Shetland – vùng đất sử thi của người Viking

Gần Quần đảo Faroe, các hòn đảo ở cực bắc của Scotland là nơi có những địa điểm cổ xưa hấp dẫn với tinh thần tự hào mãnh liệt của người Viking.

Vịnh Spiggie, nằm trên bán đảo phía nam của Shetland, Scotland.

Nằm 110 dặm ngoài khơi bờ biển phía bắc của Scotland, Shetland có thể không phải là một trong những điểm đến du lịch hấp dẫn nhất, nhưng cựu thành trì Viking này lại nắm giữ sự phong phú không đâu có về danh lam thắng cảnh gắn với những thiên anh hùng ca, những người dân đảo lập dị, những bãi biển không đầy dấu chân chim biển và hải cẩu, và số lượng lớn các địa điểm thời Viking nhiều hơn bất kỳ nơi nào ở Anh.

Bến cảng Lerwick

Thật vậy, thật khó để đi bộ hơn vài mét mà không gặp một công trình cũ hoặc những viên đá dựng đứng. Trong khi người dân trên đảo đang thực hiện các quy tắc nghiêm ngặt để mở cửa lại sau cách ly (hầu hết các không gian ngoài trời đều mở, nhưng các không gian trong nhà bị hạn chế), thì một số nơi vẫn khá thoáng khi áp dụng giãn cách xã hội.

Đến bến cảng Lerwick trên chuyến phà chậm từ Aberdeen sau chuyến đi kéo dài 12 giờ, Setland hiện ra trong thời tiết đẹp như một bức tranh trường phái Ấn tượng, mà nét vẽ chính là những ngôi nhà bằng đá u ám trên một dải đồi xanh tươi và bầu trời ngập màu xanh và xám.

Khi du khách – một người lạ bước qua cửa nhà, nhiều khả năng, du khách sẽ được “bao vây” bởi những lời mời giới thiệu về bản thân và lịch sử gia đình, những câu hỏi về chính trị và đại dịch, rồi sau đó mới đến lượt một ban nhạc hợp xướng các bài hò Shetland. Tính tò mò là một phần không thể thiếu trong cuộc sống người dân ở Shetland.

Viên đá đứng khổng lồ Bordastubble trên đảo Unst có niên đại từ thiên niên kỷ thứ 2 trước Công nguyên và là viên đá đứng lớn nhất trên đảo Shetland.

Người dân ở đây, cũng giống như người dân ở Scotland – sở hữu sự tinh tế kỳ lạ đối với cách phát âm và vốn từ vựng của ngôn ngữ Viking vốn được sử dụng ở đây cho đến tận thế kỷ 19, dù người nói thông thạo cuối cùng đã qua đời vào khoảng năm 1850.

Bản sắc văn hóa của những người Shetland hiện đại là một kho tàng phong phú của lịch sử thực tế, có sự pha trộn giữa Chủ nghĩa lãng mạn thế kỷ 19 và màu sắc chính trị thế kỷ 21. Tiến sĩ Andrew Jennings – giảng viên về Nghiên cứu Viking, Shetland và Orkney tại Đại học Cao nguyên & Quần đảo ở Lerwick – giải thích: “Shetland thuộc cả Scotland và Na-uy và yếu tố Na-uy trong những người Shetland khiến họ khác biệt với những người Scotland khác. Nhưng mọi người cảm thấy con người nơi đây khác với người đại lục vì họ là người dân trên đảo chứ không phải vì họ là hậu duệ của người Viking.”

Có lẽ sự thể hiện nổi tiếng nhất về bản sắc Na-uy của Shetland là lễ hội Up Helly Aa ở Lerwick, được tổ chức từ tháng 1 đến tháng 3, với điểm nhấn là cuộc diễu hành của những người cầm đuốc và thiêu rụi một con tàu Viking cỡ lớn. Năm nay, sự kiện này đã bị hoãn lại đến năm 2022 do dịch Covid-19.

Tại lễ hội Up Helly Aa, có tới 1.000 người Viking tham gia diễu hành đã tạo nên một chiếc thuyền bốc cháy bằng cách ném những ngọn đuốc của họ vào đó.

Tại Jarlshof, nằm bên cạnh sân bay nhỏ bé của Shetland, một mô hình của những ngôi nhà bằng đá nổi lên từ bên dưới một dải cỏ xanh ở rìa Đại Tây Dương. Nổi tiếng bởi những bộ xương còn sót lại của một trang viên kiên cố được xây dựng bởi Bá tước Orkney I, giờ chỉ còn là tàn tích do đã trải qua thời gian, nhưng đây vẫn là một ngôi làng Viking hoàn chỉnh nhất được dựng lên vào thế kỷ thứ9.

Trong lịch sử, những hòn đảo biệt lập này thích hợp để định cư do yếu tố thời tiết. Gió có thể thổi mạnh đẩy mưa xiên ngang như mũi tên, bù lại Dòng chảy Vịnh đi qua giữ cho các hòn đảo ấm áp dễ chịu – ít nhất là so với các vùng đất liền khác ở cùng vĩ độ.

Những tàn tích của Jarlshof bao gồm một ngôi làng Viking hoàn chỉnh.

Địa điểm Viking tuyệt vời khác của Shetland là trên đảo Unst ở phía bắc, nơi cập bến của nhiều chuyến phà từ đại lục, cũng là hòn đảo lớn nhất trong quần đảo. Tại Belmont, Hamar và Underhoull, tàn tích của những ngôi nhà dài nơi người Viking moi ruột cá, nuôi cừu, xén lông cừu và nung chảy sắt, nổi lên từ bên dưới một thảm bùn và cỏ đầm lầy. Có ít nhất 60 công trình kiến trúc Viking chưa được khai phá ở đây.

Tuy nhiên, có lẽ cách tốt nhất để ngắm Shetland qua đôi mắt của người Viking là đắm mình trong chính cảnh quan lộng gió. Và điểm trải nghiệm thú vị nhất là tại Tingaholm, một mỏm đất nhỏ đầy cỏ nhô ra hồ Tingwall ở phía tây Lerwick.

Hòn đảo có đường bờ biển ấn tượng ở Unst.

Dừng lại một chút và hòa mình vào làn sóng nhẹ nhàng vỗ bờ, tiếng gió rì rào trên cỏ cói vươn lên trên bầu không khí gần như im lặng, trong giây lát du khách dường như có thể kết nối với người linh hồn Viking của Shetland.