Số phận 2 thành cổ bảo vệ Sài Gòn xưa

Mai Phương Lý07:23 03/01/2016

Sau sự biến Lê Văn khôi, Minh Mạng phá thành Bái Quái do vua Gia Long xây, lập Thành Phụng nhưng khả năng bảo vệ kém nên dễ dàng bị người Pháp hạ.

Sài Gòn hơn 200 năm trước từng có hệ thống thành Quy và Phụng kiên cố để phòng thủ với kiến trúc kiểu phương Tây, thể hiện tư duy quân sự hiện đại và tự chủ trong việc thực thi chủ quyền quốc gia. Tuy nhiên, vì nhiều lý do, cả hai thành đều bị phá bỏ. Đối chiếu với bản đồ ngày nay, hai thành cổ này nằm gọn trong khu vực trung tâm quận 1 và 3, TP HCM.

Bản đồ Sài Gòn năm 1790 do người Pháp vẽ, ở chính giữa là thành Bát Quái do vua Gia Long cho xây dựng. Ảnh tư liệu

Theo nhà nghiên cứu Vương Hồng Sển trong cuốn Sài Gòn năm xưa, năm 1790 Nguyễn Ánh thắng Tây Sơn và chọn đất Sài Gòn làm kinh đô, đặt tên là Gia Định kinh và ra lệnh xây thành Phiên An (còn gọi là thành Quy) – do hai sĩ quan công binh người Pháp là Olivier de Puymanel và Le Brun vẽ họa đồ – phải huy động tới 30.000 dân phu, thầy thợ đắp thành.

Thành Phiên An được xây kiên cố theo kiến trúc Vauban (kiến trúcphòng thủ do một kỹ sư người Pháp thiết kế) nhưng mang hình bát quái, theo phong thổ Á Đông. Thành được xây rất kiên cố với 3 lớp bảo vệ: lớp trong cùng là tường xây bằng đá cao 6,3 m, chân tường dày 36,5 m; lớp giữa là hào rộng với bề ngang 76 m, sâu 6,8 m có nhiều cầu bắc qua và lớp ngoài là lũy bằng đất với chu vi gần 4.000 m.

Trên thành có nhiều tháp canh hình bát giác, bên cạnh có thang dây. Trong tháp có quân canh gác, có việc gì bất ổn thì ban ngày treo cờ hiệu, ban đêm treo đèn hiệu. Các quân sĩ trong thành cứ theo hiệu báo đó mà điều binh. Đối chiếu với vị trí hiện nay, Phiên An nằm giữa 4 con đường Đinh Tiên Hoàng (Đông) – Nam Kỳ Khởi Nghĩa (Tây) – Lê Thánh Tôn (Nam) – Nguyễn Đình Chiểu (Bắc).

Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu, người có rất nhiều công trình nghiên cứu về Sài Gòn, Phiên An là ngôi thành đồ sộ nhất trong lịch sử nhà Nguyễn. Lúc đầu được gọi là “Bát Quái”, do có 8 cửa, bên trong thành xẻ 4 đường ngang, 4 đường dọc thành những ô vuông. Thoạt nhìn bản đồ giống như con rùa khổng lồ nên hay gọi là thành Quy.

Sau khi đánh bại nhà Tây Sơn, năm 1802 Nguyễn Ánh lên ngôi vua, hiệu là Gia Long, dời kinh đô từ Gia Định kinh (Sài Gòn) về Huế. 9 năm sau kinh thành Huế được xây, Gia Định kinh được đổi thành Gia Định thành và trở thành thị sở của quan Tổng trấn Nam Kỳ.

Sơ đồ thành Bát Quái Sài Gòn do Trương Vĩnh Ký vẽ, Nguyễn Đình Đầu lược dịch và chú giải. Ảnh tư liệu

Khi làm Tổng trấn Gia Định thành, năm 1830 Tả quân Lê văn Duyệt đã cho xây thành Bát Quái cao thêm một thước rưỡi và dùng toàn đá ong, càng kiên cố. Vì việc sửa thành, cộng với hiềm khích trước đó, vua Minh Mạng (nối ngôi Gia Long) đã khép Lê Văn Duyệt tội nhị tâm (hai lòng) và cho san bằng mồ mả ông sau khi mất.

Đây cũng chính là nguyên nhân dẫn đến sự biến Lê Văn Khôi, con nuôi Lê Văn Duyệt nổi loạn, đánh chiếm thành Bát Quái và 6 tỉnh Nam Kỳ (1833-1835). Để đánh bại Khôi, Minh Mạng đã huy động hàng chục nghìn quân thủy, bộ vào Nam, bao vây chặt thành Phiên An. Tuy nhiên, do thành được xây dựng chắc chắn, bên trong lại có đủ khí giới và lương thực nên phải mất 2 năm mới chiếm được.

Video đang HOT

Sau khi dẹp binh biến Lê Văn Khôi, vua Minh Mạng cho phá bỏ thành Bát Quái. Đến năm 1836 ông ra lệnh xây thành mới là Gia Định (còn gọi là thành Phụng) với khoảng 10.000 binh lính, dân chúng bốn tỉnh Gia Định, Biên Hòa, Vĩnh Long và Định Tường làm việc ròng rã trong hai tháng.

Theo sách Đại Nam Nhất Thống Chí, thành Gia Định có chu vi khoảng 1.960 thước, cao 4,7 m, hào rộng 52 m và sâu hơn 3 m. Thành cũng được xây bằng đá ong Biên Hòa và theo mẫu kiến trúc Vauban nhưng nhỏ, dễ bị bắn phá hơn vì chỉ có 4 pháo đài (thành Bát Quái cũ có 8 pháo đài).

Màu đỏ là thành Bát quái xây năm 1790, bị vua Minh Mạng phá đi năm 1835. Màu xanh là thành Phụng, xây năm 1836 bị quân Pháp san bằng hơn 20 năm sau đó. Màu đen là các con đường của Sài Gòn sau này với tên đường trong thời Pháp thuộc. Ảnh tư liệu

Gia Định nằm ở góc Đông Bắc thành cũ, nay là khu vực giữa 4 con đường Nguyễn Du, Mạc Đĩnh Chi, Nguyễn Đình Chiểu và Nguyễn Bỉnh Khiêm. Ngày 17/2/1859, quân Pháp tấn công thành Gia Định bằng 32 ổ mìn, hỏa thiêu tan tành thành Phụng, chỉ còn lại những đống gạch vụn.

Theo thống kê, lửa đã thiêu hủy 2.000 cây súng cổ và gươm, giáo; 85 thùng thuốc súng và rất nhiều bì súng, hỏa pháo, diêm sinh, tiêu thạch, chì…; lúa trữ trong kho nuôi 6.000-8.000 nhân khẩu trong năm (trị giá khoảng 3 triệu france); tiền bản xứ (điếu và kẽm), ước trị giá bằng 130.000 France.

Do có nhiều lúa gạo, vụ cháy kéo dài đến cả tuần. Dấu tích duy nhất còn lại của thành Phụng ngày nay là bức tranh vẽ ảnh người Pháp tấn công thành và những tàn tích dọc đường Đinh Tiên Hoàng về phía gần xưởng Ba Son.

Về dấu tích của thành Bát Quái, theo cố học giả Vương Hồng Sển, năm 1926, khi đào móng xây cao ốc ở góc đường Tự Do (nay là Đồng Khởi) và Gia Long (Lý Tự Trọng), người ta phát hiện nhiều đá ong lục lăng nên có thể khẳng định đó là chân cũ vách thành Gia Long xây năm 1790. Một di tích khác cũng của thành Quy được đào thấy năm 1935 tại nhà thương Đồn Đất (Bệnh viện Nhi Đồng 2), nay ở góc đường Lý Tự Trọng và Chu Mạnh Trinh.

Tranh vẽ quân Pháp chiếm thành Gia Định năm 1859. Ảnh tư liệu

Còn theo nhà bác học Trương Vĩnh Ký, trung tâm thành Quy ở nhà thờ Đức Bà hiện nay – khi xưa có dựng cờ lệnh to lớn. Lúc đào nền móng để xây nhà thờ gặp lớp tro, cây, gạch và đá cháy lụn vụn dày 0,3 m – có thể là di tích kho lương của Lê Văn Khôi bị đốt năm 1835. Trong đống tro này, thợ đào đất đã gặp ngổn ngang xác tiền điếu, tiền kẽm bị lửa cháy kẹo quánh lại thành khối, có cả đạn súng to bằng gang sắt, bằng đá khối…

Theo các nhà nghiên cứu, thành Phiên An tồn tại 45 năm và thành Gia Định 23 năm. Hai thành trì có một số mệnh, tuy ngắn ngủi nhưng đã để lại những dấu ấn oai hùng trong lịch sử mở nước và giữ nước của quân dân Nam Kỳ Lục tỉnh. Nếu thành Quy thể hiện tư duy quân sự mang dáng dấp văn minh hiện đại của phương Tây, thì thành Phụng hoàn toàn do người Việt xây – chứng tỏ tính tự chủ trong thực thi chủ quyền quốc gia.

Trung Sơn

Theo VNE

Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước không kịp về đích

Mục tiêu năm 2015 phải hoàn thành cổ phần hóa 285 doanh nghiệp, nhưng cuối năm vẫn còn khoảng 100 doanh nghiệp chưa thể cổ phần hóa.

Theo lộ trình, giai đoạn 2011-2015 cả nước phải sắp xếp, cổ phần hóa 432 doanh nghiệp nhà nước (DNNN). Riêng trong năm 2015 phải hoàn thành cổ phần hóa 285 doanh nghiệp. Thế nhưng đến cuối năm nay, vẫn còn khoảng 100 doanh nghiệp chưa thể cổ phần hóa. Mặc dù Chính phủ rất quyết liệt đưa ra nhiều giải pháp nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn không thể hoàn thành kế hoạch đề ra. Vì sao tiến độ cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước vẫn chậm chạp và hướng đi nào cho các doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa thành công trong thời gian tới.

Nhiều DNNN lỗi hẹn, sợ cổ phần hóa

Năm 2015, các đợt bán cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) ảm đạm hơn hẳn so với năm 2014, khi ít các thương vụ nghìn tỷ như Đạm Cà Mau, Vinatex, Vietnam Airlines... Trong danh sách 285 doanh nghiệp cần được cổ phần hóa trong năm 2015, những cái tên như: MobiFone, Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines)...luôn dành được sự quan tâm hàng đầu từ các nhà đầu tư, nhưng đến thời điểm này vẫn chưa tiến hành IPO, chậm trễ trong việc cổ phần hóa.

Cố phẩn hóa DNNN không về đích 2015 (Ảnh minh họa: KT)

Nhiều doanh nghiệp thuộc Bộ Công Thương như Tổng Công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp (VEAM), Tổng Công ty Máy và Thiết kế công nghiệp (MIE)... cũng không hoàn thành cổ phần hóa trong năm 2015. Theo ông Đặng Quyết Tiến, Phó Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp - Bộ Tài chính, khó khăn trước hết là do thị trường chứng khoán không thuận lợi. Nhu cầu của các nhà đầu tư không tăng. Trong khi đó cổ phần hóa với số lượng lớn, cung nhiều hơn cầu, nên không hấp thụ được.

"Năm 2015 cổ phần hóa chưa đạt được kế hoạch. Năm nay tập trung cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước lớn, quy mô lớn, tồn tại lớn, khối lượng vốn lớn. Việc xử lý tồn tại phải có thời gian, không dễ. Ngoài ra, một số cán bộ lãnh đạo doanh nghiệp còn tâm lý e ngại chần chừ, sợ có những vấn đề sau khi cổ phần hóa, vị trí của mình như thế nào, điều này vẫn ảnh hưởng kết quả cổ phần hóa."

Còn nhiều vướng mắc với cổ phần hóa

Thực tế, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc. Chỉ riêng với việc xác định giá trị doanh nghiệp, nhiều khoản đầu tư đã mất từ lâu, nhưng chỉ đến khi cổ phần hóa mới rà soát đến, không rõ trách nhiệm thuộc về ai; Rồi việc xác định giá trị doanh nghiệp, đánh giá tài sản doanh nghiệp, vừa phải đảm bảo theo đúng thị trường, vừa không làm mất vốn nhà nước, khiến nhiều doanh nghiệp khó khăn trong cổ phần hóa.

Bên cạnh đó, những chậm chễ trong cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành liên quan hay những "nút thắt" vướng mắc trong chính sách, quy định cũng là những rào cản đối với tiến độ cổ phần hóa.

Ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam nêu ý kiến: "Có một số điểm mà cơ chế nhà nước cần giải quyết dứt điểm. Như việc xác định giá trị doanh nghiệp. Tăng tài sản cố định hay qua thương hiệu thì dễ xử lý vì cái đó được phân bổ, định giá. Nhưng cái khó nhất là chênh lệch những công ty đã cổ phần lên sàn rồi tại thời điểm xác định giá trị, sàn đang nóng lên, đến khi bàn giao còn 30%.

Nếu không xử lý dứt điểm, không thể phân bổ. Hoặc sáp nhập doanh nghiệp và hoán đổi cổ phiếu nhưng không bán, sửa đổi mô hình, có thể trên sàn chứng khoán tạo ra thặng dư, ngay lập tức Bộ Tài chính bắt nộp thuế thu nhập, nhưng đã bán gì đâu mà thu. Điều này triệt tiêu động lực cổ phần hóa."

Trong quá trình cổ phần hóa, việc thu hút được nhà đầu tư chiến lược, nhà đầu tư nước ngoài là vô cùng khó khăn. Ông Phan Đăng Tuất, Phó trưởng ban, thường trực Ban đổi mới doanh nghiệp thuộc Bộ Công Thương lý giải, một trong những nguyên nhân là tỷ lệ nắm giữ của nhà nước sau cổ phần hóa còn rất lớn, thậm chí đến 80%, nên nhiều nhà đầu tư lo ngại bỏ tiền vào mà không có quyền gì cả.

Trường hợp chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng của Tập đoàn Công nghiệp Than và Khoáng sản Việt Nam (TKV) đối với 3 Tổng công ty có vốn điều lệ trên 1.000 tỷ đồng là một ví dụ, khi không thu hút được nhà đầu tư chiến lược và nhà đầu tư mua số lượng lớn, do tỷ lệ nắm giữ của các nhà nước tại các đơn vị này đều ở mức 98%-99%.

Theo ông Tuất, "ở khía cạnh pháp lý có tỷ lệ cổ phần hóa theo QĐ 37 của Thủ tướng CP, có câu chuyện rất khó trong thực tiễn, nhà đầu tư không sẵn lòng ném 20% vào doanh nghiệp, đưa tiền vào nơi mà hộ không được kiểm soát. Đa số nhà đầu tư được hỏi thì cho rằng trên 51% sẽ mua, dưới là không thích, vì ném tiền vào mà không biết doanh nghiệp tiêu gì. Chúng tôi kiến nghị nới rộng, loại doanh nghiệp mà Chính phủ không cần, thì hạ thấp xuống thì mới cổ phần hóa tốt hơn."

Vẫn phải tiếp tục lộ trình

Nhận định về kết quả cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước năm 2015, Bộ Tài chính cho biết, về số lượng là không đạt kế hoạch bởi vẫn còn khoảng 10% doanh nghiệp, tương đương 100 doanh nghiệp chưa cổ phần hóa được. Theo ông Đặng Quyết Tiến, Phó Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp - Bộ Tài chính, Chính phủ đặt ra con số cụ thể để cố gắng thực hiện, tuy nhiên quan trọng nhất vẫn là chất lượng cổ phần hóa. Trong thời gian tới vẫn phải tiếp tục tái cơ cấu, nâng cao quản trị doanh nghiệp chưa cổ phần hóa và cả doanh nghiệp sau cổ phần hóa mà Nhà nước nắm vốn.

Về những giải pháp tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy quá trình cổ phần hóa trong thời gian tới, ông Nguyễn Trọng Dũng, Phó Trưởng ban Ban chỉ đạo đổi mới và phát triển doanh nghiệp cho biết, Nhà nước chỉ giữ lại những doanh nghiệp 100% vốn ở những lĩnh vực an ninh quốc phòng, cung cấp sản phẩm thiết yếu, còn lại sẽ phải tiếp tục tái cơ cấu, thoái vốn, cổ phần hóa.

"Bộ Kế hoạch Đầu tư đã lấy ý kiến của bộ ngành, địa phương và thẩm định Bộ Tư pháp. Tới đây tỷ lệ cổ phần bán sẽ được điều chỉnh theo hướng thu hẹp lại danh mục Nhà nước nắm giữ 100% còn rất ít, chủ yếu viễn thông, an ninh quốc phòng, độc quyền tự nhiên (như EVN với đường truyền dẫn)... Còn lại là đa sở hữu, chỉ có 2 mức là 51% và 65%, bỏ 75%. Các doanh nghiệp này cũng thu hẹp lại. Tới đây các doanh nghiệp đã cổ phần hóa, mà giữ hơn 90% là không còn nữa, sẽ bán tiếp theo phương án."

Như vậy, năm 2016, nhiều doanh nghiệp nhà nước vẫn phải gấp rút hoàn thành cổ phần hóa. Cần thiết phải tạo sức ép đối với cán bộ lãnh đạo, người đứng đầu không đáp ứng yêu cầu tái cơ cấu, cổ phần hoá. Tuy nhiên, cần phải nhìn nhận cổ phần hoá không phải chỉ để chuyển doanh nghiệp nhà nước thành công ty cổ phần, kết thúc ở đăng ký là doanh nghiệp cổ phần, mà là một quá trình bao gồm cả thoái vốn nhà nước, cải thiện quản trị doanh nghiệp...

Bên cạnh việc đảm bảo đúng tiến độ thì còn phải đảm bảo chất lượng doanh nghiệp sau cổ phần hóa. Có như vậy, cổ phần hóa mới thực sự đạt hiệu quả và tăng sức cạnh tranh của doanh nghiệp nhất là trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng./.

Việt Hà

Theo_VOV

Dấu tích thành cổ Lạng Sơn Nằm ở phường Chi Lăng, thành cổ với chu vi khoảng một km từng là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của tỉnh Lạng Sơn. Thành có vị trí quan trọng trong việc trấn giữ phòng thủ quân sự nơi cửa ngõ đất nước. Thành cổ Lạng Sơn hay còn gọi là Đoàn thành (phường Chi Lăng, TP Lạng Sơn) là...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có

Không

Tin liên quan

Chủ đề: thánh cô thanh quý kiến trúc phương tây

Xem thêm Share

Xem nhiều

Vụ 'đóng đủ tiền mới cấp cứu': Bệnh nhi chấn thương rất nặng08:26

Xử lý bãi giữ xe máy 'chặt chém' 100.000 đồng sau xem diễu binh09:49

Những nguyên nhân chính khiến drone mất kiểm soát, rơi rụng khi bay trình diễn06:02

Xem xét kỷ luật sinh viên có thái độ không phù hợp với các cựu chiến binh tại Lễ kỷ niệm 30-410:34

Vụ nữ sinh tử vong ở Vĩnh Long: 2 biên bản hiện trường có sự khác biệt?11:28

Điều gì khiến con gái 55 tuổi cõng mẹ 100 tuổi đi xem diễu binh 30.4?09:05

Người phụ nữ đi xe máy vượt đèn đỏ ngay trước mặt CSGT, lập tức bị tuýt còi01:06

Danh tính 4 người tử vong vụ lật xe khách ở Tam Đảo10:44

Công an vào cuộc vụ phát hiện nhiều bộ xương trong hang đá ở Nghệ An10:12

Lật xe khách 35 chỗ ở Tam Đảo, 3 người tử vong, 14 người nhập viện cấp cứu11:18

Clip lốc xoáy kéo dài 10 phút làm tốc mái, sập 24 căn nhà01:11

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Tài xế ô tô tử vong khi lao vào đuôi xe tải đang lùi trên quốc lộ

17:13:40 05/05/2025

Vụ tai nạn giao thông vừa xảy ra trên quốc lộ 6, đoạn qua huyện Tân Lạc (tỉnh Hòa Bình) khiến một người tử vong tại chỗ.

Xe tang bốc cháy ngùn ngụt trên cao tốc Nội Bài - Lào Cai

17:10:33 05/05/2025

Khoảng 13h cùng ngày, xe tang mang BKS 29B-213.XX (chưa rõ người điều khiển) lưu thông trên cao tốc Nội Bài - Lào Cai, theo hướng về Hà Nội. Đến Km 23 + 919 (đoạn qua tỉnh Vĩnh Phúc), xe bất ngờ bốc cháy dữ dội.

Bộ Nội vụ lên tiếng về thông tin 'liệt sĩ 6 tuổi'

17:08:11 05/05/2025

Lãnh đạo Cục Người có công (Bộ Nội vụ) khẳng định không có thông tin liệt sĩ nào tên Bùi Văn Khá, hy sinh năm 1966, ở tuổi lên 6, như mạng xã hội lan truyền.

Người mẹ mong lấy lại công bằng cho nữ sinh tử vong ở Vĩnh Long

14:29:29 05/05/2025

Nguyễn Ngọc Bảo Trân - nữ sinh tử vong trong vụ tai nạn giao thông ở Vĩnh Long là con ngoan, học giỏi . Người mẹ của cháu Trân mong muốn lấy lại công bằng cho con gái.

Nổ lớn tại nhà dân ở Thái Nguyên, 1 người tử vong

14:14:36 05/05/2025

Sáng 5/5, ông Trần Ngọc Hiến, Phó Chủ tịch UBND xã Phúc Tân (TP Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên) cho biết, vào khoảng 7h15 hôm nay trên địa bàn xã xảy ra vụ nổ khiến 1 người tử vong và 3 người bị thương.

Gia chủ phát hiện thi thể phân hủy trong phòng tắm sau 1 năm vắng nhà

14:10:49 05/05/2025

Trở về căn nhà ở TP Bảo Lộc (tỉnh Lâm Đồng) sau 1 năm sống tại TPHCM, người phụ nữ phát hiện thi thể nam thanh niên đang phân hủy mạnh trong nhà tắm.

Vụ 3 mẹ con tử vong trong nhà: Mẹ đến nhà trẻ đón 2 con về sớm

10:53:16 05/05/2025

Ngày 5/5, UBND xã Ia Băng, huyện Đăk Đoa, tỉnh Gia Lai cho biết đã có báo cáo về việc 3 mẹ con tử vong trong căn nhà khóa trái.

Ba mẹ con tử vong trong căn nhà khóa cửa

10:44:20 05/05/2025

Ba mẹ con ở tỉnh Gia Lai được phát hiện đã tử vong trong căn nhà khóa cửa. Công an đang điều tra nguyên nhân vụ việc.

Em bé trong vụ "nộp đủ tiền mới cấp cứu" đã tự thở, tri giác tốt

10:41:58 05/05/2025

Sáng 5/5, trao đổi với phóng viên Dân trí, lãnh đạo Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, em bé ở Nam Định bị xe ba gác chèn qua người hiện ổn định, bé tự thở, tri giác tốt, đang ở giai đoạn hồi phục.

Tìm thấy thi thể bé trai 12 tuổi mất tích hơn 2 ngày

10:39:39 05/05/2025

Sau hơn 2 ngày mất tích, nam sinh 12 tuổi ở Hà Tĩnh được phát hiện tử vong trên sông. Lực lượng chức năng đã làm thủ tục bàn giao thi thể cho gia đình lo hậu sự.