‘Sức khỏe’ nền kinh tế Mỹ và lá phiếu cử tri
Nước Mỹ đang giữa mùa bầu cử, bên cạnh các vấn đề an sinh xã hội hay chính sách đối ngoại, tình hình kinh tế chính là một trong những yếu tố được cử tri quan tâm nhất, có thể tác động trực tiếp tới kết quả bầu cử tháng 11 tới.
Người tiêu dùng chọn mua hàng tại siêu thị ở California, Mỹ, ngày 15/5/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Ngày 29/5, Cục Dữ trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã công bố tài liệu chuyên sâu có tên là Sách Beige, trong đó đán.h giá nền kinh tế số một thế giới tiếp tục duy trì được đà tăng trưởng, song rủi ro suy thoái vẫn còn; tăng trưởng không đồng đều tại các khu vực, chi tiêu bán lẻ không đổi cho thấy người tiêu dùng Mỹ vẫn khá thận trọng trong bối cảnh lạm phát chưa hạ nhiệt sâu.
Theo tài liệu này, kinh tế Mỹ thời gian qua chứng kiến chỉ số giá tiêu dùng tăng nhẹ, tăng trưởng tiề.n lương ở mức trung bình và về ngang mức trước đại dịch COVID-19. Thị trường bất động sản cũng chững lại và không có nhiều biến động do lo ngại về nguồn cung, điều kiện tín dụng thắt chặt và chi phí đi vay vẫn ở mức cao. Về tổng thể, Fed ghi nhận nền kinh tế Mỹ vẫn duy trì đà tăng trưởng nhưng thiếu chắc chắn và nguy cơ suy thoái lớn hơn. Với số liệu mới nhất được Fed công bố trong sách Beige tháng 5, Công cụ FedWatch của CME Group dự báo có tới 99,1% ngân hàng trung ương Mỹ sẽ giữ nguyên lãi suất cơ bản sau cuộc họp chính sách tháng 6 tới.
Theo số liệu công bố ngày 30/5 của Bộ Thương mại Mỹ, nền kinh tế số một thế giới chỉ đạt mức tăng trưởng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) 1,3% trong quý I của năm bầu cử, tức là dưới mức dự báo 1,6% đưa ra hồi đầu năm.
Trong bối cảnh ngày bầu cử đang tới gần, các số liệu kinh tế mới rõ ràng là một tin không vui với đương kim Tổng thống Joe Biden, người đang quyết tâm một lần nữa đán.h bại ứng cử viên đảng Cộng hòa Donald Trump để tái đắc cử thêm một nhiệm kỳ 4 năm.
Theo một điều tra của tổ chức chính trị xã hội Apsapreprints, hiệu quả điều hành kinh tế luôn là một trong những yếu tố tác động mạnh nhất tới quyết định của cử tri trong tất cả 17 cuộc bầu cử tại Mỹ giai đoạn 1956 – 2020. Giới chuyên gia đán.h giá điều này phù hợp với “văn hóa bầu cử Mỹ”, nơi cử tri thường quan tâm nhiều hơn tới những vấn đề liên quan tới lợi ích sát sườn của họ.
Chuyên gia phân tích kinh tế chính trị Larry Bartels thuộc Đại học Vanderbilt cho rằng kinh tế có ý nghĩa quan trọng, một nền kinh tế mạnh và tăng trưởng sẽ tạo lợi thế rất lớn cho ứng cử viên là tổng thống đương nhiệm. Ngược lại, một nền kinh tế yếu trong năm bầu cử sẽ mang lại nhiều hy vọng và cơ hội cho ứng cử viên thách thức.
Nhìn lại cuộc bầu cử năm 1992, đương kim Tổng thống George H.W Bush (Bush cha) đã thất bại trước ứng cử viên đảng Dân chủ Bill Clinton trong bối cảnh nền kinh tế Mỹ khi đó chứng kiến tỷ lệ thất nghiệp cao kỷ lục, kinh tế trì trệ và tăng trưởng tiề.n lương “giậm chân tại chỗ” kéo dài tới sát ngày bỏ phiếu.
Tổng thống Mỹ Joe Biden (trái) và cựu Tổng thống Donald Trump. Ảnh: AFP/TTXVN
Video đang HOT
Các kết quả thăm dò mới nhất được tiến hành song song với thời điểm Fed công bố sách Beige cũng không có lợi cho Tổng thống Biden. Theo thăm dò của Finacial Times, lạm phát cao và kinh tế không tăng trưởng như kỳ vọng đang khiến nhiều cử tri quay lưng với ông Biden, với 80% số người được hỏi nói rằng giá cả leo thang đang là thách thức tài chính lớn nhất mà họ phải đối mặt; 58% cử tri không tán thành cách Tổng thống Biden điều hành nền kinh tế và chỉ có 28% cử tri cho rằng ông Biden đã có những đóng góp tích cực cho nền kinh tế Mỹ. Cử tri đổ lỗi cho chính quyền hiện nay làm giá tiêu dùng, nhất là các mặt hàng thiết yếu như xăng dầu và thực phẩm, leo thang.
Trong bối cảnh đó, trong vai “người thách đấu”, ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng hòa Donald Trump có vẻ là người hưởng lợi. Giới chuyên gia kinh tế cho rằng nếu kinh tế từ nay tới ngày bầu cử không khởi sắc và đạt mức tăng trưởng ổn định, ông Trump sẽ có ưu thế lớn hơn Tổng thống đương nhiệm Biden.
Thăm dò dư luận do CNN thực hiện ngay sau khi Fed công bố sách Beige cho hay lạm phát cao và thị trường việc làm ảm đạm đã khiến nhóm cử tri trẻ tuổ.i và có bằng cấp “quay xe” chuyển sang ủng hộ ông Trump. Thăm dò chung của New York Times/Sienna cũng cho kết quả tương tự khi 46% cử tri độ tuổ.i từ 18-29 cho biết họ sẽ bầu cho ông Trump, chỉ 43% nói rằng họ vẫn chọn đương kim Tổng thống Biden. Đây là thông tin đáng báo động với đội ngũ tranh cử của ông Biden do ứng cử viên này từng giành số phiếu áp đảo gần như tuyệt đối của nhóm cử tri trẻ tuổ.i trong cuộc bầu cử năm 2020 và bỏ xa đối thủ Trump tới 24%.
Bà Annie Rogers, một chuyên gia phân tích phát triển kinh doanh làm việc tại New York, cho rằng cử tri Mỹ quan tâm nhất vấn đề kinh tế; tăng lương và thị trường việc làm khởi sắc luôn có sức hút đặc biệt đối với các cử tri trẻ.
Tuy nhiên, trung tâm kinh tế A. Gary Anderson Center cho rằng nền kinh tế Mỹ vẫn có nhiều điểm sáng và không ít cử tri Mỹ tiếp tục đặt niềm tin vào đường lối kinh tế của chính quyền Tổng thống Biden. Trên thực tế, dù không tăng trưởng ấn tượng, song Mỹ đã tránh được vòng xoáy suy thoái mới, kinh tế phục hồi ấn tượng sau “cơn bão” đại dịch COVID-19.
Từ nay tới ngày bầu cử 5/11 là giai đoạn nước rút nhạy cảm, nếu Tổng thống Biden kịp thời triển khai những điều chỉnh hiệu quả để giảm lạm phát, cải thiện thị trường việc làm… thì đó sẽ là “cú bứt phá” ngoạn mục, có thể mang tính quyết định tới kết quả cuộc bầu cử tổng thống năm 2024.
Biên bản cuộc họp Fed bộc lộ nỗi lo về lạm phát ngày càng tăng
Một nền kinh tế mạnh mẽ và lạm phát tiếp tục gia tăng đã khiến Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) kết luận rằng tiến trình chống lại đà tăng giá cả của họ đã bị đình trệ.
Trụ sở Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) ở Washington, DC, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN
Theo biên bản công bố hôm 22/5 của cuộc họp gần đây nhất, các nhà hoạch định chính sách của Fed đã bỏ phiếu giữ lãi suất ở mức cao nhất trong 23 năm khi họ vẫn phải tìm cách giải quyết lạm phát duy trì dai dẳng trên ngưỡng mục tiêu dài hạn 2% của ngân hàng này.
Biên bản cuộc họp của Ủy ban Thị trường mở Liên bang (FOMC) cho thấy các quan chức Fed nhìn chung cảm thấy rằng các số liệu gần đây không đủ để củng cố niềm tin rằng lạm phát đang tăng bền vững ở mức 2%.
Fed cho biết, báo cáo lạm phát đáng thất vọng cùng số liệu kinh tế mạnh mẽ trong quý I/2024 khiến họ kết luận rằng "sẽ mất nhiều thời gian hơn dự đoán trước đây" để giới chức tin tưởng lạm phát đang giảm dần.
Một số thành viên của FOMC chia sẻ suy nghĩ rằng tăng trưởng tổng cầu sẽ cần phải chậm lại để đạt được mục tiêu lạm phát đề ra.
Fed cho biết thêm, nhiều nhà hoạch định chính sách khác cũng đề cập đến việc sẵn sàng thắt chặt chính sách hơn nữa, nếu rủi ro lạm phát xảy ra theo cách khiến một hành động như vậy trở nên phù hợp.
Trong một tín hiệu tích cực hơn, biên bản của Fed lưu ý rằng các biện pháp trung và dài hạn về lạm phát dự kiến vẫn được giữ vững.
Điều này được coi là rất quan trọng để đáp ứng mục tiêu lạm phát của Fed một cách bền vững.
Theo dữ liệu từ công ty dịch vụ tài chính CME Group, thị trường hiện đặt cược rằng Fed có gần 60% khả năng sẽ tiến hành cắt giảm lãi suất tại cuộc họp vào giữa tháng Chín.
Nếu kịch bản nêu trên thực sự xảy ra, động thái của ngân hàng trung ương Mỹ sẽ trở nên nổi bật giữa chiến dịch tranh cử Tổng thống giữa ông Joe Biden và ông Donald Trump. Trong các đề tài tranh luận, tình hình nền kinh tế Mỹ cũng như vấn đề chi phí sinh hoạt dường như sẽ trở thành điểm thu hút nhiều sự chú ý nhất.
Theo một khảo sát hàng năm công bố mới đây của Fed, các gia đình Mỹ tiếp tục cảm nhận tác động của lạm phát vào cuối năm 2023, dù sức ép giá cả giảm.
Khoảng 72% số người trưởng thành đảm bảo về tài chính vào tháng 10/2023, giảm so với mức 78% năm 2021 và thấp nhất kể từ năm 2016, dù không thay đổi nhiều so với con số 73% của năm 2022.
Tỷ lệ các bậc cha mẹ đảm bảo về tài chính giảm 5 điểm phần trăm, xuống 64%, mức thấp nhất kể từ năm 2015, khi số liệu bắt đầu được thống kê.
Lạm phát vẫn là mối lo ngại lớn nhất liên quan đến tài chính. 65% số người trưởng thành cho rằng giá cao đã khiến tình hình tài chính của họ khó khăn hơn, dù lạm phát giá tiêu dùng giảm mạnh từ mức khoảng 9% vào tháng 6/2022 xuống dưới 4% vào thời điểm khảo sát được thực hiện.
Trong khi 34% cho biết thu nhập hàng tháng của gia đình tăng trong một năm, 38% nói mức chi của họ cũng tăng.
Trong bối cảnh trên, tập đoàn bán lẻ Target đã giảm giá hơn 1.500 mặt hàng phổ biến, từ bơ đến bột giặt, giữa bối cảnh khi Target đang cố gắng thu hút những người mua sắm thận trọng với lạm phát do giá hàng hóa tăng cao.
Các nhà bán lẻ lớn khác, như Ikea và Aldi, cũng đã triển khai những chương trình giảm giá trong những tháng gần đây nhằm thu hút người tiêu dùng đến cửa hàng và lôi kéo họ tiêu tiề.n, vì nhiều người có xu hướng cắt giảm chi tiêu vì lạm phát.
Nợ Chính phủ Mỹ đã tăng gần 50% kể từ đầu đại dịch COVID-19, làm dấy lên quan ngại cho cả Phố Wall và chính phủ nước này.
Hiện khoản nợ của chính phủ liên bang lên tới 34.500 tỷ USD, nhiều hơn khoảng 11.000 tỷ USD so với tháng 3/2020. Trước đây, những lo ngại về mức nợ "khủng" phần lớn thường xuất hiện trong cuộc tranh cãi giữa các đảng cầm quyền, cũng như những tổ chức giám sát như Ủy ban Ngân sách Trách nhiệm liên bang.
Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) dự báo thâm hụt ngân sách trong năm tài chính 2024 ở mức 1.600 tỷ USD, con số này đã lên tới 855 tỷ USD trong giai đoạn từ tháng 10/2023-4/2024, và sẽ tăng lên 2.600 tỷ USD trong năm 2034. Tỷ lệ thâm hụt trên GDP sẽ tăng từ 5,6% trong năm nay lên 6,1% trong 10 năm.
Theo ông Andrew Hollenhorst, chuyên gia trưởng về kinh tế Mỹ của ngân hàng Citigroup, thị trường lao động xấu đi sẽ là nguyên nhân khiến nền kinh tế Mỹ nhanh chóng trở nên xấu đi. Trên thực tế, ông nhận thấy sẽ có sự thay đổi đột ngột trong tình hình kinh tế Mỹ vào cuối năm nay.
Chuyên gia trên cho hay các công ty đang hạn chế tuyển dụng hơn, cũng như yêu cầu công nhân làm việc ít giờ hơn. Vì vậy, quá trình suy yếu kinh tế dần dần này đã bắt đầu. Xu hướng này sẽ ngày một lan rộng và có thể đẩy nền kinh tế rơi vào kết thúc "hạ cánh cứng".
Mặc dù dữ liệu thị trường lao động gần đây không nhất thiết chỉ ra tình huống thảm khốc như vậy, ông Hollenhorst lập luận rằng một số báo cáo cho thấy một môi trường bi quan hơn nhiều người có thể nhận ra. Hạ cánh cứng là một viễn cảnh rắc rối vì có thể xảy ra một cuộc suy thoái toàn diện.
Các nhà phân tích khác cũng lên tiếng cảnh báo khả năng kinh tế Mỹ "hạ cánh cứng" vì sự suy thoái của thị trường lao động. Nhà dự báo kỳ cựu Danielle DiMartino Booth cho biết, số lượng việc làm bị cắt giảm mạnh cho thấy một cuộc suy thoái đã đến.
Vụ sập cầu ở Baltimore: Kinh tế Mỹ liệu có 'lạc nhịp'? Các quan chức Mỹ ngày 31/3 khuyến cáo vụ sập cầu Francis Scott Key ở Baltimore, bang Maryland có thể gây tác động lan rộng đối với toàn bộ nền kinh tế Mỹ khi tuyến vận tải đường thủy chính chuyên lưu thông một số hàng hóa quan trọng vẫn sẽ ách tắc trong ngắn hạn. Hiện trường vụ sập cầu Francis Scott...