Sự nguy hiểm khi chạy theo thực phẩm tiện lợi

GS Robert H. Lustig (Viện Chính sách Y tế tại Đại học California, Mỹ) cho rằng thực phẩm tiện lợi có thể gây ra các bệnh tự miễn.

Ảnh minh họa. Nguồn: Cloudy with a chance of meatballs.

Trong vài thập kỷ qua, khi chúng ta bỏ qua chế độ dinh dưỡng hợp lý để chạy theo thực phẩm tiện lợi, tỷ lệ mắc mới các bệnh ung thư liên quan đến béo phì (chẳng hạn ung thư ruột kết, gan, tuyến tụy, thận) liên tục tăng với tốc độ 2-6% mỗi năm trong nhóm người ở độ tuổi 30-50. Thực phẩm tiện lợi đặc biệt nuôi dưỡng sự phát triển của ung thư. Cụ thể, đường cung cấp điểm tựa cho các yếu tố cấu trúc giúp tế bào ung thư phân chia (chẳng hạn lipid, ribose và axit amin), từ đó cho phép tế bào ung thư nhân lên.

Các bệnh tự miễn (như bệnh Crohn) vẫn thường được coi như xuất hiện ngẫu nhiên, nhưng giờ ta đã biết vi khuẩn gây bệnh đường ruột thường là đối tượng nhắm đến của phản ứng miễn dịch bị rối loạn khi ta tiêu thụ thực phẩm tiện lợi. Như tôi đã nói, chìa khóa cho sức khỏe của bạn chính là giữ gan khỏe và dưỡng ruột tốt.

Trước khi thực phẩm đóng gói và thực phẩm có thể hâm nóng bằng lò vi sóng ra đời, vi khuẩn đường ruột đã quen với việc có được những gì chúng muốn – chất xơ. Nhưng giờ đây, lũ vi khuẩn ấy đang bị bỏ đói và tất nhiên, chúng không vui.

Do đó, chúng gây ra hiện tượng “rò rỉ” ở hàng rào đường ruột mà lúc bình thường không thể bị thấm qua, dẫn tới việc kích hoạt hệ miễn dịch một cách bất hợp lý và gây viêm mạn tính. Tệ hơn, những loại thuốc kháng sinh mà chúng ta đang sử dụng trong ngành chăn nuôi sẽ giết chết lợi khuẩn trong đường ruột, cho phép vi khuẩn gây hại thâm nhập vào ruột dễ dàng hơn, từ đó dẫn đến nhiều bệnh mạn tính hơn nữa.

Não bộ cũng không thoát khỏi tác động của thực phẩm chế biến sẵn. Hồi tôi cùng học trường y, sa sút trí tuệ từng là một hiện tượng tương đối hiếm. Vào năm 1978, nhóm giải phẫu gồm 4 người của tôi trong lớp Bệnh Lý học chỉ có đúng một tử thi mắc bệnh Alzheimer để thực nghiệm, đó là một người đàn ông qua đời ở tuổi 85. Hồi ấy, chỉ khoảng 10-15% số người ở tuổi 85 mắc Alzheimer và người ta thậm chí chẳng hề nghĩ rằng nó liên quan đến dinh dưỡng.

Tuy nhiên từ năm 1970-2014 (giai đoạn thực phẩm tiện lợi đưa vào sử dụng rộng rãi trong chế độ ăn uống), tỷ lệ mắc Alzheimer tăng gấp đôi trên toàn thế giới. Việc khám phá mối liên hệ giữa thực phẩm và Alzheimer vẫn đang ở giai đoạn sơ khai, nhưng mỗi ngày lại có thêm dữ liệu mới được tạo ra.

Cuối cùng chúng ta có bệnh tâm thần. Ta sẽ dễ dàng bỏ qua điều này nếu đó chỉ là vấn đề cá nhân hay vấn đề của một quốc gia nào đó. Nhưng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã ghi nhận mức gia tăng tỷ lệ trầm cảm và tâm thần phân liệt là 20% trên toàn thế giới chỉ trong vòng một thập kỷ. Đây chính là những biểu hiện ở não bộ của bệnh chuyển hóa mạn tính.