Sự thật về nghề HLV qua lời kể của người trong cuộc

Làm sao để trở thành HLV? Một HLV chuyên nghiệp có nhất thiết phải là cựu cầu thủ hay không?

Lúc đá bóng làm hậu vệ sẽ ghét bóng đá tấn công và ngược lại, quan điểm này đúng hay sai? Tất cả những câu hỏi kinh điển về nghề nghiệp đầy bí hiểm này, sẽ được những Pep Guardiola, Juergen Klopp hay Zinedine Zidane giải đáp bằng trải nghiệm của chính họ.

Juergen Klopp

Khi còn thi đấu, tôi là một cầu thủ trung bình. Tôi khẳng định như thế chứ không phải giả vờ khiêm tốn gì cả. Nhưng chỉ sau một đêm, tôi nhận ra mình phù hợp với nghề huấn luyện. Đại khái là một đồng đội ghé tai bảo rằng khi Mainz gặp khó khăn, cần một người đứng ra nói chuyện, động viên đội. Tôi thay mặt tập thể làm chuyện đó, rồi dần dần mọi người tin tưởng tới mức đề nghị tôi triển khai buổi tập định kỳ vào Chủ nhật hàng tuần. Chuyện huấn luyện của tôi không quá liên quan tới kỹ năng chơi bóng.

Niko Kovac

Tôi luôn cho rằng, chìa khóa dẫn tới thành công của nghề huấn luyện là phương pháp tiếp cận. Tiếp cận ở đây không hẳn là khía cạnh chuyên môn, mà nên hiểu rộng ra ở mối quan hệ giữa con người với nhau. Trong bóng đá luôn có vinh quang và tủi nhục song hành, nhưng bạn sẽ bị ám ảnh nhiều hơn bởi những lúc khó khăn. Khi ấy, một HLV cần trung thực tuyệt đối với cầu thủ. Hãy nói nếu bạn không cần họ trong đội hình, mất lòng trước được lòng sau. Và cần nhớ rằng, dù không thể làm bạn với cầu thủ nhưng đừng khiến họ coi bạn là một giám sát viên 24/7.

Zinedine Zidane

Lúc trẻ, tôi muốn chơi bóng. Bây giờ, tôi muốn học trò của mình cũng như vậy, phải tận hưởng từng đường bóng trên. Tôi luôn yêu cầu thủ môn chuyền ngắn thay vì phất dài, các cầu thủ còn lại đá nhanh, ít chạm. Nhưng đôi khi, một HLV giỏi là HLV biết chấp nhận đặc điểm và quan điểm chơi bóng của cầu thủ. Cuối cùng, triết lý duy nhất tôi đọng lại: Yêu cầu từng người phải quan sát trước khi nhận bóng và hình thành tư duy “tiền kiến tạo”.

Diego Simeone

Trong ngôn ngữ bóng đá, tôi tự nhận mình có chút nổi loạn của Argentina, có sự hào hoa của Tây Ban Nha và có tính mưu lược của Italia. Nhưng tôi vẫn nhớ năm 18 tuổi, một HLV đội trẻ Velez Sarsfield nói với tôi rằng: Trước khi trở thành một cầu thủ hay HLV giỏi, bạn cần phải làm chủ sống cuộc sống cá nhân. Sau này, tôi mới nghiệm ra chỉ khi nào cuộc sống hậu trường của mình ổn thỏa, khi ấy mới có thể chuyên tâm làm việc. Tôi sẽ không thể trở thành HLV giỏi nếu gia đình tôi lục đục, không bảo ban được con cái. Ngoài ra, HLV xuất sắc khác HLV bình thường ở chỗ họ biết chọn thời điểm để nói, và cũng biết khi nào cần im lặng.

Mauricio Pochettino

Tôi bị ảnh hưởng nhiều bởi Marcelo Bielsa. Ông ấy không đơn thuần là một tư tưởng lớn trong bóng đá. Bielsa là ân nhân cuộc đời tôi. Năm 1994, Bielsa đã nói thẳng vào mặt tôi rằng: “Cậu quá buông thả, sang được châu Âu và coi đó là thành quả, cho bản thân cái quyền dễ dãi. Nếu tôi là HLV của Espanyol, tôi không bao giờ sử dụng một người nhụt chí như cậu”. Tối hôm đó, tôi về nhà và bật khóc để rồi sáng hôm sau, bắt đầu lao mình vào tập luyện, giảm cân lấy lại vóc dáng và sức mạnh vốn có. Bóng đá ngày nay thiếu đi sự thẳng thắn, chúng ta luôn giữ kẽ với nhau và ngại bộc lộ quan điểm. Những HLV đỉnh cao là HLV không bao giờ thỏa hiệp với điều phi lý.

Antonio Conte

Từng là một cầu thủ trong quá khứ giúp tôi hiểu rõ trong đầu học trò mình đang ẩn chứa những suy nghĩ gì. Tôi biết rõ thói quen sinh hoạt của giới cầu thủ, họ thích ăn gì trước trận, làm gì sau trận, tới chỗ nào xả hơi và mua đồ. Mặt khác, tôi nhận thức rõ mình là người có khả năng áp đặt tư tưởng và suy nghĩ lên cầu thủ. Khi CLB trao cho tôi quyền HLV trưởng, cả tập thể phải nghe theo ý chí của tôi và tất nhiên, là họ sẽ vui vẻ khi làm thế.

Didier Deschamps

Đúng là trải nghiệm của một cựu danh thủ giúp tôi nhiều thứ trong công việc hiện tại. Nhưng một cầu thủ giỏi, thậm chí là một cầu thủ vĩ đại chẳng liên quan gì nhiều tới thành công hay thất bại của bạn trên cương vị “người gác cổng”. Tôi hay gọi nghề huấn luyện bằng cụm từ ấy, bởi khi một cầu thủ chuyên nghiệp còn thi đấu, lại được gọi lên ĐTQG, anh ta thường có tâm lý “mình là ngôi sao và có quyền nổi loạn”. Việc của cầu thủ là thi đấu, nhưng việc của một HLV trưởng là quán xuyến tập thể mấy chục con người, lo từ chuyên môn tới hậu cần.

“Cầu thủ và HLV là hai nghề khác nhau”

Đó là nhận xét của HLV lão làng Claudio Ranieri. Nhà vô địch Premier League 2015/16 chỉ ra khi ông ngồi ở King Power, thời gian đã trôi đi được gần 4 thập kỷ so với ngày ông xỏ giày đá bóng tại Sampdoria. Chỉ việc cách biệt thế hệ đã khiến những kiến thức của bạn ở vai trò cầu thủ không thể giúp ích công việc của một HLV trong thời đại kỹ thuật số.

Thần tượng của Pep

Với Pep Guardiola, Johan Cruyff là người dẫn đường chỉ lối. “Coi bóng đá là trường học thì Cruyff chắc chắn là vị hiệu trưởng tuyệt vời nhất. Tôi ấn tượng với cách Cruyff khiến người khác tin rằng chỉ cần đi theo ông ấy, phía trước chắc chắn là con đường rải đầy hoa”, Pep chia sẻ.