Siêu gián điệp dưới mác luật sư (Kỳ cuối)

Alger Hiss tỏ ra khá bình tĩnh trong suốt phiên tòa, thậm chí còn khiến công tố viên Murphy lúng túng khi sửa lỗi ngữ pháp cho ông.

Hiss khẳng định gia đình mình có chiếc máy đánh chữ hiệu Woodstock nhưng đã không dùng nó từ cuối tháng 12/1937. Ban đầu, Hiss và Priscilla không nhớ rõ đã bán nó hay cho ai khác. Có thời điểm, Priscilla nhớ rằng mình đã cho người giúp việc của gia đình mình tên là Claudia Catlett chiếc máy đó.

Catlett từng là người giúp việc cho nhà Hiss. Sự xuất hiện của Catlett tại phiên tòa là một bất ngờ đối với vợ chồng Hiss. Catlett nhớ rằng mình đã gặp một người đàn ông có ngoại hình giống Chambers tại nhà Hiss cách đây nhiều năm. Cô nhớ Hiss gọi người này là “Crobsy”. Chính Catlett đã phục vụ trà cho Crobsy.

Gia đình Hiss đã cho Catlett một số đồ dùng cũ mà gia đình không dùng đến, bao gồm cả chiếc máy đánh chữ. Catlett cũng không nhớ được chi tiết chiếc máy này như thế nào bởi bọn trẻ nhà cô là người dùng nó.

Nhân chứng tiếp theo sau Catlett xuất hiện tại tòa là con trai cô, Mike 27 tuổi. Mike đã có thời gian hoạt động trong quân đội. Theo lời kể của Mike, gia đình anh nhận chiếc máy này khi ở Volta. “Đó không phải là một món quà tuyệt vời. Nó đã cũ, các phím gõ thường xuyên bị kẹt.”

Trong khi Mike đang kể về món quà gia đình mình từng nhận được, một chiếc hộp lớn được mang đến đặt trên bàn của luật sự Stryker. Đó là chiếc máy Woodstock 230.009. Luật sư McLean lúng túng khi sử dụng nó. Mike được yêu dùng thử, chỉ sau vài phím gõ, Mike đã khẳng định nó là loại máy anh được dùng cách đây nhiều năm.

Alger Hiss và Priscilla

Mike nhớ lại, chiếc máy đó màu đen, sau một thời gian sử dụng, gia đình anh đã cho một người cháu họ, cô bé ấy cũng đã dùng một thời gian trước khi nó bị đưa ra bãi rác. Thời gian đó khoảng cuối năm 1937, đầu năm 1938.

Tất cả mọi người tham dự phiên tòa đều tập chung vào thời điểm Alger Hiss tự bào chữa cho mình như theo yêu cầu của luật sư Stryker.

Hiss phủ nhận hoàn toàn mọi lời cáo buộc mình là gián điệp. Hiss thừa nhận chính mình đã viết những bản thảo Chambers có được, nhưng không viết nó để giao cho Chambers. “Không có bất kỳ giấy tờ nào được chuyển ra bên ngoài.” Alger Hiss đã cam kết những lời nói của mình là đúng sự thật.

Alger Hiss tỏ ra khá bình tĩnh trong suốt phiên tòa, thậm chí còn khiến công tố viên Murphy lúng túng khi sửa lỗi ngữ pháp cho ông.

Không có được bản lĩnh như chồng mình, Priscilla tỏ ra khá lo lắng thay cho sự tự tin vốn có mỗi khi cô xuất hiện trước công chúng. Mặc dù không trực tiếp bị buộc tội trong phiên tòa này, nhưng cô đang bị cáo buộc tiếp tay cho “kẻ phản quốc”.

Priscilla khẳng định những lời chồng mình nói trước tòa sự thật. Mọi lời cáo buộc tập trung vào chồng mình là hoàn toàn bịa đặt.

Phiên tòa đầu tiên kết thúc sau rất nhiều những tranh cãi của các công tố viên và phía luật sư bào chữa. Phán quyết cuối cùng, chưa đủ bằng chứng để kết luận Alger Hiss là gián điệp.

Alger Hiss, ảnh năm 1992

Bốn tháng sau những bế tắc trong phiên tòa đầu tiên, phiên tòa thứ hai chính thức được mở. Trong phiên tòa nay, luật sư bào chữa cho Alger Hiss là Claude B. Cross và thẩm phán mới là Henry W. Goddard, 73 tuổi. Tom Murphy xuất hiện với vai trò một công tố viên.

Trong phiên tòa lần này còn có sự xuất hiện của một số chuyên gia, họ sẽ đưa ra những nhận định quan trọng về các khía cạnh kỹ thuật của vụ án.

Sau rất nhiều những tranh cãi, bằng chứng cuối cùng có thể buộc tội Alger Hiss vẫn là 4 bản ghi chú viết tay với nét chữ của Hiss và 65 trang tài liệu được đánh máy do Chambers cung cấp.

Phiên tòa thứ hai kết thúc. Alger Hiss bị kết án đến năm năm từ giam về tội danh khai man trước tòa và làm lộ thông tin mật. Năm 1954, Alger Hiss được trả tự do sau khi chịu án ba năm, tám tháng tại nhà giam Lewisburg.

Sự nghiệp của Alger Hiss gần như kết thúc sau phiên tòa năm đó. Người ta nhắc đến Alger Hiss như một kẻ phản quốc. Tuy nhiên, những ngày tháng còn lại của Hiss không chìm trong tuyệt vọng và cô lập. Với sự lạc quan và kiên cường vốn có của một luật sư nổi tiếng từng được đào tạo tại Harvard, ngay khi được tự do, Hiss tuyên bố, “Một thế giới mới lại bắt đầu.”

Hiss bắt đầu tìm kiếm một công việc mới, từ chối việc thay đổi danh tính theo lời khuyên của nhiều người để xóa đi tội danh phản quốc.

Năm 1992, sau khi tìm kiếm những tài liệu được lưu trữ của tình báo quân sự Nga, Tổng thống Dmitri Volkogonov tuyên bố không tìm thấy bất kỳ tài liệu nào liên quan đến việc Alger Hiss hoạt động cho cơ quan tình báo Nga.

Năm 1993, nhà sử học Maria Schmidt tuyên bố đã tìm thấy một số tài liệu bí mật của Bộ nội vụ Hungary ghi chép thông tin Alger Hiss là một điệp viên của Liên Xô.

Ba năm sau, vào năm 1996, một số tài liệu cũ của Nga được tìm thấy có ghi chép thông tin Hiss là một điệp viên, tên hoạt động là Ales.

Năm 1996, Alger Hiss qua đời ở tuổi 92. Trước khi qua đời, Alger Hiss vẫn khẳng định mình vô tội. Rất nhiều tài liệu nghiên cứu về cuộc đời, sự nghiệp của ông được công bố.

Theo Khampha