Sự sụp đổ hệ thống kinh tế của Tổng thống Nga Putin

Đồng rúp mất giá kỷ lục và sự sụt giảm của nền kinh tế Nga đang đánh dấu sự sụp đổ của hệ thống kinh tế và những thành tựu mà Tổng thống Vladimir Putin xây dựng suốt 15 năm cầm quyền, theo Bloomberg ngày 17.12.

Tổng thống Nga Vladimir Putin – Ảnh: AFP

Ông Putin tiếp nhận quyền lực từ ông Boris Yeltsin năm 1999 với cam kết chấm dứt sự hỗn loạn thời kỳ hậu khủng hoảng tài chính năm 1998. Putin đã có những thành công khi thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, và tăng lương cho người dân nhưng sự sụt giảm của giá dầu cùng các biện pháp trừng phạt của Mỹ và châu Âu đang là những thách thức lớn cho ông, báo hiệu sự sụp đổ của nền kinh tế 15 năm ông gây dựng, theo Bloomberg.

Tình hình trở nên nghiêm trọng

Trong một động thái bất ngờ ngày 16.12, Ngân hàng Trung ương Nga (BoR) đã tăng lãi suất lên mức 17%, mức cao nhất trong 16 năm qua, nhằm ngăn chặn đà mất giá của đồng rúp từ 34 rúp/USD xuống 70 rúp/USD khi giá dầu giảm xuống dưới 60 USD/thùng. Theo báo cáo ngày 9.12 của Moody’s Investors Service, nước Nga có 1/4 tổng sản lượng nền kinh tế có liên quan đến ngành công nghiệp năng lượng.

Bloomberg dẫn lời một chuyên gia tại Gazprombank cho biết việc đồng rúp mất giá và sự sụt giảm của nền kinh tế đang đánh dấu sự sụp đổ của hệ thống kinh tế dựa vào dầu mỏ của Tổng thống Putin trong 15 năm qua.

Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev cùng quan chức và lãnh đạo Ngân hàng trung ương trong cuộc gặp hôm qua 16.12 – Ảnh: Reuters

Trong khi đó, chuyên gia kinh tế Neil Shearing của Capital Economics Ltd nhận định mức lãi suất cao mà BoR đưa ra sẽ ảnh hưởng tới việc cho vay hộ gia đình và cho vay doanh nghiệp, làm gia tăng dấu hiệu suy thoái của nền kinh tế Nga.

Ông Putin suốt thời gian qua đã đưa ra những chính sách để cứu vãn đồng rúp, từ việc chi tiền để ngăn sự mất giá, cho phép BoR tự do bán đồng USD, trừng phạt mạnh tay giới đầu cơ, và đỉnh điểm là ngày 16.12, BoR tăng lãi suất mức kỷ lục kể từ năm 1998. Thế nhưng, mọi thứ dường như vẫn không có biến chuyển tốt đẹp.

Tuần trước, Bộ Kinh tế Nga cho biết GDP của nước này sẽ giảm 0,8% trong năm 2015, còn theo BoR nếu giá dầu tiếp tục ở mức dưới 60USD/thùng, GDP có thể giảm tới 4,7%, theo Bloomberg.

Nghị sĩ Dmitry Gudkov chia sẻ trên trang Twitter của mình rằng: “Bao nhiêu ngân hàng sẽ phá sản trong tháng 1.2015? Mọi người sẽ mất việc làm và hết tiền. Cơn ác mộng mới chỉ thực sự bắt đầu”, theo Bloomberg.

Sự ủng hộ Putin

Số liệu cho thấy ông Putin được 85% người dân ủng hộ sau những chính sách đối với Ukraine, đặc biệt là việc ông sáp nhập Crimea vào lãnh thổ Nga.

Theo ông Igor Bunin, người đứng đầu Trung tâm công nghệ chính trị Moscow, cuộc khủng hoảng trong tỷ giá đồng rúp có thể dẫn đến việc xói mòn trong tỷ lệ ủng hộ ông Putin nhưng nếu các cuộc biểu tình diễn ra thì sẽ nhằm vào các quan chức cấp thấp hơn là vào ông Putin.

Khủng hoảng đồng rúp Nga đặt chính sách kinh tế của Moscow trong tình trạng “tiến thoái lưỡng nan” – Ảnh minh hoạ: Reuters

“Tổng thống Putin vẫn là biểu tượng của nước Nga và người dân Nga, do đó một số quan chức chính phủ Nga có thể bị sa thải do sự khủng hoảng của đồng rúp. Người dân coi ông Putin là ngôi sao may mắn sẽ giải thoát cho đất nước và mọi người lo sợ việc mất ông như việc mất đi may mắn”, Bloomberg dẫn lời ông Bunin

“Mọi người đều cho rằng ông Putin là một nhà lãnh đạo mạnh mẽ, đem lại trật tự và giúp cải thiện đời sống nhân dân. Hiện tại ông vẫn là Putin, ông vẫn có quyền lực nhưng mọi thứ đang sụp đổ”, Bloomberg dẫn lời chuyên gia phân tích chính trị Dmitry Oreshkin.

Chính phủ thiếu năng lực

Bà Tatiana Barusheva, một người dân 63 tuổi tại thành phố Gelendzhik, đã đổ lỗi cho ông Putin về sự khủng hoảng tiền tệ do những chính sách thiếu thận trọng. “Người dân không thể trông đợi vào chính phủ Nga, nó không đủ năng lực. Bất kể ông Putin cố gắng thế nào đi chăng nữa thì những chính sách của ông cũng vô dụng”, Bloomberg dẫn lời bà Barusheva.

Nền kinh tế Nga đang lâm vào tình trạng khó khăn (hình minh họa) – Ảnh: Reuters

Tổng thống Putin đã từng đứng vững trước cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2008, khi khủng hoảng tài chính thế giới khiến GDP của Nga giảm 7,8% và giá dầu cũng giảm mạnh. Trong tình hình đó, đồng rúp đã giảm 1/3 giá trị nhưng nền kinh tế Nga đã dần hồi phục sau cuộc khủng hoảng đó.

Trong khi đó, chuyên gia xã hội học Olga Kryshtanovskaya của Viện Hàn lâm Khoa học Nga (RAS) cho rằng mặc dù ông Putin đã vượt qua cuộc khủng hoảng năm 2008 nhưng những biện pháp trừng phạt khiến tình hình lần này khó khăn hơn trước. Theo chuyên gia, những biện pháp nhằm cứu vãn tình hình như áp đặt lệnh kiểm soát vốn hay có những lập trường mềm mỏng tại Ukraine đều có những rủi ro riêng.

Một chuyên gia nghiên cứu cấp cao khác khẳng định tình hình kinh tế Nga đã hồi phục nhanh chóng sau năm 2009 nhưng hiện nay Nga đang phải đối mặt với sự bất ổn không thể kiểm soát và điều này sẽ làm suy yếu niềm tin vào toàn bộ mô hình kinh tế của ông Putin.

Ngọc Mai

Theo Thanhnien