Tác động của việc Ấn Độ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo phi basmati đối với Việt Nam và thế giới
Ngày 28/9, Chính phủ Ấn Độ đã quyết định dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo trắng thường phi Basmati.
Vận chuyển gạo tại kho ở Srinagar, Ấn Độ. Ảnh: AFP/TTXVN
Phóng viên TTXVN tại New Delhi đã có cuộc trao đổi với Tham tán Thương mại Việt Nam tại Ấn Độ, ông Bùi Trung Thướng, về tác động của quyết định này đối với thị trường gạo thế giới nói chung và thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam nói riêng.
Theo Tham tán Bùi Trung Thướng, có những lý do sau dẫn tới việc Chính phủ Ấn Độ đưa ra quyết định trên. Thứ nhất là tăng diện tích gieo cấy.
Lúa được trồng trong cả 3 vụ mùa ở Ấn Độ, nhưng phần lớn được trồng trong mùa Kharif. Với mùa mưa thuận lợi, nông dân đã trồng nhiều lúa hơn so với năm ngoái. Bộ Nông nghiệp Ấn Độ cho biết, diện tích trồng lúa tính đến ngày 20/9/2024 là 41,35 triệu ha, tăng 2,2% so với mức 40,45 triệu ha của năm ngoái và tăng 3% so với diện tích trung bình (40,15 triệu ha từ năm 2018 – 2019 đến 2022 – 2023).
Video đang HOT
Thứ hai là do sản lượng cao kỷ lục. Theo thông báo ngày 25/9 của Bộ Nông nghiệp Ấn Độ, tổng sản lượng gạo của Ấn Độ (bao gồm cả gạo vụ mùa kharif, rabi và mùa Hè) ước đạt 137,82 triệu tấn trong năm 2023 – 2024, tăng 1,5% so với năm trước, nhờ sản lượng vụ mùa kharif (Hè Thu từ tháng 6 – 10) tăng lên 113,26 triệu tấn từ 110,51 triệu tấn năm 2022 – 2023.
Thứ ba là giá bán buôn giảm và lạm phát bán lẻ ổn định. Theo dữ liệu của Cổng thông tin thống kê nông nghiệp thống nhất (UPAg) của Trung ương, giá gạo bán buôn được ghi nhận là 3.324,99Rs (40USD)/tạ vào ngày 27/9, thấp hơn so với mức 3.597,09Rs (43USD)/tạ một tuần trước đó và 3.502,91Rs (42USD)/tạ một tháng trước đó.
Tuy nhiên, lạm phát bán lẻ dựa trên Chỉ số giá tiêu dùng đối với gạo đã ở mức hai chữ số trong hai năm qua, đạt đỉnh 13,09% vào tháng 7/2023. Thứ tư là do dự trữ thặng dư. Dữ liệu của Tập đoàn Lương thực Ấn Độ (FCI) cho thấy dự trữ gạo trong kho Trung ương là 32,31 triệu tấn vào ngày 1/9. Nếu tính cả lúa chưa xay, tổng dự trữ gạo đạt 42,3 triệu tấn, cao hơn nhiều so với mức dự trữ bắt buộc.
Tham tán Bùi Trung Thướng cho rằng việc Bộ Công thương Ấn Độ ngày 28/9 ban hành lệnh dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu đối với loại gạo thường phi basmati đồng thời quy định giá xuất khẩu tối thiểu đối với mặt hàng này là 490USD/tấn là không quá bất ngờ. Theo ông, trong thời gian gần đây, Chính phủ Ấn Độ đã xem xét tổng thể lệnh cấm xuất khẩu gạo phi basmati, vốn được ban hành ngày 20/7/2023. Đặc biệt, dưới sức ép của các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ, Chính phủ Ấn Độ đã ban hành lệnh mới dỡ bỏ lệnh cũ nói trên.
Ông Bùi Trung Thướng cho rằng, quyết định mới sẽ có tác động đáng kể đối với thị trường gạo trên thế giới vì Ấn Độ là quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, chiếm tới 40-42% tổng lượng gạo xuất khẩu của thế giới. Điều này được thể hiện trong thời gian Ấn Độ ban hành lệnh cấm xuất khẩu gạo phi basmati hồi tháng 7/2023 khiến giá gạo trên toàn thế giới tăng mạnh.
Theo Tham tán Bùi Trung Thướng, nông dân và các nhà xuất khẩu gạo Việt Nam nên tiếp tục theo dõi các động thái xuất, nhập khẩu của Ấn Độ cũng như của các nước trên thế giới. Ông chỉ ra rằng, mức giá sàn 490USD/tấn mới được Ấn Độ áp dụng tiệm cận với mức giá gạo xuất khẩu hiện nay của Việt Nam là 565USD/tấn. Do vậy, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam trong thời gian tới có thể sẽ tiếp tục được duy trì ở mức phù hợp.
Sau gạo, thị trường lo ngại Ấn Độ có thể cấm xuất khẩu đường
Sau khi Ấn Độ cấm xuất khẩu một số loại gạo để kiểm soát giá trong nước, các thương nhân lo ngại một mặt hàng thực phẩm khác có thể bị ảnh hưởng: đường.
Ảnh minh họa: AFP
Theo Bloomberg, thế giới ngày càng phụ thuộc vào đường Ấn Độ khi nguồn cung toàn cầu hạn hẹp. Lượng mưa không đồng đều trên các vành đai nông nghiệp của Ấn Độ đã làm dấy lên lo ngại rằng sản lượng đường sẽ giảm, có khả năng giảm năm thứ hai liên tiếp trong mùa vụ bắt đầu từ tháng 10.
Điều này có thể hạn chế khả năng xuất khẩu đường của Ấn Độ. Chính phủ Ấn Độ đã hạn chế bán lúa mì và một số loại gạo ra nước ngoài để bảo vệ nguồn cung trong nước và làm giá giảm, gây thêm căng thẳng cho thị trường lương thực toàn cầu vốn đã bị ảnh hưởng bởi thời tiết xấu và xung đột ngày càng tồi tệ ở Ukraine.
Ông Henrique Akamine, phụ trách bộ phận đường và ethanol tại Cơ quan Nghiên cứu Nhiệt đới, cho biết lệnh cấm xuất khẩu gạo là một tín hiệu rõ ràng rằng chính phủ Ấn Độ lo ngại về an ninh lương thực và lạm phát.
Ấn Độ trở thành cường quốc xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới từ năm 2012. Trong những năm gần đây, lượng gạo xuất khẩu của Ấn Độ còn nhiều hơn tổng số gạo xuất khẩu của ba nước Thái Lan, Việt Nam và Pakistan.
Lệnh cấm xuất khẩu gạo tẻ thường của Ấn Độ đã gây tâm lý lo lắng đối với những người tiêu dùng vốn đã quen sử dụng mặt hàng này trong chế độ ăn uống hằng ngày. Nhiều quốc gia trên thế giới ghi nhận tình trạng các cửa hàng buộc phải điều chỉnh giá sản phẩm và giới hạn lượng gạo cung cấp, trong bối cảnh người dân - chủ yếu là cộng đồng gốc Nam Á - đổ xô đi mua gạo để tích trữ.
Số liệu thống kê cho thấy giá gạo tẻ thường tại Ấn Độ đã tăng gần 10% trong tháng 7 vừa qua. Nếu như vào tháng 9 năm ngoái, một tấn gạo tẻ thường ở Ấn Độ có giá khoảng 330 USD, thì hiện tại đã lên tới 450 USD. Ấn Độ là quốc gia sản xuất gạo lớn nhất thế giới, chiếm tới hơn 40% xuất khẩu gạo toàn cầu.
Ấn Độ gia hạn lệnh cấm xuất khẩu gạo tấm Tờ The Economic Times đưa tin, Chính phủ Ấn Độ tiếp tục thực hiện lệnh cấm xuất khẩu gạo tấm và áp thuế 20% đối với các lô hàng gạo trắng xuất khẩu, khi quốc gia xuất khẩu ngũ cốc lớn nhất thế giới này nỗ lực ổn định giá cả, đảm bảo nguồn cung trong nước. Công nhân làm việc tại nhà...