Startup Việt làm giày từ bã cà phê được Forbes vinh danh nói gì khi bị tố bóc lột, huỷ hợp đồng dồn đồng hương vào đường cùng?

Phía dưới bài đăng của người tố, Rens Original đã nhận về rất nhiều bình luận tiêu cực từ chính cộng đồng người Việt trẻ ở Phần Lan.

Năm 2020, cả cõi mạng Việt không khỏi xôn xao và ngưỡng mộ khi Jesse Khánh Trần và Sơn Chu – 2 chàng trai Việt Nam xuất hiện trong danh sách 30 Under 30 năm 2020 của Forbes châu Âu. Cả hai đều từng là du học sinh Phần Lan, cùng nhau thành lập nên Rens Original – dự án startup với những đôi giày làm từ bã cà phê và thu về nửa triệu đô la tiền đầu tư trên Kickstarter. Con số này đã giúp Rens Original trở thành hiện tượng gọi vốn cộng đồng ngành thời trang thành công nhất Bắc Âu.

Jesse Khánh Trần (trái) và Sơn Chu (phải)

Tuy nhiên mới đây, Rens Original bị tố bóc lột, chèn ép nhân viên và lợi dụng sức lao động của sinh viên Việt Nam khiến dân mạng Việt chú ý. Dù câu chuyện xảy ra ở nước ngoài song với những gì Rens đã xây dựng trước đây, loạt chia sẻ mang tính tiêu cực của chính những người Việt về một startup Việt cũng đủ khiến hình ảnh của Rens bị lung lay, “kích hoạt” cho những bàn tán, tranh luận trên MXH.

Những đôi giày được làm từ bã cà phê nổi tiếng trong giới trẻ

Rens Original bị tố huỷ ngang hợp đồng làm việc, bóc lột và chèn ép nhân viên Việt tại Phần Lan

Người có bài viết gây chú ý trên LinkedIn là T.N. Tại Phần Lan, LinkedIn là một MXH có lượng người dùng cao, đem đến những đánh giá và chia sẻ về nghề nghiệp uy tín.

T.N không nhắc đích danh Rens Original trong bài tố của mình nhưng dân mạng đã nhanh chóng lần ra công ty bị anh cho là ” làm việc thiếu chuyên nghiệp, dồn người khác vào bước đường cùng”.

Tạm dịch bài đăng của T.N:

“Đã 1 tuần trôi qua kể từ thời điểm tôi nhận được thư huỷ hợp đồng làm việc với rất nhiều sự bất ngờ và thất vọng. Tôi biết rằng nếu tiếp tục im lặng thì sẽ không bảo vệ được bản thân nên đành phải lên tiếng về sự việc đáng tiếc trong công việc đầu tiên mà tôi từng mong đợi.

Sau 3 vòng phỏng vấn, ngày 12/4, tôi đã rất vui khi nhận được lời mời làm việc ở vị trí trợ lý vận hành, công việc bắt đầu từ ngày 26/4. Tôi được yêu cầu chuyển đến Helsinki (thủ đô của Phần Lan) để làm việc tại văn phòng với tư cách nhân viên chính thức.

Khi cân nhắc kĩ càng, tôi đã chấp nhận lời đề nghị. Thế nhưng bất chấp mọi lời hứa trước đó, sau 6 ngày chờ đợi tiếp theo, tôi nhận được thư huỷ hợp đồng làm việc từ công ty và điều này xảy ra chỉ 4 ngày trước khi công việc chính thức bắt đầu. Nó như một cú sốc vì đã tin tưởng họ và chuẩn bị hết mọi thứ để chuyển từ Tampere (nơi ở trước đó của T.N) đến Helsinki. Tôi đã hủy hợp đồng với nhà cung cấp dịch vụ lưu trú, rời bỏ công việc hiện tại – nguồn thu nhập chính của tôi, thu dọn đồ đạc và đặt vé đến Helsinki.

Hiện tại tôi không còn cách nào khác, ngoài việc bám vào kế hoạch ban đầu. Tôi sẽ chuyển đến Helsinki vào ngày mai và có rất ít hi vọng tìm được việc làm mùa hè vì hầu hết các vị trí mùa hè ở Phần Lan đã được tuyển dụng trong quý đầu tiên. Quyết định của họ đã đẩy tôi vào chân tường” .

Nguyên văn bài đăng của T.N ở LinkedIn

Phía dưới bài đăng của T.N, nhiều người đã để lại bình luận động viên, đồng cảm. Thậm chí không ít người còn nhắn tin và đề nghị được giúp đỡ T.N ổn định cuộc sống ở Helsinki trong thời gian sắp tới.

Đặc biệt trong số đó có 2 bình luận đến từ 2 người Việt Nam đã tiết lộ thêm về sự việc. Cụ thể, N.N – 1 trong 2 người kể trên cho biết nhiều người bạn của mình đã mắc kẹt khi làm việc cho Rens Original vì mức lương thấp. Đồng thời người này cho biết cùng thời điểm T.N bị từ chối, một người bạn của mình đã nhận được đề nghị làm việc ở Rens. Tạm dịch bình luận của N.N:

“Chào T.N, tôi rất tiếc khi biết chuyện đã xảy ra với bạn. Tôi chỉ ngẫu nhiên thấy bài đăng này và TÔI ĐÃ SỐC. Tôi không bị sốc vì số tiền họ sắp trả cho bạn, vì rất nhiều người bạn của tôi đã bị mắc kẹt trong cái công ty mà bạn biết là gì rồi đó. Tôi bị sốc vì một người bạn của tôi đã nhận được đề nghị cho vị trí của bạn, vào cùng thời điểm bạn đang chờ đợi để nhận nó. Thật là điên rồ! Tôi không biết đây có phải là ngẫu nhiên không? Hoặc là họ đã tìm thấy ai đó “phù hợp hơn”? Tôi không chắc chắn nhưng điều này là không thể chấp nhận được và phi đạo đức. Tôi chỉ muốn cho bạn biết rằng bạn tôi đã không chấp nhận công việc vì họ biết họ đáng giá hơn hơn thế.

Vì vậy, đừng lo lắng! Bạn rất xứng đáng hơn thế này! Cố gắng hết sức và Helsinki sẽ mang đến cho bạn nhiều cơ hội tốt hơn! Cố lên T.N”.

P/s: Cả công ty không chỉ uống cà phê để sống, vì vậy họ không có quyền làm điều đó với bạn. 700 EUR cũng là một số tiền vô lý và khó ai có thể sống với số tiền đó ở Helsinki. Tôi thực sự hy vọng ai đó sẽ gọi tên công ty đó ở đây để mọi người có thể tẩy chay và tránh xa nó. Cảm ơn bạn đã can đảm nói lên điều đó để mọi người sẽ không bị mắc kẹt vào mớ hỗn độn này nữa” .

Bình luận của N.N

Ngoài N.N, một người khác là N.A.L cũng chỉ ra những mánh khoé bị cho là bóc lột du học sinh Việt Nam của Rens Original. Tạm dịch bình luận của N.A.L:

“Điều buồn cười là họ chỉ thuê các ứng viên Việt Nam làm việc ở vị trí “trợ lý thực tập”. Tại sao không phải là sinh viên thực tập người Phần Lan, Mỹ hoặc Ấn Độ? Bởi vì vị trí đó dễ để bị lợi dụng, bị ngược đãi, bị đuổi khi người đó không thể chịu đựng được nữa.

Sinh viên mới tốt nghiệp Việt Nam đang gặp rất nhiều rào cản ở Phần Lan, nhất là áp lực thị thực lao động. Không giống như người bạn dũng cảm này đã dám nói ra, hầu hết họ (và tôi) đều thỏa hiệp với nhiều loại chính sách bất hợp pháp chỉ để có được một vài dòng trong hồ sơ cho công việc bấp bênh của họ. Nếu một người Phần Lan bị đối xử như vậy, công ty sẽ bị kiện từ lâu.

Thật buồn khi nhắc đến cả hai người sáng lập ra công ty này, họ cũng là người Việt Nam. Người Việt Nam coi thường và bóc lột người Việt Nam khác. Điều này thực sự đáng xấu hổ và thất vọng.

Nhân tài Việt Nam ở Phần Lan, tôi biết không dễ kiếm việc làm trong thời kì dịch bệnh này nhưng xin làm ơn hãy tôn trọng bản thân và ĐỪNG BAO GIỜ nộp hồ sơ vào R ens Original hoặc bất cứ công ty tương tự, viêc này phải dừng lại” .

Phía dưới bình luận này, N.N đã trả lời: “Tôi thật sự n óng lòng muốn xem đại diện của Rens Original sẽ nói gì hay có hành động nào về vấn đề này” .

Bình luận của N.A.L

Phía Rens Original nói gì trước những cáo buộc?

Liên lạc phía Rens Original, chúng tôi đã nhận được phản hồi về sự việc này như sau:

RENS có năm đươc thông tin mà T.N đăng tải trên LinkedIn nhưng ngày qua và phản hôi như thê nào vê nhưng chia sẻ đó?

Chúng tôi có biêt đươc bài viêt mà bạn T.N đăng tải trên LinkedIn. Ngay sau khi năm đươc vân đê, đích thân CEO của Rens Original – Khánh Trân đã nhanh chóng gưi lơi xin lôi chính thưc vê viẹc đã hủy hơp đông thưc tạp của T.N vào phút chót. Chúng tôi thâu hiêu đươc nhưng khó khăn của T.N trong hoàn cảnh này và đang chủ đọng liên lạc vơi T.N vơi mong muôn giải quyêt vụ viẹc mọt cách thỏa đáng nhât.

Rens Original có ý kiên gì vê cáo buọc vi phạm vê luạt lao đọng Phân Lan và bóc lọt thưc tạp sinh mà mình đang vương phải?

Viẹc hủy quyêt định nhạn T.N làm thưc tạp sinh lân này của chúng tôi là chưa phù hơp. Tuy nhiên, cách giải quyêt nêu trên không hê vi phạm luạt lao đọng cũng như không xâm phạm bât kỳ tiêu chuân hoạc thông lẹ lao đọng nào ơ Phân Lan. Đáng buôn thay, trên thưc tê, phân lơn các vị trí thưc tạp cho sinh viên hoạc ngươi mơi ra trương hiẹn nay ơ Phân Lan là thưc tạp không lương. Chúng tôi luôn tin răng đây là mọt thưc trạng không công băng vơi các bạn trẻ vưa ra trương và đang trong nhưng bươc đâu của quá trình phát triên sư nghiẹp. Đây là lý do tại sao chúng tôi chưa bao giơ thuê mọt thưc tạp sinh mà không trả công cho họ kê tư khi thành lạp Rens.

Rút kinh nghiẹm tư vụ viẹc lân này, chúng tôi đã rà soát lại và đang tiêp tục xây dưng, phát triên cách quản lý nhân sư nọi bọ cũng như đôi mơi chương trình thưc tạp của mình, cam kêt mang lại mọt quá trình tuyên dụng tôt hơn cho tât cả các ưng viên trong tương lai. Mọt trong nhưng thay đôi đâu tiên của chúng tôi là viẹc quyêt định tăng mưc lương khơi điêm cho thưc tạp sinh tại Rens vươt qua mưc lương đươc yêu câu bơi Cục Quản lý Di trú Phân Lan. Tư đó, thưc tạp sinh tại Rens hoàn toàn có thê sư dụng hơp đông thưc tạp đê xin và gia hạn thị thưc cư trú ơ nươc sơ tại, mọt điêu mà đa sô các chương trình thưc tạp tư các công ty tại Phân Lan không đạt đươc. Điêu này đạc biẹt quan trọng đôi vơi nhưng thưc tạp sinh vôn không đên tư nhưng quôc gia trong khôi Liên minh châu Âu.

Jesse Khánh Trần và Sơn Chu (đang ngồi) cùng với nhân viên trong công ty

Mọi người ăn uống vui vẻ ở văn phòng Rens Original

Còn có uẩn khúc gì trong quá trình trao đôi giưa phía RENS và T.N mà ngươi ngoài chưa đươc biêt?

Nhăm tôn trọng quyên riêng tư của T.N, chúng tôi xin phép không thảo luạn bât kỳ vân đê nào liên quan đên thư tư, cuọc gọi và các trao đôi riêng tư giưa Rens và T.N vê vân đê này.

Ảnh: NVCC Chụp màn hình