Số phận kỳ lạ của ngôi đền Baphuon

Baphuon tưng la môt trong nhưng ngôi đên đep nhât cua quân thê đên Angcor , được xây dựng vào giữa thế kỷ thứ 11 bởi đức vua Udayadiyavaman II.

Nằm cách thị trấn Siêm Riệp, Campuchia khoảng 8km, đên Baphuon năm trong khu vưc Angcor Thom – Thu đô cuôi cung cua vương quôc Angcor. Đây là ngôi đền vĩ đại được xây dựng vào giữa thế kỷ thứ 11 bởi đức vua Udayadiyavaman II (1049 – 1065). Quy mô đô sô cua ngôi đên nay đươc cac nha khoa hoc xêp vao hang thư hai chi sau đên Angcor Wat. Baphuon cung đa tưng la môt trong nhưng ngôi đên đep nhât cua quân thê đên Angcor.

Thê nhưng, điêu lam nên tiêng tăm cua ngôi đên nay lai liên quan tơi sô phân ky la cua chinh no. Câu chuyên ly ki vê Baphuon băt đâu cach đây 50 năm, khi lân đâu tiên cac nha khoa hoc phat hiên ra Baphuon trong tinh trang hoan toan đô nat. Nhưng tac đông cua thơi gian đa mang đên nguy cơ lơn cho sư biên mât vinh viên cua ngôi đên. Đê kip thơi cưu van công trinh lich sư vi đai nay, năm 1960, cac nha khoa hoc ngươi Phap đa băt đâu lên kê hoach “boc tach” ngôi đên. 3 nghìn phiên đa xây đên đa đươc thao gơ va đanh sô ki hiêu, dư tru se đươc lăp ghep lai theo môt câu truc vưng chăc hơn sau đo.

Ngay trong thơi điêm quan trong ây thi sư xâm chiêm cua quân đôi Khmer Đo tư năm 1970-1975 đa lam pha san hoan toan kê hoach “hôi sinh” cho ngôi đên. Biên cố ấy đa khiên Baphuon trơ thanh môt phê tich. Điêu tê hai nhât đa xay đên cho Baphuon la ơ sư pha huy hoan toan cua nhưng tiêu ban vê diên mao ban đâu cua ngôi đên cung như nhưng ghi chep ma cac nha khoa hoc Phap đa lưu lai cho viêc phuc chê. Mai đên năm 1995, viêc tai tao ngôi đên mơi đươc tiêp tuc.

Môt goc đên Baphuon.

Trong điêu kiên thiêu bưc tranh mô phong toan canh, cac nha khoa hoc đa phai lao tâm tôn lưc trong suôt 50 năm đê lăp ghep lai Baphoun, tra lai cho ngôi đên hinh dang ky vi ban đâu cua no. Qua trinh trung tu Baphoun đươc so sanh như viêc giai môt bai toan hinh hoc 3 chiêu lơn nhât cua thê giơi. Môt trong nhưng nguyên tăc quan trong đươc tuân thu trong ky thuât tai tao đên la không đươc sư dung vôi vưa đê tram vao cac khe hơ. Điêu đo co nghia la môi phiên đa chi co thê đăt vao môt vi tri chinh xac như hiên trang ban đâu cua no. Sau nhiêu lân bi pha huy bơi ban tay thiên nhiên va con ngươi, Baphoun mơi lai đươc hôi sinh. Năm 2011, đên chinh thưc mơ cưa đon du khach tham quan tư khăp nơi trên thê giơi. Nhưng biên cô thăng trâm cua sô phân khiên cho ngôi đên nay trơ nên nôi tiêng con hơn ca net kiên truc huy hoang cua chinh no.

Ngay nay, chi cân bươc chân qua cây câu răn Naga, du khach co thê đi vao lôi công chinh năm ơ phia Đông đê bươc vao thê giơi thanh thân bên trong ngôi đên. Trong tin ngương cua ngươi Khmer cô, răn naga đươc xem la vi thân canh giư, xua đuôi ta ma. Thân hinh dai cua răn naga men theo lôi đi cua câu tương trưng cho câu vông nôi liên thiên giơi va ha giơi, nôi liên trân gian vơi coi niêt ban.

Đây chinh la cach đê con ngươi trân thê đên đươc nơi ngư tri cua thanh thân ơ đinh ngôi đên. Ngươi Khmer hiên đai vân rât coi trong viêc gin giư nhưng gia tri linh thiêng nay. 11 điêu luât “giơi nghiêm” đa đươc đăt ra đôi vơi môi du khach khi bươc chân vao đên, gôm: không cham vao đa, không hut thuôc, không ôn ao, không măc quân soc, ao dây va vay ngăn, phai măc ao co tay, không mang theo thu cưng, không đươc ngôi trên đa, không hut thuôc, không vưt rac, không khac nhô, không đươc mang dao nia, phu nư đang mang thai va tre em dươi 15 tuôi không đươc vao đên.

Tac gia bên tương Phât niêt ban khăc hoa trên bưc tương tai lôi công phia Tây.

Ve đep cua công trinh Baphuon la ơ sư trang lê cua nhưng khôi đa lơn, đươc xêp đăt theo lôi hanh lang rông rai vơi nhưng ô cưa sô khoang đat. Đên đươc xây dưng trên môt ngon đôi, vơi 3 tâng nên, theo mô tip kiên truc Khmer trên măt phăng hinh vuông vơi 4 hương cưa ra vao. Nhưng bâc câp đa cao ngut đa tôn thêm dang ve uy nghi cua ngôi đên. Đưng trên đinh ngôi đên co thê phong tâm măt ra bôn phia đê ngăm nhin các công trinh tuyệt đẹp cua Angco Thom bao boc trong nhưng bong cô thu thâm nghiêm ngan năm trươc.

Nhưng dong chư sanskrit cô trên lôi đi, nhưng phu điêu cham khăc trên đa cât dâu nhưng câu chuyên bi ân cua nên văn minh Angcor huy hoang môt thơi. Ơ ngay lôi ra cua ngôi đên tai canh công phia Tây, du khach luôn nan lai lâu hơn thương lê đê chiêm ngương bưc tương Phât nhâp niêt ban nôi tiêng, đươc cham khăc trên bưc tương đa dai 40 m. Đưc Phât đâu quay vê hương Băc, chân duôi thăng hương nam, kheo leo năm nghiêng nhin vê hương Tây, đâu gôi lên tay phai.

Công trinh nay đươc xem như môt dâu ân kiên truc cua Baphuon, tao nên ve đep riêng biêt đê nhân dang ngôi đên nay so vơi hang trăm ngôi đên khac. Đây cung la môt minh chưng sinh đông trong sư chuyên đôi tin ngương cua ngươi Khmer qua cac thơi ky lich sư. Nêu ban đâu Baphuon đươc xây cât đê thơ thân Shiva thi đên thê ky thư XVI, ngôi đên lai trơ thanh môt ngôi chua Phât giao.

Môi ngay, Baphuon đon hang nghin bươc chân du khach quôc tê đên tham quan. Bên canh khôi công trinh đô sô đa tai tao ây, cac nha khoa hoc cho biêt vân con sot lai 10 nghìn viên đa con chưa biêt xêp đăt vao đâu. Nhưng chư sô đanh dâu bi ân ma cac nha khoa hoc ngươi Phap đê lai trên đa vân như môt lơi thach thưc chưa thê giai đap tron ven cho tơi ngay nay.

Theo 24h