Surstrmming: Món cá trích lên men Thụy Điển có mùi vị của sự ‘hối hận’

Vào chính khoảnh khắc chiếc hộp Surstrmming – món ăn kinh dị truyền thống của người Thụy Điển được mở ra, bạn sẽ ước giá như mình chưa bao giờ làm như vậy!

Surstrmming – món cá trích biển Baltich chua lên men chính là món ăn đặc trưng của những người dân ở phía Bắc của Thụy Điển. Không chỉ là điểm nhấn của ẩm thực Thụy Điển, Surstrmming chưa bao giờ rời khỏi top những món ăn có mùi và vị khủng khiếp nhất thế giới.

Nguyên liệu chính để làm ra món ăn “kinh dị” này chính là cá trích Baltic được đánh bắt ở vùng nước lợ của phía Bắc Baltic của eo biển Kalmar (Đông Nam Thụy Điển). Loài cá này có phần xương sống chứa một loại enzyme là axit lactic sẽ lên men trong điều kiện thích hợp. Khi được bắt về, cá sẽ được ngâm nước muối đậm đặc trong 20 giờ, sau đó cắt bỏ phần đầu và ruột, phần thân được ngâm trong các lớp muối dày và duy trì nhiệt độ ở khoảng 15-20 độ C. Sau 1 tới 2 tháng, cá được đóng vào những hộp nhỏ để lên men, quá trình này diễn ra trong hộp kín nên sản sinh rất nhiều khí nén. Bởi vậy mà khi mở ra, người ta thường phải mở ở ngoài trời và các hãng máy bay đều cấm mang các sản phẩm surstrmming đóng hộp lên máy bay.

Chính vì bị nén khí trong khoảng thời gian dài (ít nhất 6 tháng) nên khi mở ra, một thứ mùi kinh dị không thể tưởng tượng sẽ xộc thẳng vào mũi bạn. Mùi hôi của món ăn được tạo ra bởi vi khuẩn thuộc loài Haloanaerobium, chúng tạo ra carbon dioxide và một số hợp chất như axit propyl, hydro sunfua, axit butyric và axit axetic. Mùi vị đó được mô tả như mùi trứng thối, mùi nhà vệ sinh lâu ngày không cọ rửa, mùi bỉm trẻ em đã qua sử dụng, mùi của xác chết, và hài hước khi có người còn mô tả: “Nó có mùi của sự hối hận”.

Thật vậy, những người lần đầu tiên mở hay thậm chí chỉ đứng gần một hộp surstrmming được mở đều sẽ hối hận và ước gì mình đã không lựa chọn làm điều đó, có nhiều người còn ngay lập tức xây xẩm mặt mày, choáng váng đến gần ngất xỉu khi ngửi thấy mùi hương khó tả ấy. Ngay cả ở quê hương Thụy Điển, giống như món mắm tôm hay sầu riêng ở Việt Nam, không phải ai cũng ăn được món này. Tuy nhiên, những ai có thể ăn được và yêu thích món này sẽ rất thích mùi vị đặc trưng đó. Khi ăn, người Thụy Điển thường dùng kèm với bánh mì, khoai tây và uống một chai bia hoặc một ly rượu mạnh. Và thông thường thì họ cũng ăn món này ở ngoài trời.

Hàng năm, tại thị trấn Alfta nằm ở Ovanker, Thụy Điển còn tổ chức ngày thưởng thức surstrmming ở một bãi đất trống rộng rãi và xa khu dân cư. Những con cá trích lên men ngon nhất sẽ được nếm thử. Ngoài ra còn có các hoạt động như nhảy múa, ca hát cùng nhiều món ăn khác cũng sẽ được bày bán. Lễ hội này là điểm đặc sắc mà du khách cần trải nghiệm nếu có cơ hội đến Thụy Điển.

Bạn nghĩ surstrmming có ăn nhằm gì so với những món ăn kinh dị ở Việt Nam không? Nếu có cơ hội, bạn có dám thử món ăn này không?