‘Shakespeare chính trị’ nào đã thay đổi cục diện ở Georgia?
Từ năm 1992, bang Georgia không trao 16 phiếu đại cử tri của mình cho tổng thống Dân chủ nào, nhưng năm nay bang này đã “chuyển xanh” nhờ vào bà Stacey Abrams.
Theo tạp chí Vogue ngày 5-11, kể từ năm 1992, bang Georgia đã không trao 16 phiếu đại cử tri của mình cho một tổng thống Dân chủ nào. Nhưng 28 năm sau, bang miền nam vốn luôn “màu đỏ” này đã chuyển sang màu xanh, một phần lớn là nhờ vào những nỗ lực và tầm nhìn xa trông rộng của bà Stacey Abrams.
Bà Stacey Abrams. Ảnh: GETTY IMAGES
Từ thất bại bầu cử cá nhân…
Tốt nghiệp trường Luật Yale, luật sư thuế và cựu đại diện bang Georgia bắt đầu được nhiều người biết tới khi bà tranh cử thống đốc bang quê hương mình vào năm 2018. Tuy nhiên, trong cuộc bầu cử năm đó, bà đã thua đối thủ Brian Kemp. Nhiều người nghi ngờ lý do khiến bà thất cử là vì bà là người da màu và họ cho rằng chính yếu tố phân biệt chủng tộc đã can thiệp cuộc bầu cử.
Theo một cuộc điều tra của hãng tin Associated Press vào trước cuộc bầu cử, ông Kemp khi đó là ngoại trưởng Georgia, đã hủy bỏ hơn một triệu lá phiếu của cử tri từ năm 2012 đến năm 2018. Trong giai đoạn tranh cử thống đốc năm 2018, ước tính ông đã thủ tiêu 53.000 lá phiếu, đa số thuộc về cử tri người Mỹ gốc Phi.
Khi biết mình thua chỉ với 55.000 phiếu bầu, bà nói với Vogue: “Tôi đã ngồi shiva (một tư thế ngồi của người Do Thái sau khi một người thân trong gia đình họ mất) trong 10 ngày. Sau đó tôi bắt đầu xây dựng các kế hoạch”.
… đến thay đổi cục diện bầu cử tổng thống
Bà Abrams từ lâu đã phản đối việc cử tri da màu bị chèn ép và đối xử bất công trong bầu cử ở bang Georgia – một bang với đa số là người da trắng.
Bà đã ủng hộ việc bỏ phiếu và bảo vệ quyền bỏ phiếu ở bang Georgia trong nhiều năm. Năm 2013, với tư cách là thành viên của cơ quan lập pháp bang, bà đã thành lập một dự án phi lợi nhuận ủng hộ quyền bầu cử với tên gọi “Dự án Georgia mới”. Dự án của bà đã gây được tiếng vang nhất định và thu hút 86.000 người ủng hộ.
Sau khi thất cử năm 2018, số người ủng hộ bà đã tăng gấp đôi và trở thành một trong những nhà hoạt động vì quyền bầu cử nổi tiếng của nước Mỹ. Kể từ lúc này, bà đã phát động một dự án khác mang tên “Cuộc chiến công bằng” để chống lại sự đàn áp cử tri.
Dự án của bà nhận được sự đón nhận nhiệt tình, từ người dân thường cho đến những người nổi tiếng đều ủng hộ bà. Nhờ sự quảng bá của Người dẫn chương trình Oprah Winfrey và ca sĩ – nhạc sĩ John Legend, bà đã đi khắp tiểu bang với hy vọng sẽ một lần nữa thu hút được sự ủng hộ nhiệt tình từ các cử tri, giống như cách họ từng làm với bà vào hai năm trước.
Năm 2018, bà đã thu hút gấp ba lần người số cử tri Mỹ Latin, người Mỹ gốc Á và người dân ở các đảo trên Thái Bình Dương đi bỏ phiếu và tăng gấp đôi sự tham gia của thanh niên Georgia so với những năm trước đó.
Vogue đã viết về bà Abrams vào năm ngoái: “Bà ấy đã truyền cảm hứng cho 1,2 triệu cử tri da màu ủng hộ đảng Dân chủ ở Georgia bỏ phiếu cho mình (nhiều hơn so với tổng số cử tri theo đảng Dân chủ trong năm 2014)” và “đã giành được tỉ lệ ủng hộ từ cử tri Dân chủ da trắng cao nhất trong nhiều thế hệ.
“Chúng ta không thất bại” – bà Abrams nói với một nhóm cử tri- “Ở bang Georgia, chúng ta đã thay đổi được khu vực bầu cử của mình”.
Sứ mệnh của bà vẫn tiếp tục. Đến năm 2020, bà đã tạo ra được một kỳ tích. Nhờ vào những thành công từ Dự án Georgia mới và sự giúp đỡ của người khác, bà Abrams và “Cuộc chiến công bằng” đã ghi thu hút được khoảng 800.000 cử tri mới – một con số đáng tự hào kể từ năm 2018. Sự ủng hộ rộng rãi đã giúp bà loại bỏ các chính sách đàn áp như “trùng khớp hoàn toàn” – vốn yêu cầu các lá phiếu của cử tri phải khớp với hồ sơ họ đã đăng ký trước đó đến từng dấu gạch nối, nếu không sẽ có nguy cơ bị loại bỏ.
Phát biểu trên Đài phát thanh quốc gia NPR (Mỹ) ngày 2-11, bà Abrams cho biết: “45% trong số các cử tri mới được quyền bầu cử là ở độ tuổi dưới 30, và 49% trong số này là người da màu. Trước đó, có thể 800.000 người ủng hộ dự án của tôi không đủ điều kiện bỏ phiếu cho tôi, nhưng hiện tại họ đủ điều kiện tham gia cuộc bầu cử sắp tới này”.
Tất cả những điều trên đã giúp ông Joe Biden thu hẹp khoảng cách với Tổng thống Donald Trump, khiến Georgia chuyển từ màu đỏ sang màu xanh, và mở rộng con đường dẫn đến chiến thắng cho của đảng Dân chủ. Nhiều người cho rằng nếu ông Biden thắng nhờ vào số phiếu của bang Georgia thì người ông phải cám ơn chính là bà Abrams.
Người dùng Twitter Rachel R. Gonzalez đã gây xôn xao dư luận với những gợi ý cho rằng bà Abrams nên được trao một vị trí quyền lực trong nội bộ đảng. “Nếu bà Abrams đồng ý, bà ấy nên là Chủ tịch Uỷ ban quốc gia đảng Dân chủ tiếp theo” – người dùng này viết.
“ Shakespeare chính trị”
Nhiều người cho rằng bà Abrams là một “Shakespeare chính trị”, vì cách bà biến thất bại bầu cử cá nhân của mình thành một chiến thắng lớn hơn. Từ một ứng cử viên từng thất cử vì cử tri của mình bị đàn áp, bà đã đấu tranh hết mình để đảm bảo rằng những lần sau đó, người da màu được quyền bỏ phiếu, với số lượng cao kỷ lục.
“Liệu bà Stacey Abrams có thể cứu nền dân chủ không?”. Dường như mọi người đã có câu trả lời cho câu hỏi mà Vogue đặt ra vào năm 2019.
Chiến dịch Trump thua kiện ở Michigan và Georgia
Chiến dịch của Tổng thống Trump đã thua tranh chấp pháp lý ở Michigan và Georgia, trong khi tuyên bố tiến hành cuộc chiến pháp lý mới ở Nevada.
Tại Georgia, bang mà Tổng thống Donald Trump và ứng viên Dân chủ Joe Biden cạnh tranh sát sao, chiến dịch của Trump cáo buộc 53 phiếu bầu gửi muộn được trộn lẫn với phiếu đúng hạn. Tại Michigan, họ cũng tìm cách dừng kiểm phiếu và muốn giành quyền tiếp cận vào quá trình này. Thẩm phán ở hai bang đã bác bỏ các đơn kiện của chiến dịch Trump.
Thẩm phán James Bass ở bang Georgia nói rằng "không có bằng chứng" cho thấy các phiếu bầu không hợp lệ. Trong khi Thẩm phán Cynthia Stephens ở Michigan cho biết "tôi không có cơ sở nào để thấy rằng tranh chấp này có khả năng thành công đáng kể".
Nhân viên bầu cử đang kiểm phiếu tại Atlanta, bang Georgia hôm 5/11. Ảnh: Reuters.
Người phát ngôn chiến dịch của Trump từ chối yêu cầu bình luận về phán quyết của tòa án ở hai bang này. Trong khi đó, các đồng minh của Tổng thống Mỹ cáo buộc có sai phạm bỏ phiếu ở hạt đông dân Clark, nơi có thành phố Las Vegas, bang Nevada.
Quá trình kiểm phiếu vẫn tiếp tục ở cả ba bang Michigan, Georgia và Nevada, các bang chiến trường quan trọng có thể định đoạt kết quả bầu cử. Ứng viên Dân chủ Joe Biden nắm chắc phần thắng ở Michigan và có ưu thế ở Nevada, trong khi bám đuổi khá sít sao với Trump ở bang Georgia.
Trong cuộc họp báo ở Las Vegas hôm 5/11, Adam Laxalt, người từng đứng đầu cơ quan tư pháp bang Nevada và một số đại diện chiến dịch khác của Trump, trong đó có cựu quan chức chính quyền Richard Grenell, không đưa ra bằng chứng nào chứng minh cho các cáo buộc sai phạm bỏ phiếu và không trả lời câu hỏi của phóng viên.
"Chúng tôi tin rằng có cử tri đã chết được kiểm tính. Chúng tôi cũng tự tin cho rằng có hàng nghìn phiếu bầu được kiểm dù những cử tri này đã rời khỏi hạt Clark giữa đại dịch", ông Laxalt.
Ông Laxalt cho biết một vụ kiện sẽ được đệ trình lên tòa bán liên bang để yêu cầu thẩm phán "ngừng kiểm phiếu bầu không hợp lệ".
Joe Gloria, quan chức bầu cử ở hạt Clark, bác bỏ cáo buộc và khẳng định không có bằng chứng cho thấy phiếu bầu không hợp lệ được kiểm đếm.
Bob Bauer, cố vấn cấp cao của chiến dịch Biden, nói các vụ kiện của chiến dịch Trump là cách đánh lạc hướng "vô ích" và thêm rằng chiến lược này nhằm mục đích làm suy yếu tính toàn vẹn của quá trình bầu cử. Ông Bauer khẳng định việc kiểm phiếu "sẽ không dừng lại".
Nhiều chuyên gia pháp lý về bầu cử cũng nói rằng cuộc chiến pháp lý của Tổng thống Trump không có khả năng tạo ra tác động mang tính quyết định tới kết quả bầu cử.
Tuy nhiên, các cuộc chiến pháp lý của Trump vẫn tiếp tục. Tại Pennsylvania, đơn kiện liên bang được chiến dịch của Tổng thống gửi đi chiều 5/11 cáo buộc giới chức bầu cử Philadelphia vi phạm các quyền thủ tục tố tụng hợp pháp của họ khi ngăn cản việc theo dõi các lá phiếu trong thành phố.
Một phán quyết của tòa án ở Pennsylvania hôm 5/11 cho phép quan chức chiến dịch Trump được giám sát chặt chẽ hơn quá trình kiểm phiếu ở thành phố Philadelphia. Động thái này lập tức vấp chỉ trích từ phía đảng Dân chủ, cho rằng tòa án đã quá vội vàng.
Biden hiện giành 264 phiếu đại cử tri, Trump giành 214 phiếu, theo AP và Fox News. Còn 5 bang chưa công bố kết quả kiểm phiếu gồm Pennsylvania, Georgia, Bắc Carolina, Nevada, và Alaska. Tỷ lệ dẫn trước của Trump ở Georgia và Pennsylvania tiếp tục giảm khi hai bang này kiểm những lá phiếu cuối cùng.
Phiếu bầu được kiểm đếm thế nào ở Mỹ. Video: Vox.
Ông Biden căng mình chờ thời điểm Nevada công bố kết quả kiểm phiếu Do Nevada tuyên bố không công bố kết quả cho tới trước 9h sáng 5/11 (khoảng 0h ngày 6/11 giờ Việt Nam), ông Biden đang cách chiến thắng chưa đầy 24 giờ nữa. Cho tới hiện tại, vẫn còn 5 bang chưa có kết quả kiểm phiếu là Alaska, Georgia, North Carolina, Nevada, Pennsylvania. Ở các bang trên, bang xanh (ông Biden dẫn...