Số phận của Tổng thống Yoon Suk-yeol sẽ được quyết định thế nào?

Tòa án Hiến pháp Hàn Quốc phải tổ chức các phiên điều trần đối với Tổng thống Yoon Suk-yeol, sau khi quốc hội luận tội ông vì ban bố lệnh thiết quân luật ngắn hạn vào hôm 3/12/2024.

Tổng thống Yoon Suk-yeol (Ảnh: Reuters).

Sau khi bị luận tội vào ngày 14/12, quyền lực tổng thống của Tổng thống Yoon Suk-yeol bị đình chỉ nhưng ông vẫn tại vị, giữ quyền miễn trừ đối với hầu hết các cáo buộc, ngoại trừ cáo buộc nổi loạn hoặc phản quốc . Thủ tướng Han Duck-soo do ông Yoon bổ nhiệm đang tạm quyền Tổng thống.

Tòa án Hiến pháp phải quyết định trong vòng 180 ngày xem có nên bãi nhiệm ông Yoon khỏi chức vụ tổng thống hay không, hoặc bác bỏ luận tội và khôi phục quyền lực của ông. Nếu tòa án cách chức ông Yoon hoặc ông từ chức, một cuộc bầu cử tổng thống sẽ phải được tổ chức trong vòng 60 ngày.

Nhà lập pháp đảng Dân chủ đối lập Jung Chung-rae, người đứng đầu Ủy ban lập pháp và tư pháp của Quốc hội, đang dẫn đầu vụ việc yêu cầu cách chức ông Yoon.

Đội ngũ pháp lý của ông Yoon vẫn chưa được công bố, nhưng với lý lịch là công tố viên, có thông tin cho rằng ông có thể sẽ nhờ đến các đồng nghiệp cũ hoặc thậm chí tự bào chữa cho mình.

Ông Kim Hong-il, cựu công tố viên và cựu giám đốc cơ quan quản lý phát thanh truyền hình dưới thời ông Yoon, cũng như cựu phát ngôn viên của Tòa án Hiến pháp Bae Bo-yoon, dự kiến sẽ tham gia nhóm pháp lý của ông Yoon trong quá trình xem xét luận tội và điều tra hình sự, theo thông tin từ truyền thông địa phương.

Các trở ngại đối với phán quyết của tòa án?

Theo hiến pháp Hàn Quốc, cần có sự đồng thuận của 6 thẩm phán để cách chức một tổng thống bị luận tội. Tòa án Hiến pháp gồm 9 thành viên nhưng đang trống 3 vị trí, do đó các thẩm phán hiện tại sẽ phải bỏ phiếu đồng thuận để cách chức ông Yoon.

Tòa án Hiến pháp đã tuyên bố rằng họ có thể tiến hành phiên xét xử và lắng nghe lập luận chỉ với 6 thẩm phán.

Ba vị trí trống này sẽ do quốc hội bổ nhiệm. Đảng Dân chủ đối lập chính, vốn chiếm đa số trong quốc hội, đang tìm cách lấp đầy các vị trí này.

Tuần này, Quốc hội đã tổ chức phiên điều trần cho cả 3 ứng cử viên tiềm năng, nhưng đảng Quyền lực Nhân dân (PPP) cầm quyền đã tẩy chay, khẳng định rằng quyền Tổng thống Yoon không có quyền bổ nhiệm thẩm phán Tòa án Hiến pháp.

Đã có tiền lệ về việc một tổng thống lâm thời bổ nhiệm thẩm phán Tòa án Hiến pháp, như trường hợp cựu Tổng thống Park Geun-hye bị luận tội vào năm 2016-2017.

Trong lần luận tội tổng thống duy nhất trước đây tại Hàn Quốc, tòa án đã mất 3 tháng để cách chức bà Park vào năm 2017.

Lần này, nhiệm kỳ của hai thẩm phán tòa án sẽ hết hạn vào tháng 4, và các chuyên gia pháp lý dự đoán rằng tòa án có thể tìm cách đưa ra phán quyết trước thời điểm đó để giảm thiểu sự bất ổn.

Theo các học giả, trước đây, các thẩm phán Tòa án Hiến pháp không bỏ phiếu theo xu hướng chính trị mà thay vào đó, đưa ra quyết định về từng trường hợp cụ thể dựa trên cách giải thích của họ về hiến pháp.

Trong trường hợp của bà Park, người cũng đến từ một đảng trung hữu như ông Yoon, tòa án đã bỏ phiếu nhất trí bãi nhiệm bà, bao gồm cả một số thẩm phán được coi là bảo thủ và hai người được bà Park bổ nhiệm.

Năm 2004, Tổng thống khi đó là ông Roh Moo-hyun, thuộc đảng trung tả Dân chủ Thiên niên kỷ, đã bị luận tội với cáo buộc không duy trì được tính trung lập chính trị theo yêu cầu của một quan chức nhà nước cấp cao. Tòa án đã bác bỏ đơn kiến nghị này sau khoảng 2 tháng và ông Roh đã hoàn thành nhiệm kỳ tổng thống 5 năm của mình.