Sinh viên chật vật tìm việc trong đại dịch

Mỗi ngày, Zhang Fan, sinh viên năm cuối Đại học Khoa học và Kỹ thuật Hoa Trung, mở điện thoại, kiểm tra mục tuyển dụng trên hệ thống tìm việc của trường.

Trước khi Covid-19 bùng phát tại Hồ Bắc, Zhang, 24 tuổi, học chuyên ngành Sư phạm muốn đăng ký cao học. Tuy nhiên, không trường đại học nào mà Zhang nộp đơn phản hồi vì mới hoạt động lại sau khi đóng cửa từ cuối tháng 1.

Dạy học là kế hoạch dự phòng của Zhang. Nữ sinh muốn trở thành giáo viên dạy Địa lý nhưng cũng không một trường phổ thông công lập nào tại tỉnh Hồ Bắc có nhu cầu tuyển dụng. “Khi mở cửa lại, tuyển dụng có lẽ không phải điều đầu tiên các trường muốn làm”, Zhang nói.

Sau nhiều ngày tìm kiếm công việc trên Internet, Zhang kể chỉ có vài vị trí tại trường tư hoặc trung tâm dạy thêm, nhưng quyền lợi không tốt bằng trường công. Nếu không thể tìm việc phù hợp trong thời gian tới, Zhang dự định ứng tuyển vào trường tư thục.

Zhang là một trong khoảng 440.000 sinh viên năm cuối tại tỉnh Hồ Bắc, nơi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi Covid-19 tại Trung Quốc. Trước đó ngày 8/4, Chính phủ Trung Quốc quyết định dỡ lệnh phong tỏa giúp chấm dứt 76 ngày Hồ Bắc bị cô lập. Người dân được phép đi lại tự do, miễn khỏe mạnh và không tiếp xúc với người nhiễm nCoV, nhưng nhiều tân cử nhân đang đứng trước tương lai mịt mờ.

Kế hoạch sau đại học của sinh viên bị gián đoạn hoặc hủy bỏ. Tìm kiếm việc làm tại tỉnh Hồ Bắc đã trở nên khó khăn hơn bao giờ hết khi nhiều công ty phải cắt giảm chi phí, thậm chí phải phá sản.

Những năm gần đây, số lượng cử nhân đại học tại Trung Quốc gia tăng, thúc đẩy sự cạnh tranh trong nghề nghiệp và tuyển dụng. Bộ Giáo dục ước tính 8,7 triệu sinh viên sẽ tốt nghiệp trong năm 2020, tăng 5,7 triệu so với một thập kỷ trước.

Người dân tham gia hội chợ việc làm tại thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc ngày 21/4. Ảnh: Mao Jie/ People Visual.

Theo khảo sát năm 2019 của nền tảng tuyển dụng Zhaopin, 88% sinh viên được hỏi cho rằng rất khó tìm việc tại Trung Quốc. Tình hình này còn khó khăn hơn ở tỉnh Hồ Bắc, một trong những trung tâm giáo dục lớn tại Trung Quốc với hơn 120 trường đại học, nhiều hơn 30 trường so với thủ đô Bắc Kinh.

Liu Wenbin, Phó giám đốc Trung tâm Nghề nghiệp của Đại học Vũ Hán, một trong những đại học hàng đầu tại Trung Quốc, cho biết trong tháng 3-4/2018, 60-80 sinh viên nhà trường được tuyển dụng mỗi ngày nhưng năm nay con số chỉ 10. Hầu hết doanh nghiệp tư nhân nhỏ ở Hồ Bắc chưa hoạt động trở lại hoặc mới mở cửa. Do đó, tuyển dụng không phải ưu tiên hàng đầu của họ. Nhiều nhà tuyển dụng đã từ bỏ kế hoạch tìm kiếm nhân viên mới do nền kinh tế chưa đảm bảo.

Chính phủ Trung Quốc và chính quyền tỉnh Hồ Bắc đang triển khai nhiều biện pháp để kích thích thị trường việc làm. Chẳng hạn, các công ty nhỏ tại tỉnh Hồ Bắc thuê sinh viên tốt nghiệp sẽ được nhận khoản trợ cấp đặc biệt. Bộ Giáo dục ra mắt trang web tuyển dụng nhằm kết nối trường đại học và doanh nghiệp. Tuy nhiên, việc kết nối doanh nghiệp nhỏ lẻ với sinh viên vẫn còn hạn chế, đặc biệt khi những công ty này là nguồn cung cấp việc làm chính cho trường đại học.

Mei Xianchen, Phó giám đốc Trung tâm nghề nghiệp tại Đại học Kỹ thuật và Công nghệ Hoa Trung, nhận xét doanh nghiệp nhỏ, doanh nghiệp địa phương đang học cách thích nghi với phương pháp tuyển dụng trực tuyến. Một số công ty không có bộ phận nhân sự chuyên nghiệp nên không biết cách tuyển dụng online. “Chỉ 30% sinh viên năm cuối tại trường chúng tôi được đảm bảo việc làm trong năm nay, trong khi con số năm 2019 là 60%. Tình hình đang rất tồi tệ”, Mei nói.

Về phía sinh viên, nhiều người phàn nàn cách sử dụng và tính hiệu quả của phương pháp tuyển dụng online. Zhang cho biết chán ngấy các cuộc phỏng vấn trực tuyến. Vì trò chuyện qua video, Zhang không thể thể hiện một số kỹ năng như viết chữ đẹp trên bảng đen, một ưu điểm khi ứng tuyển nghề giáo.

Hiện các đại học tại Hồ Bắc cố gắng “xoa dịu” lo lắng của sinh viên. Giáo sư Mei khuyến khích sinh viên sắp tốt nghiệp cân nhắc công việc ít thời thượng như vị trí trong ủy ban nhân dân địa phương, doanh nghiệp nhỏ hoặc tại các thành phố nhỏ.

Trong khi đó, Liu cho biết Văn phòng Nghề nghiệp nhà trường nhận được rất nhiều cuộc gọi từ tân cử nhân với chung câu hỏi không biết làm gì tiếp theo. “Chúng tôi khuyên các em bình tĩnh, tự tin. Đại học Vũ Hán là một trong những trường hàng đầu nên tìm việc làm không phải vấn đề với sinh viên, miễn là họ kiên trì và chăm chỉ”, Liu nói và nhận xét các cử nhân hiện nay đặt ra yêu cầu cao cho công việc đầu tiên, điều này có thể ngăn cản các em bắt đầu sự nghiệp.

Tuy nhiên, lo lắng lớn nhất của Liu là cử nhân đến từ Hồ Bắc có thể phải chịu sự phân biệt đối xử nếu tìm việc làm ở các tỉnh, thành khác. “Khi sinh viên tìm việc làm ở các thành phố ít chịu tác động bởi Covid-19, họ có thể bị hạn chế mối quan hệ, bị từ chối cho thuê nhà vì mang tiếng đến từ tâm dịch”, Liu nói.

Đến ngày 10/5, Covid-19 đã xuất hiện tại 220 quốc gia và vùng lãnh thổ, khiến hơn 4,1 triệu người nhiễm và hơn 280 người tử vong. Trung Quốc ghi nhận 82.901 ca nhiễm nCoV, trong đó 4.633 người chết.