“Siết chặt” đào tạo liên thông: Đi tìm bản chất thực
Ngay sau khi Bộ GD-ĐT ban hành quy định mới về đào tạo liên thông, trong dư luận xã hội đã có những ý kiến trái chiều. Người thì đồng tình “siết chặt” để nâng cao chất lượng, còn phía đối lập cho rằng đó là “chặn đường” của những người muốn học tiếp.
Xét một góc độ nào đó thì việc đồng tình hay phản đối đều có cái lý của nó. Một phần là do quy định đưa ra làm ảnh hưởng đến hàng chục nghìn sinh viên đang ấp ủ học liên thông lên để lấy tấm bằng ĐH. Bên cạnh đó nó cũng ảnh hưởng “tích cực” đến nguồn thu của các trường từ hình thức đào tạo này.
Học liên thông để nâng cao trình độ chứ không phải là chạy theo bằng cấp.
Liên thông: Nâng cao trình độ chứ không phải tấm bằng
Khi thực hiện bài viết này, chúng tôi đã có cuộc gặp khá thú vị với những người đầu tiên “đưa” hình thức liên thông vào Việt Nam. Xuất phát từ những nghiên cứu khá công phu và thực tế ở nhiều nước có nền giáo dục phát triển, vào năm 2002, lần đầu tiên Bộ GD-ĐT quyết định tổ chức thí điểm đào tạo liên thông cho 6 trường ĐH, CĐ.
Nếu lần đến quyết định về việc ban hành quy định tạm thời về đào tạo liên thông dạy nghề, trung học chuyên nghiệp, CĐ và ĐH vào tháng 5/2002 thì chủ đích đã được Bộ GD-ĐT nêu khá rõ. Theo đó, liên thông là quá trình đào tạo cho phép công nhận và chuyển đổi kết quả học tập và rèn luyện của người học từ một trình độ này tới một hay một số trình độ khác hoặc trong các ngành khác nhau của cùng một trình độ thuộc hệ thống giáo dục và đào tạo. Như vậy mục đích ban đầu là hướng tới việc nâng cao trình độ nhằm đáp ứng nhu câu công việc chứ không như cách mà nhiều người hiểu hiện nay đó là: “Đường vòng để lấy tấm bằng ĐH”.
Một cán bộ tham gia soạn thảo quy định tạm thời năm 2002 tâm sự: “Chúng tôi đã tham khảo và học hỏi rất nhiều nước trước khi đề xuất tổ chức thí điểm liên thông. Theo kinh nghiệm của các nước thì học liên thông là nhằm nâng cao trình độ để phục vụ cho công việc chứ không như quan điểm hiện tại của chúng ta đó là bằng cấp. Ở nước họ một anh công nhân có thể kiến thức và trình độ hiểu biết như một thạc sỹ. Điều đó được thể hiện ở trong công việc chứ không phải trên bằng cấp”.
Cũng theo lời cán bộ này, quy định trước cũng đưa ra những điều kiện ràng buộc khá chặt chẽ giữa hai trường phối hợp để tổ chức đào tạo liên thông. Tuy nhiên, chẳng hiểu sao sau này Bộ GD-ĐT lại ban hành thông tư 06 và gần như thay đổi quan điểm so với quy định tạm thời trước đó. Ở đây Bộ GD-ĐT cũng phải chịu trách nhiệm một phần về những bất cập trong đào tạo liên thông suốt thời gian qua.
Video đang HOT
“Chúng ta nên nhớ, Chính phủ cũng đồng ý để Bộ GD-ĐT tổ chức thí điểm đào tạo liên thông từ năm học 2002 – 2003 và đã yêu cầu chỉ tiến hành thí điểm ở phạm vi hẹp và phải chỉ đạo chặt chẽ. Tuy nhiên, sau đó Bộ GD-ĐT chưa có một đán.h giá về mặt tích cực và tiêu cực để chấn chỉnh đã mở rộng dẫn đến tràn lan như hiện này” – cán bộ này nhấn mạnh.
Lợi ích người học bị ảnh hưởng nếu… buông lỏng
Với việc đưa ra quy định mới Bộ GD-ĐT hi vọng sẽ kiểm soát được việc đào tạo liên thông của các trường. Tuy nhiên đó chỉ là bề nổi mà ai cũng có thể nhìn thấy được còn phía sau nó có hướng đến nhiều mục đích quan trọng hơn.
Như chúng ta đã biết, nguồn nhân lực lao động hiện nay ở trong nước đang rơi vào cảnh thừa thầy, thiếu thợ. Không ít sinh viên tốt nghiệp các trường ĐH thất nghiệp hoặc làm việc không đúng với chuyên môn. Với việc hình thành các bậc đào tạo từ TCCN, CĐ và ĐH là mục đích phân tầng nguồn nhân lực. Chính vì thế, việc để cho các sinh viên TCCN, CĐ “rầm rộ” thi liên thông lên các bậc cao hơn trong thời gian qua đã vô tình phá vỡ cấu trúc nguồn lao động trong nước. Chưa dừng lại ở đó, ngay cả hệ thống đào tạo nghề cũng được “cơi nới” lấn sang tạo nên sự hỗn độn không thể kiểm soát.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, trước việc đào tạo liên thông “bát nháo”, Bộ GD-ĐT từng đưa ra dự thảo với một phương án duy nhất đó là yêu cầu thí sinh thi các môn văn hóa cùng “3 chung”. Nếu điều này được thực hiện thì đồng nghĩa “cánh cửa” liên thông đã khép lại hoàn toàn cho người học. Tuy nhiên, sau khi tiếp nhận các ý kiến đóng góp, Bộ GD-ĐT đã quyết định đưa ra phương án cởi mở hơn đó là muốn dự thi liên thông ngay thì phải dự thi các môn văn hóa cùng “3 chung”. Còn nếu sau khi tốt nghiệp ra công tác 3 năm thì sẽ thi các môn do các trường tổ chức.
Qua đây cho thấy Bộ GD-ĐT không khuyến khích các sinh viên dự thi liên thông ngay vì việc đó không đúng với mục đích ban đầu của hình thức đào tạo này. Tuy nhiên cũng để đảm bảo dư luận không thể chê trách, Bộ GD-ĐT quyết “chặt” đầu vào liên thông đối với những sinh viên thực sự có năng lực muốn có tấm bằng ĐH nên đã mở ra hướng dự thi “3 chung”. Cái lợi dành cho những SV dự thi liên thông cùng với “3 chung” đó là được giảm bớt các môn học và thời gian học ĐH cũng rút xuống rất nhiều.
Lãnh đạo Bộ GD-ĐT cho rằng, đối mặt với bản chất thật của liên thông sẽ giúp xã hội nhìn và đán.h giá thực chất hơn với hình thức đào tạo này. Hiện nay nhiều đơn vị tuyển dụng đã “nói không” với bằng liên thông. Chính vì thế nếu cứ “cởi mở” như hiện nay và người học tiếp tục có quan điểm sai lầm thì đến một lúc nào đó, bản thân họ sẽ mếm “mùi trái đắng” như làn sóng “nói không” với tại chức trong thời gian qua. Hiện nay chỉ có hai hệ đào tạo là chính quy và thường xuyên, vì thế nếu cơ quan tuyển dụng nào đó “nói không” với bằng liên thông thì chẳng có quy định nào cấm đoán điều đó (dù sao thì bằng tại chức vẫn có cơ sở để yêu cầu xã hội công nhận – PV).
“Gia đình đã tạo điều kiện cho các em đi học chỉ để mong muốn sớm tốt nghiệp ra trường. Vì thế sau khi tốt nghiệp lại tiếp tục học liên thông ngay thì đồng nghĩa gia đình lại tiếp tục gánh nặng về chi phí. Vậy tại sao không để các em đi làm sau đó tiếp tục học nâng cao hơn bằng chính chi phí mà mình kiếm được. Tôi nghĩ đây là vấn đề đáng để chúng ta suy nghĩ” – một chuyên viên tuyển sinh lâu năm của Bộ GD-ĐT chia sẻ.
S.H
Theo dân trí
Chấn chỉnh tình trạng liên thông, đảm bảo quyền lợi người học
Quy định mới về đào tạo liên thông mà Bộ GD-ĐT ban hành đã làm dư luận xã hội "nóng" lên về chất lượng đào tạo. Nhiều chuyên gia giáo dục cho rằng lỗi là do sự buông lỏng của cơ quan quản lý trong thời gian vừa qua.
Chất lượng kém do quản lý chưa chặt
GS Phạm Minh Hạc, nguyên Bộ trưởng Bộ GD-ĐT cho rằng: "Liên thông là hình thức đào tạo để tạo cơ hội cho mọi người dân có thể học tập suốt đời. Liên thông ở Việt Nam trong thời gian vừa qua kém chất lượng và mất uy tín là do các trường lợi dụng tăng chỉ tiêu kiếm lợi nhuận cho trường dẫn đến thương mại hóa giáo dục. Dẫn đến tình trạng này là Bộ GD-ĐT quản lý lỏng lẻo. Người đi học không có tội. Do vậy, mong muốn Bộ GD-ĐT khi đã ra quy định thì phải kiểm soát chặt chẽ trong quá trình triển khai ở các trường".
Trao đổi với Dân trí, ông Lê Viết Khuyến, nguyên phó vụ trưởng Vụ Giáo dục ĐH, Bộ GD-ĐT, cho biết: "Theo tôi Bộ đưa ra khái niệm liên thông chưa rõ. Những yêu cầu thắt chặ.t đầ.u vào liên thông đối với tất cả các đối tượng là hoàn toàn không phù hợp. Có những trường hợp ở 2 trình độ liên thông khác nhau nhưng ứng với cùng một chức danh thì chuyện đấy không hạn chế việc siết chặ.t đầ.u vào. Thậm chí người nào không đáp ứng yêu cầu liên thông đó thì bị xã hội đào thải. Ví dụ: như giáo viên chẳng hạn, giáo viên đủ loại trình độ nhưng theo tôi biết, khu vực phần lớn ở các nước quy định giáo viên mầm non, giáo viên tiểu học, THPT phải có trình độ chuẩn, tối thiểu là trình độ đại học. Nếu Việt Nam muốn hội nhập khu vực và quốc tế để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên thì phải chuẩn hóa trình độ là đại học. Vấn đề là siết chặt chất lượng chứ không siết chặ.t đầ.u vào.
Đối với việc liên thông nhằm thay đổi chức danh nghề nghiệp thì phải chặt chẽ để tránh ảnh hưởng cơ cấu ngành nghề vì có khi 50 anh thợ mới cần một kỹ thuật viên. Tỷ lệ này phải được khống chế. Trong trường hợp đó không thể liên thông một cách thoải mái được như vậy làm cơ cấu nhân lực rối loạn".
Về lỗi chất lượng đào tạo liên thông trong thời gian vừa qua, ông Khuyến cho rằng: "Yếu kém là do Bộ GD-ĐT. Để làm tốt hình thức đào tạo này, bộ nên đẩy mạnh khâu kiểm định chất lượng. Bộ không nên ôm hết mà sử dụng các hiệp hội nghề nghiệp làm chức năng kiểm định đó".
Có nhiều cánh cửa để vào đại học, trong đó có hình thức đào tạo liên thông.
Ban hành quy chế mới để sửa đổi bất cập
Trả lời phỏng vấn báo chí về điểm mới quy định liên thông đưa ra, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bùi Văn Ga cho biết: "Luật Giáo dục Đại học có hiệu lực từ ngày 1/1/2013. Những quy định nào không còn phù hợp với Luật thì phải được sửa đổi. Bộ đã nhận thấy sự bất cập của đào tạo liên thông và việc ban hành quy chế mới về vấn đề này đã được ưu tiên đặt ra từ rất sớm, đồng thời với thời gian soạn thảo Luật Giáo dục Đại học. Dự thảo quy chế đào tạo liên thông mới đã được đưa ra bàn bạc hơn một năm qua. Việc ban hành thông tư mới quy định về đào tạo liên thông là rất cần thiết, không thể chậm trễ hơn, để chấn chỉnh những bất cập hiện nay, nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực và đảm bảo quyền lợi người học".
"Giáo dục đại học chỉ có 2 hệ đó là hệ chính quy và hệ thường xuyên. Giáo dục thường xuyên có thể được tổ chức theo phương thức vừa làm vừa học hay từ xa. Để được tham gia học tập, người học phải thỏa mãn các điều kiện đầu vào. Theo quy định hiện hành, người học phải tham gia kỳ thi tuyển sinh dành cho hệ chính quy hay kỳ thi dành cho hệ vừa làm vừa học. Thông tư mới không hề gây khó khăn đối với thí sinh có nguyện vọng học liên thông lên bậc học cao hơn, mà ngược lại còn tạo điều kiện thuận lợi để thí sinh thể hiện năng lực của mình, tùy theo thế mạnh của từng người" - Thứ trưởng Ga khẳng định.
Chia sẻ với người học về quy định liên thông mới, theo PGS.TS. Phạm Văn Điển - Trưởng phòng Đào tạo - ĐH Lâm nghiệp Việt Nam (đơn vị có đào tạo chương trình liên thông mỗi năm dành 500 - 700 chỉ tiêu cho loại hình đào tạo này), từ bậc trung cấp/cao đẳng lên bậc cao đẳng/đại học thì cần phải đi theo hình bậc, phải có thời gian nhất định cho sự chuyển tiếp từ bậc này lên bậc cao hơn. Quy chế nêu từ 36 tháng trở lên là có thể chấp nhận được. Những đối tượng này chỉ dự thi 3 môn, trong đó có 1 môn cơ bản, 1 môn cơ sở ngành và 1 môn chuyên ngành. Trước đây, một thí sinh nào đó đã được phân loại lực học qua kỳ thi tuyển sinh đại học, bây giờ muốn được chuyển lên tầm cao mới thì cần vượt qua một số điều kiện, trong đó điều kiện về kinh nghiệm công tác chuyên môn là một thước đo quan trọng, không được "đốt cháy" giai đoạn này.
PGS.TS Điển cho hay, điể.m gây bức xúc dư luận vừa qua là qui định thí sinh có thời gian tốt nghiệp chưa đủ 36 tháng, cần dự thi theo đề thi 3 chung của kỳ thi tuyển sinh đại học. Nhưng nếu hiểu rằng, với những thí sinh không hội tụ đủ yếu tố thời gian hay kinh nghiệm công tác, thì qui định này nhằm tạo thêm cơ hội khác cho thí sinh lựa chọn dù không dễ dàng. Muốn lên một tầm cao mới, thì phải phải có sức vươn. Việc đán.h giá kiến thức cơ bản để thay thế cho đán.h giá kinh nghiệm công tác chuyên môn cũng là một cách để đo lường sức vươn ấy. Thí sinh có thể lựa chọn một trong hai cách này, và con đường học lên bậc cao hơn cũng cần được thiết kế như vậy.
Hồng Hạnh
Theo dân trí
Đường vòng vào đại học không hẹp Sáng 4/1, Vụ trưởng Vụ Giáo dục ĐH (Bộ GD-ĐT) Bùi Anh Tuấn đã khẳng định như vậy trước những ý kiến trái chiều về quy định siết chặt đào tạo liên thông gây khó cho học sinh và các trường. Vụ trưởng Bùi Anh Tuấn: Trước đây mình thực hiện đào tạo liên thông theo quy định 06. Đây là văn bản...