quy định của Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản về thẩm quyền quyết định trưng dụng tài sản bởi:
“Điều 24. Thẩm quyền quyết định trưng dụng tài sản: 1. Bộ trưởng Bộ Tài chính, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ trưởng Bộ Y tế, Bộ trưởng Bộ Công thương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình quyết định trưng dụng tài sản quy định tại Điều 23 của Luật này.
2. Người có thẩm quyền quy định tại khoản 1 Điều này không được phân cấp thẩm quyền quyết định trưng dụng tài sản.”
Điều này có nghĩa là chỉ có Bộ trưởng Công an và một số Bộ trưởng, Chủ tịch UBND cấp tỉnh mới được quyền trưng dụng tài sản và không được phân cấp thẩm quyền quyết định trưng dụng tài sản, hay nói cụ thể hơn là Chiến sỹ Cảnh sát giao thông không được quyền trưng dụng tài sản.
Trên quan điểm cá nhân tôi cho rằng Bộ Công an cần thiết phải sửa đổi Thông tư số 01/2016/TT-BCA, thay thế cụm từ “Trưng dụng” bằng cụm từ “Huy động”, như vậy sẽ phù hợp với quy định tại Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản, đồng thời cũng phù hợp với mong muốn, nguyện vọng của đại đa số người dân.
Cũng xin nêu thêm là tại Luật Công an nhân dân 2005, quyền “trưng dụng” phương tiện giao thông đã được quy định tại khoản 8 Điều 14. Tuy nhiên khi Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản 2008 được ban hành, quyền “trưng dụng” đã được thay thế bằng quyền “huy động”.
Người dân có quyền chứng minh không vi phạm Trả lời báo chí Thiếu tá Tạ Thị Hồng Minh- Phó trưởng phòng tuyên truyền, phổ biến pháp luật về trật tự an toàn giao thông (TTATGT), Cục Cảnh sát giao thông – Bộ Công an: Các trường hợp CSGT tự ý dừng xe, kiểm soát, mà không đúng thẩm quyền, thông báo rõ lý do kiểm soát… là hành vi pháp luật không cho phép. Hành vi này có thể bị khiếu nại theo luật khiếu nại hoặc có thể bị khởi kiện theo thủ tục tố tụng hành chính hiện hành. Khi dừng xe, CSGT phải thông báo lỗi vi phạm hoặc lý do dừng xe kiểm soát. Người dân có quyền hỏi lỗi vi phạm và chứng minh mình không vi phạm. Tuy nhiên, người dân không được quyền kiểm tra kế hoạch TTKS vì đây là tài liệu nghiệp vụ của ngành Công an, việc kiểm tra thuộc quyền của lực lượng thanh tra, kiểm tra trong lực lượng công an nhân dân. Người dân có quyền khiếu nại, khiếu kiện nếu không đồng ý với quyết định xử phạt. Thông tư 01 mới ban hành ràng buộc chặt chẽ trách nhiệm của cán bộ thực thi công vụ, đồng thời cũng tạo thuận lợi cho mọi người dân giám sát, giúp đỡ lực lượng Cảnh sát giao thông hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Đồng thời, theo pháp luật Việt Nam, hành vi bỏ mặc người bị tai nạn giao thông đã vi phạm điểm đ khoản 3 điều 11 của Nghị định số 171/2013/NĐ-CP ngày 13/11/2013 của Chính phủ. Mức xử phạt phải nhận từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng. Ngoài ra, việc không cứu giúp người đang ở trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng khi có đủ các dấu hiệu thỏa mãn sẽ cấu thành tội phạm theo quy định tại Bộ luật Hình sự. Các tổ chức, cá nhân phải có trách nhiệm giúp đỡ, cộng tác với lực lượng chức năng khi thi hành nhiệm vụ, điều đó thể hiện trách nhiệm của công dân và tính nhân văn trong đời sống xã hội. Theo thiếu tá Hồng Minh, một số ý kiến dư luận cho rằng lực lượng Cảnh sát giao thông có thể tự ý trưng dụng các loại phương tiện giao thông; phương tiện thông tin liên lạc; các phương tiện, thiết bị kỹ thuật khác của cơ quan, tổ chức, cá nhân và người điều khiển, sử dụng các phương tiện, thiết bị đó ở bất kỳ thời điểm nào. Việc hiểu như vậy là chưa chính xác. Việc trưng dụng phải thực hiện theo đúng các quy định của pháp luật. Theo báo Giao thông, Thiếu tá Phạm Việt Công, Trưởng phòng Hướng dẫn TTKS giao thông đường bộ, Cục CSGT khẳng định: Điều 15 của Luật Công an nhân dân năm 2014 ghi rất rõ: CSGT có nhiệm vụ, quyền hạn được trưng dụng theo quy định của pháp luật phương tiện thông tin, phương tiện giao thông, phương tiện khác… và người đang sử dụng phương tiện đó trong trường hợp cấp bách để bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội hoặc để ngăn chặn thiệt hại cho xã hội đang và chưa xảy ra. Theo Thiếu tá Công, việc huy động và trưng dụng phương tiện chỉ được thực hiện trong trường hợp cấp thiết, cấp bách như trong trường hợp trưng dụng để cứu người bị TNGT trong những trường hợp nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng mà không đủ điều kiện cứu chữa. Nếu trưng dụng phải có quy trình, quy định của Bộ trưởng Bộ Công an. Hoặc quá trình bắt tội phạm truy nã, tội phạm gây án bỏ chạy mà không đủ phương tiện thì CSGT có thể huy động phương tiện của người tham gia giao thông để phục vụ nhiệm vụ đó chứ không phải trưng dụng trong tất cả các trường hợp.
Theo Ngươi đưa tin
CSGT được trưng dụng tài sản trong những trường hợp nào?
Ngày 15.2, Thông tư 01 của Bộ Công an quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của CSGT thực hiện công tác tuần tra, kiểm soát giao thông chính thức có hiệu lực. Đáng chú ý, thông tư này quy định CSGT "được trưng dụng các loại phương tiện giao thông; phương tiện thông tin liên lạc; các phương tiện, thiết bị kỹ thuật khác của cơ quan, tổ chức, cá nhân và người điều khiển, sử dụng các phương tiện, thiết bị đó theo quy định của pháp luật".
CSGT được quyền trưng dụng tài sản, phương tiện từ ngày 15.2 (ảnh minh họa).
Quy định này gây nhiều tranh cãi trong thời gian qua.
Chưa đủ cơ sở pháp lý?
Giải đáp liệu việc Thông tư nói trên có "vênh" với các Luật đã có quy định về việc trưng dụng tài sản của người dân, Thiếu tá Phạm Việt Công, Trưởng phòng Hướng dẫn TTKS giao thông đường bộ, Cục CSGT cho biết, Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản quy định đối với tất cả các lực lượng, tất cả các cấp có thẩm quyền, phục vụ cho mục đích dài hơi, gồm cả các tài sản khác chứ không chỉ là phương tiện.
Ví dụ trưng dụng cả tòa nhà lớn để phục vụ mục tiêu an ninh quốc gia. Còn lực lượng Công an nhân dân thì thực hiện theo Luật Công an nhân dân, cụ thể với CSGT là huy động, trưng dụng phương tiện trong trường hợp cấp bách, tức thời để giải quyết sự vụ đột xuất xảy ra, trong những trường hợp cấp bách như: Truy bắt tội phạm, cấp cứu người bị TNGT, giải cứu người đang bị mắc kẹt, vì mục đích phục vụ nhân dân.
Ông Đồng Ngọc Ba, Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (Bộ Tư pháp) cho biết, muốn biết Thông tư 01 khả thi hay vượt quá thẩm quyền thì phải xác minh thông tin, xem xét đa chiều từ nhiều bên liên quan. Khi có kết luận về tính pháp lý có hợp hiến, hợp pháp của thông tư mới có thể khẳng định được.
Luật sư Vũ Tiến Vinh, Giám đốc Công ty Luật Bảo An (Đoàn luật sư TP.Hà Nội) cho rằng, để xác định việc Thông tư 01 của Bộ Công an quy định về trưng dụng tài sản có đúng luật hay không cần phải căn cứ Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản năm 2008 cũng như Luật Công an nhân dân năm 2014. Đến thời điểm này, Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản đang có hiệu lực nên mọi hoạt động về trưng mua, trưng dụng phải tuân thủ đầy đủ các quy định của Luật này. Vì thế, cán bộ tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ (chủ thể được đề cập đến trong Thông tư 01 của Bộ Công an) khi trưng dụng tài sản cũng phải tuân thủ quy định của pháp luật mà ở đây chính là Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản.
"Tuy nhiên, Luật này lại không có quy định nào cho phép cán bộ tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ được quyền trưng dụng tài sản. Do vậy, việc Thông tư 01 cho phép cán bộ tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ được trưng dụng tài sản là chưa đủ cơ sở pháp lý và không có hiệu lực trên thực tế", luật sư Vinh nhấn mạnh.
Chỉ trưng dụng trong trường hợp cấp bách
Trong khi đó, trao đổi với Báo Giao thông, Thiếu tá Phạm Việt Công, Trưởng phòng Hướng dẫn TTKS giao thông đường bộ, Cục CSGT khẳng định, Điều 15 của Luật Công an nhân dân năm 2014 ghi rất rõ: CSGT có nhiệm vụ, quyền hạn được trưng dụng theo quy định của pháp luật phương tiện thông tin, phương tiện giao thông, phương tiện khác... và người đang sử dụng phương tiện đó trong trường hợp cấp bách để bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội hoặc để ngăn chặn thiệt hại cho xã hội đang và chưa xảy ra.
Theo Thiếu tá Công, việc huy động và trưng dụng phương tiện chỉ được thực hiện trong trường hợp cấp thiết, cấp bách như trong trường hợp trưng dụng để cứu người bị TNGT trong những trường hợp nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng mà không đủ điều kiện cứu chữa. Nếu trưng dụng phải có quy trình, quy định của Bộ trưởng Bộ Công an. Hoặc quá trình bắt tội phạm truy nã, tội phạm gây án bỏ chạy mà không đủ phương tiện thì CSGT có thể huy động phương tiện của người tham gia giao thông để phục vụ nhiệm vụ đó chứ không phải trưng dụng trong tất cả các trường hợp.
Trưng dụng cả phương tiện và chủ phương tiện
Trước băn khoăn về việc trong trường hợp khẩn cấp cần huy động, trưng dụng phương tiện của người tham gia giao thông thì CSGT xin ý kiến Bộ trưởng Bộ Công an bằng cách nào, Thiếu tá Công giải thích: Khoản 6, Điều 5 của Thông tư 01 trích dẫn lại Luật Công an nhân dân năm 2014, theo đó phần đuôi có ghi rõ: Mọi việc được thực hiện theo quy định của pháp luật và các quy định này có rất nhiều nên không thể diễn giải hết trong thông tư được.
"Trên những cơ sở đó, Thông tư 01 hoàn toàn không vi hiến, trái luật và cũng không phải ra đường CSGT thích làm gì thì làm, thích trưng dụng phương tiện trong mọi trường hợp đều được", Thiếu tá Công nhấn mạnh và cho biết, Thông tư sẽ được thực hiện trên toàn quốc kể từ ngày 15.2.
Lo ngại của người dân về việc khi CSGT trưng dụng phương tiện có thể bị hỏng hóc, hoặc trưng dụng điện thoại có thể bị lộ dữ liệu cá nhân, Thiếu tá Công nhấn mạnh, trưng dụng ở đây là trưng dụng phương tiện và cả người sử dụng phương tiện.
"Ví như khi anh đang đi trên đường, có người bị TNGT cần đưa đi cấp cứu mà CSGT không đủ điều kiện, phương tiện thì họ có thể yêu cầu anh hỗ trợ dùng phương tiện của mình đưa người bị nạn đi cấp cứu. Hay như khi cần trưng dụng điện thoại thì CSGT có thể nhờ người sử dụng gọi đến số cần thiết. Trong trường hợp nếu chứng minh được CSGT tác động vào làm hư hại, xoá dữ liệu, làm hỏng thiết bị thì cán bộ đó sẽ bị xử lý theo quy định.
Vì sao xử phạt dưới 250.000 đồng không lập biên bản?
Liên quan đến quy định xử phạt hành chính đối với hành vi vi phạm giao thông với mức dưới 250 nghìn đồng thì không cần lập biên bản, Thiếu tá Công cho biết, đây chính là một bước trong việc thực hiện cải cách thủ tục hành chính theo chỉ đạo của Chính phủ.
Để tạo điều kiện cho người dân trong công tác cải cách thủ tục hành chính lĩnh vực xử lý vi phạm giao thông đường bộ, Bộ Công an quy định cho phép thẩm quyền cán bộ, chiến sĩ CSGT làm nhiệm vụ trực tiếp trên đường được phép ra quyết định xử phạt tại chỗ mà không phải lập biên bản vi phạm. Nhưng thay vào đó, sẽ có quyết định xử phạt.
Theo đó, người vi phạm sẽ cầm quyết định xử phạt tại chỗ đó mang đến thẳng Kho bạc Nhà nước nơi gần nhất để nộp phạt thay cho việc phải một bước qua trụ sở công an giải quyết, làm thủ tục, sau khi nộp tại kho bạc, người vi phạm sẽ lấy biên lai đưa cho CSGT để nhận lại giấy tờ bị tạm giữ trước đó rồi tiếp tục lưu thông.
Cần nhấn mạnh thêm rằng, trong tất cả các trường hợp vi phạm giao thông, CSGT chỉ quyết định xử phạt tại chỗ chứ không trực tiếp thu tiền, mà chủ phương tiện vẫn phải đem quyết định xử phạt đến kho bạc và nộp phạt tại đó.
Theo Hoài Thu - Văn Huế (Giao Thông)
Tài sản CSGT trưng dụng bị hỏng thì xử lý thế nào? "Khi được trưng dụng phương tiện giao thông, tài sản trong một số trường hợp cấp bách để bảo vệ an ninh quốc gia... người dân nên có trách nhiệm hơn với xã hội", Đại tá Trần Sơn nói. Thông tư 01 của Bộ Công an có hiệu lực từ ngày 15.2 quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của CSGT thực hiện...