Tái hiện tục lệ cưới truyền thống của người Ba Na ngay tại Hà Nội

Phong tục cưới của người Ba Na còn nhiều nét nguyên sơ và mang đậm tính nhân văn. Trải qua nhiều giai đoạn phát triển, người Ba Na vẫn tồn tại chế độ một vợ, một chồng bền vững.

Trai gái Ba Na đến tuổi trưởng thành được tự do lựa chọn bạn đời. Một người chồng hoặc vợ tốt phải khỏe mạnh, làm rẫy giỏi. Nữ biết dệt vải, con trai biết săn bắn. Việc lập gia đình là bắt buộc đối với mọi thành viên trong cộng đồng. Trong ảnh là một đám cưới truyền thống của người Ba Na được tái hiện tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Ba Vì, Hà Nội) ngày 12/2.

Dân tộc Ba Na là một trong những dân tộc thiểu số đông dân cư nhất tại Tây Nguyên. Địa bàn cư trú của họ khá rộng ở phía Nam Kon Tum, phía Bắc Gia Lai và phía Tây tỉnh Bình Định. Vì sống rải rác trên một địa bàn rộng lớn nên phong tục, tập quán của người Ba Na có thay đổi ít nhiều theo phong thổ từng địa phương và sự giao lưu với xã hội bên ngoài. Song những biến đổi đó không rõ rệt. Trong ảnh là đôi trai gái trong lễ cưới.

Những vật quan trọng trong lễ cưới có 2 xâu thịt heo, 2 khăn choàng truyền thống của 2 bên gia đình treo trên 2 con dao gỗ. Theo quan niệm xưa nếu đôi trai gái xảy ra xích mích trong lễ cưới thì cô gái phải lấy khăn choàng đó treo cổ, chàng trai phải lấy dao tự đâm mình.

Lễ vật cưới gồm: Một con heo; 5 con gà; 5 ché rượu cần. Lễ cưới thường được tiến hành vào cuối năm, sau mùa thu hoạch. Lúc này thóc lúa đã đầy kho, trâu bò đầy chuồng, gà đầy sân. Ngày cưới bao giờ cũng là ngày giữa tháng trăng tròn

Trong lễ cưới bắt buộc phải có một người mai mối, người này sẽ kiểm tra mối quan hệ của đôi trai gái có họ hàng hay không, đã đủ tuổi chưa, rồi rủ thêm người trong làng cùng mai mối cho đôi trai gái. Ông mai mối đọc lời thề nếu chàng trai bỏ cô gái hoặc ngược lại, sẽ phải đền một con trâu, một tạ heo và 50 ché rượu.

Trước sự chứng kiến của 2 gia đình, đôi trai gái lần lượt trao vòng (vòng nhôm hoặc vòng đồng) cho nhau. Thủ tục này tương đương như lễ đính hôn của người Kinh vậy. Người Ba Na thống nhất sau lễ trao vòng, đôi trai gái sẽ không được phép có quan hệ yêu đương khác nữa. Nếu vi phạm phải trả lại vòng và nộp cho ông mai mối lễ vật, đồng thời bồi thường danh dự cho bên kia cũng bằng heo, rượu.

Hôn lễ được cử hành tại nhà gái trước, sau đó lễ chính tại nhà rông, cùng uống chung ché rượu cần.

Sau nhiều thủ tục nghi thức truyền thống, già làng sẽ cho phép mọi người uống rượu, lấy xâu thịt ra chia để mọi người cùng ăn. Tạt nước cho mát mẻ, như vậy mới hạnh phúc lâu bền.

Sau hôn lễ chính ở nhà rông, đám cưới tiếp tục tại 2 gia đình với sự tham gia của dân làng, mọi người ăn uống chuyện trò vui vẻ, múa hát.

Trai gái múa hát cùng vui trong đám cưới.

Màn hạ xâu thịt mời khách cùng ăn sau khi mọi nghi thức đã xong, cha mẹ cô dâu chú rể sẽ đến từng ché rượu cùng uống để cảm ơn.