Siêu dự án lọc dầu: “Khóc cười” ưu đãi tỷ đô
Ưu đãi thuế là một phần không thể thiếu của các dự án lọc dầu ở Việt Nam. Nhờ cơ chế ấy, có nhà máy có thể hưởng lợi hàng tỷ đô la nhưng đó lại là nguồn gốc của những rắc rối không dễ giải quyết.
Siêu dự án, ưu đãi khủng
Trong số hàng loạt ưu đãi cho các dự án lọc dầu, thì việc được giữ mức thuế nhập khẩu 7% với xăng dầu, 5% với khí hóa lỏng và 3% với sản phẩm hoá dầu khác là một đòi hỏi không thể thiếu của các nhà đầu tư. Cơ chế này áp dụng đầu tiên là cho dự án Nhà máy lọc dầu Dung Quất.
Điều này có nghĩa, tuy là nhà máy trong nước, nhưng sản phẩm bán ra của lọc dầu Dung Quất vẫn phải chịu thuế nhập khẩu như các sản phẩm xăng dầu nhập khẩu khác. Với cơ chế này, khi thuế nhập khẩu xăng là 20% thì Dung Quất chỉ phải nộp 13% và giữ lại 7%. Nếu thuế nhập khẩu về 7% thì Nhà nước không thu đồng nào, còn nếu thuế về 0% thì Tập đoàn Dầu khí VN (PVN) phải thay mặt Nhà nước bù cho Dung Quất 7%.
Sau Dung Quất, lọc dầu Nghi Sơn 9 tỷ USD với vốn nước ngoài chiếm đa số cũng được hưởng ưu đãi này. Thậm chí, Nghi Sơn còn được ưu đãi nhiều hơn cả Dung Quất khi được hưởng cơ chế này tới 10 năm. Dự án lọc hóa dầu Vũng Rô ở Phú Yên cũng được hưởng ưu đãi tương tự.
Cơ chế ưu đãi này cũng chính là điều nhiều nhà đầu tư lọc dầu khác đưa ra “mặc cả” khi đầu tư ở Việt Nam.
Khi mới ngỏ ý đầu tư dự án lọc dầu Nhơn Hội 28 tỷ USD, Tập đoàn Dầu khí Thái Lan (PTT) cũng kiên quyết muốn được hưởng ưu đãi thuế 3-5-7% như lọc dầu Dung Quất, Nghi Sơn.
Lúc đó, Bộ Tài chính đã có lần từ chối nhưng về sau cũng đồng ý cơ chế ưu đãi này. Cho nên nếu không có việc PTT từ bỏ dự án ở Nhơn Hội họ cũng được hưởng cơ chế ưu đãi như Nghi Sơn, Dung Quất.
Video đang HOT
Vì sao các nhà đầu tư lại tha thiết với ưu đãi này như vậy? Theo một tính toán của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam với trường hợp Dung Quất, nếu không được ưu đãi, số lỗ nhà máy này từ năm 2010 – 2014 đã lên đến 27.600 tỷ đồng.
Nhờ “giá trị ưu đãi” mà Dung Quất được giữ lại, nên từ năm 2010 – 2014, Dung Quất đã được hưởng giá trị ưu đãi từ cơ chế lên tới trên 26.000 tỷ đồng.
Ưu đãi bị phản tác dụng vì hội nhập
Tuy nhiên, hiện nay cơ chế ưu đãi này bỗng trở nên “hết thiêng”, thậm chí trở thành gánh nặng với các nhà máy lọc dầu như Dung Quất, và cả ngân sách nhà nước.
Lý do chủ yếu đến từ quá trình hội nhập quốc tế của Việt Nam. Từ năm 2015 đến nay, ngoại trừ mặt hàng xăng giữ nguyên ở mức 20%, thuế nhập khẩu các sản phẩm dầu và hóa dầu từ ASEAN giảm mạnh.
Cụ thể, kể từ 1/1/2016 thuế nhập khẩu các mặt hàng dầu diesel và nhiên liệu phản lực (Jet A1) từ các nước ASEAN là 0%. Trong khi đó, thuế suất áp dụng với dầu dieselvà Jet A1 của lọc dầu Dung Quất khi ấy vẫn là 10%.
Như vậy một nghịch lý xuất hiện, sản phẩm của Dung Quất sản xuất trong nước, bán cho thị trường trong nước lại phải chịu thuế nhập khẩu cao hơn xăng dầu nhập từ Singapore. Vì lẽ đó, Dung Quất liên tục kêu cứu vì “đứng trước nguy cơ không bán được hàng và phải đóng cửa trong thời gian tới”.
Sau đó, Bộ Tài chính đã phải giảm thuế các mặt hàng dầu xuống 7%, bằng với giá trị ưu đãi mà Dung Quất được hưởng. Với mức thuế này, ngân sách không phải cấp bù cho Dung Quất và trước mắt giá bán của Dung Quất có thể ngang bằng với sản phẩm từ ASEAN. Song điều này cũng đồng nghĩa với việc, những ưu đãi cho Dung Quất đang trong tình trạng gần như “có cũng như không”.
Mặt khác, ưu đãi cho Dung Quất được bắt đầu tính từ năm 2010, đến hết năm 2018 là kết thúc, trong khi ưu đãi cho lọc dầu Nghi Sơn phải đến năm 2027 mới chấm dứt (tính từ 2017). Chính vì thế, trong một văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ vào tháng 6/2015, Tập đoàn Dầu khí VN đã cảm thấy lo ngại sản phẩm của Dung Quất không cạnh tranh được với Nghi Sơn.
“So với lọc dầu Nghi Sơn thì nhà máy lọc dầu Dung Quất được hưởng ưu đãi thấp hơn, điều này sẽ tạo nên sự cạnh tranh không bình đẳng giữa các DN trong cùng một lĩnh vực đầu tư”, PVN giãi bày.
PVN cho rằng sau năm 2018, nếu không được tiếp tục được hưởng cơ chế ưu đãi thì sức cạnh tranh của Dung Quất là thấp so với các đơn vị trong cùng lĩnh vực, đặc biệt là trường hợp Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn.
Còn với Nghi Sơn, việc cho nhà máy này được hưởng ưu đãi như Dung Quất đến tận 2027 đã khiến ngân sách đứng trước nguy cơ bù lỗ cho nhà máy này. Cụ thể, số tiề.n bù lỗ có thể lên đến 3,5 tỷ USD (khoảng 75 nghìn tỷ đồng) trong 10 năm tới trong khi số vốn bỏ ra của liên danh các nhà đầu tư là 9 tỷ USD. Kịch bản này chỉ xảy ra nếu giá dầu ở mức 75 USD/thùng, còn với giá dầu ở mức 45-70 USD/thùng thì số tiề.n lọc dầu Nghi Sơn dự kiến được hưởng là 1,5-2 tỷ USD.
TS. Ngô Minh Hải, Phó Chủ nhiệm thường trực Câu lạc bộ DNNN (Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương) từng chia sẻ: “Lọc dầu Dung Quất là nhà máy lọc dầu đầu tiên của Việt Nam, là bước đột phá phát triển kinh tế miền Trung nói riêng và Việt Nam nói chung. Cho nên khi làm Nhà máy lọc dầu Dung Quất, Chính phủ mới cho hưởng nhiều ưu đãi. Thế nhưng khi các dự án lọc dầu đang ngày càng nhiều ở Việt Nam, các chính sách ưu đãi nên xem lại”.
Đáng tiếc là, những ưu đãi kể trên đã được “duyệt” cho nhiều dự án lọc dầu. Cho nên ít nhất 10 năm tới, câu chuyện ưu đãi thuế cho lọc dầu “tỷ đô” chưa thể kết thúc.
Lương Bằng
Theo_VietNamNet
Chậm điều chỉnh thuế tăng nguy cơ đóng cửa lọc dầu Dung Quất
Đại biểu Quốc hội đề nghị Chính phủ cần khẩn trương điều chỉnh, giảm mức thuế nhập khẩu áp vào giá bán sản phẩm của nhà máy lọc dầu Dung Quất.
Liên quan đến thuế nhập khẩu của nhà máy lọc dầu Dung Quất, ông Nguyễn Cao Phúc, Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Ngãi cho rằng, Trung ương đã quy định cơ chế giá bán sản phẩm của nhà máy lọc dầu Dung Quất trên nguyên tắc: Giá tham chiếu dầu nhập khẩu của nước ngoài cộng với thuế nhập khẩu thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế VAT.
Sản phẩm xăng dầu rao bán cho Công ty lọc hóa dầu Bình Sơn cao hơn 10% so với xăng dầu nhập khẩu từ Hàn Quốc. (Ảnh minh họa: KT)
Do đó, các khoản thuế trên Công ty lọc hóa dầu Bình Sơn đều nộp vào ngân sách nhà nước, riêng phần thuế nhập khẩu trung ương vận dụng ưu đãi của nhà máy lọc dầu Nghi Sơn cho phép công ty giữ lại 7% đối với xăng dầu, 5% đối với khí hóa lỏng và 3% đối với các sản phẩm hóa dầu.
Tuy nhiên, từ năm 2016 khi các Hiệp định thương mại tự do Việt Nam với ASEAN, Việt Nam với Hàn Quốc có hiệu lực, thuế nhập khẩu các sản phẩm lọc hóa dầu từ các nước này giảm mạnh, cụ thể mặt hàng xăng dầu Hàn Quốc từ 20% giảm xuống còn 10% trong khi mức thuế nhập khẩu áp cho Công ty lọc hóa dầu Bình Sơn vẫn giữ 20%.
Như vậy, chỉ riêng sản phẩm xăng dầu rao bán cho Công ty lọc hóa dầu Bình Sơn cao hơn 10% so với xăng dầu nhập khẩu từ Hàn Quốc. Nếu công ty hy sinh phần nhà nước ưu đãi để lại 7% thì giá bán vẫn cao hơn 3%. Do đó, nguy cơ đóng cửa nhà máy là tất yếu.
Từ thực tế trên, Đại biểu Nguyễn Cao Phúc đề nghị Chính phủ cần khẩn trương điều chỉnh, giảm mức thuế nhập khẩu áp vào giá bán sản phẩm của nhà máy lọc dầu Dung Quất, trên nguyên tắc tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa các sản phẩm sản xuất trong nước và hàng hóa nhập khẩu.
Mặt khác, đến năm 2017, chính sách ưu đãi của nhà máy lọc dầu Nghi Sơn sẽ có hiệu lực và kéo dài trong vòng 10 năm, nhà máy lọc dầu Bình Sơn lại tiếp tục đối mặt với sự bất bình đẳng mới với một công ty liên doanh với nước ngoài.
Do đó, Đại biểu kiến nghị, cùng với việc giảm thuế nhập khẩu cho nhà máy lọc dầu Dung Quất, để cạnh tranh bình đẳng với các sản phẩm nhập khẩu, Chính phủ cũng tính toán lại cơ chế ưu đãi cho nhà máy lọc dầu Nghi Sơn. Cơ chế dựa trên nguyên tắc không gây áp lực cho ngân sách, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa các doanh nghiệp sản xuất trong nước, không kể liên doanh hay FPI hay các thành phần kinh tế khác của Việt Nam.
"Khi gia nhập FTA, chúng ta cần vận dụng để có chính sách bảo hộ sản phẩm trong nước. Ở đây nhà máy lọc dầu Dung Quất chỉ xin được bình đẳng với phần nhập khẩu sản phẩm của doanh nghiêp nước ngoài đầu tư tại Việt Nam. Điều này hoàn toàn chính đáng để nhà máy sớm ổn định sản xuất, tạo động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội khu vực duyên hải miền Trung", ông Phúc đề nghị
Theo_VOV
Lãi khủng nghìn tỷ vẫn cầu cứu: Điều gì đang diễn ra ở Lọc dầu Dung Quất? Năm lần bảy lượt kêu khó khăn, chính sách thuế "đe doạ" sự sống còn của doanh nghiệp và đề xuất "nới", nhưng Nhà máy Lọc dầu Dung Quất vẫn thu lãi ngàn tỷ năm 2015 ... Thuế phải về 0%? Sự việc mới đây Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) gửi đơn "cầu cứu" lên Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ...