Sống cùng máu, mủ và vi rút – Kỳ 1: Bở hơi tai ở bệnh viện tâm thần

Trong ngành y, bác sĩ được xem là nhân vật chính trong việc khám, chữa bệnh cứu người. Thế nhưng, chính các điều dưỡng, y tá mới là người ở “đầu sóng ngọn gió” chiến đấu thương tật, đối mặt với nguy cơ lây nhiễm cao và cả những lúc bị bệnh nhân và người nhà bệnh nhân… “gây chiến”.

Kỷ niệm 59 năm ngày Thầy thuốc Việt Nam (27.2.2014), Thanh Niên Online xin giới thiệu chân dung của những nữ điều dưỡng, y tá cùng những cảm xúc của họ khi cả xã hội đang nhìn vào ngành y. Công việc của họ luôn thầm lặng với mong muốn bệnh nhân sớm lành bệnh, xuất viện…

Điều dưỡng chăm sóc bệnh nhân tại BV Tâm thần TP.HCM

Kỳ 1: Bở hơi tai ở bệnh viện tâm thần

Vừa đi qua chỗ một điều dưỡng đang thay ga giường cho một bệnh nhân ở khoa Nội trú, Bệnh viện (BV) Tâm thần TP.HCM, một nữ bệnh nhân cười lớn. Nhưng chỉ chừng 5 phút sau, cô này lại đi đến chiếc ghế ngồi xuống và khóc như một đứa trẻ…

“Đặc sản” những… vết sẹo

Làm việc với bệnh nhân bình thường đã khó, với những bệnh nhân lúc tỉnh, lúc lên cơn, lại càng khó hơn. Chị Lâm Nguyễn Phụng Tiên (27 tuổi), điều dưỡng của khoa Nội trú, BV Tâm thần (TP.HCM), kể: Một ngày bệnh nhân có vô vàn trạng thái cảm xúc cũng là vô vàn lần điều dưỡng mệt bở hơi tai để chăm sóc người bệnh. Những lúc bệnh nhân bật khóc như một đứa trẻ, điều dưỡng phải đến dỗ dành, mềm mỏng. Những lúc bệnh nhân hung dữ, gây gổ với người bệnh khác, thì điều dưỡng lại phải khuyên nhủ khéo léo, can thiệp kịp thời. Lại có khi bệnh nhân tâm thần cứ như đứa trẻ, bỏ ăn lúc nào tùy thích, nên điều dưỡng cứ phải đến dỗ dành…

Chưa kể bệnh nhân tiêu tiểu không tự chủ, điều dưỡng cùng hộ lý dọn dẹp, lau chùi và đưa bệnh nhân đi tắm. Thế nhưng chỉ mới nằm trên giường được ít phút, những bệnh nhân vừa được đưa đi tắm lại vào nhà tắm xối nước lên người. Điều dưỡng lại phải thay bộ đồ mới cho bệnh nhân.

“Có lúc một ngày mà bệnh nhân đi xối nước đến 4, 5 lần làm mình theo mệt nghỉ luôn”, chị Tiên nói. Chỉ vào vết sẹo lớn bên má phải, chị bảo: “đặc sản đó”. Rồi chị kể, lần ấy có bệnh nhân lên cơn, chị hỗ trợ tiêm thuốc cho bệnh nhân thì bệnh nhân phản ứng, dùng tay cào lên mặt chị, khiến chị không kịp né.

Cướp kim tiêm Điều dưỡng Nguyễn Thị Thu Thủy (43 tuổi), khoa Nội trú cũng tâm sự, chăm sóc bệnh nhân nữ đã khó, với nam thì lại khó hơn nhiều lần vì bệnh nhân nam rất khỏe. Vì thế, những lúc họ lên cơn việc đánh lại điều dưỡng, hộ lý thường xuyên hơn. Có những điều dưỡng đến tiêm thuốc lại bị bệnh nhân khống chế cướp cả kim tiêm để bẻ, vứt.

Đang ngồi trò chuyện, chúng tôi nghe tiếng khóc phát ra từ phòng bệnh nhân nữ. Chúng tôi chạy qua cùng điều dưỡng thì thấy một bệnh nhân thân hình rất lớn đang ngồi khóc ngon lành.

Điều dưỡng Nguyễn Thị Thu Thủy (43 tuổi), khoa Nội trú, BV Tâm thần TP.HCM, cho biết đây là một bệnh nhân bị bệnh chậm phát triển tâm thần hơn 10 năm nay, tiêu tiểu tại chỗ, không tự vệ sinh cá nhân, muốn hét lúc nào thì hét, gặp ai cũng xưng mẹ.

“Những lúc lên cơn thì bệnh nhân dữ dằn vô cùng nhưng có lúc họ hiền lắm, chỉ ngồi nhìn người qua lại thôi. Có lúc họ còn hát, cười đùa với nhau nữa”, chị Thủy nói.

“Những bệnh nhân của mình không giống các bệnh nhân khác, họ khóc cười một cách vô thức, ăn uống hay vệ sinh đều không tự chủ được thì làm sao họ ý thức được mình là bệnh nhân nên không thể trách họ được”, điều dưỡng Thủy nói.

Khi chúng tôi đi ra khỏi phòng bệnh thì một nữ bệnh nhân chạy đến mang hai quả cam lại dúi vào tay điều dưỡng Thu Thủy: “Chị ăn đi, cam ngon lắm!”.

Niềm vui không thể tả

Gắn bó với bệnh nhân tâm thần, không ít hoàn cảnh làm các điều dưỡng xót xa. Điều dưỡng Đặng Thị Thùy Dương (46 tuổi), khoa Nội trú, kể: Có một trường hợp mẹ già nuôi con bị tâm thần dù bà đã ngoài 80 tuổi. Con của bà cũng đã ngoài 40 tuổi điều trị tâm thần phân liệt tại BV Tâm thần. Mấy lần anh này nhập viện đều chỉ thấy một mình bà cụ chăm sóc. Đằng đẵng mấy năm như thế, người mẹ già lại lặn lội vào thăm con, rồi ở lại chăm con.

“Nhìn cảnh mẹ già lọ mọ chăm con, cần mẫn đến đau lòng”, điều dưỡng Thùy Dương nói.

Điều dưỡng là những người rất vất vả thầm lặng bên cạnh bác sĩ

Điều mà nhiều điều dưỡng ở đây trăn trở là bệnh nhân bị tâm thần thường rất khó hết, có người điều trị tình trạng ổn về nhà được một thời gian lại được người nhà đưa trở lại BV. Có bệnh nhân nhập viện đến cả chục lần. Nhiều bệnh nhân có hoàn cảnh éo le, gia đình đưa đi nhập viện nhiều lần nên đôi lúc cũng nản, riết rồi họ cũng lơ là thăm bệnh, chỉ dặn lại điều dưỡng: “Lúc nào con tôi hết cơn, các chị báo về cho gia đình tôi với”.

Tuy nhiên, cũng có những trường hợp bệnh nhân vô danh sau khi điều trị thì điều dưỡng đã nhờ tìm được gia đình để đưa họ về, đó là niềm vui khôn xiết của nghề mang lại.

Chị Tiên nhớ lại một trường hợp bệnh nhân vô gia cư được chuyển lên từ BV Quận 2 (TP.HCM) điều trị tâm thần phân liệt. Khi bệnh nhân tỉnh táo, điều dưỡng hỏi thăm quê quán và cuối cùng đã tìm được người nhà của người bệnh.

“Giúp được bệnh nhân đoàn tụ với gia đình là niềm vui khôn xiết làm điều dưỡng chúng tôi có thêm động lực để gắn bó với nghề”, chị Tiên nói. (Còn tiếp)

Theo TNO