Sau vỡ đập thủy điện: Thiếu đói đang cận kề

Đã hơn 1 tuần sau vụ vỡ đập Thủy điện Ia Krel 2 (rạng sáng 12/6), người dân xã Ia Dom (huyện Đức Cơ) chưa hết bàng hoàng vì chết hụt; họ đang đối mặt với sự thiếu đói đã cận kề từng nhà…

“Đói là chắc”

Ngày 18/6, những dấu vết của cơn lũ quét kinh hoàng vẫn còn nguyên dọc theo chân đập Ia Krel 2 đến khu vực suối Đôi. Hàng trăm ha hoa màu bị thiệt hại khó khắc phục được do thời vụ đã quá gần 2 tháng. Việc chờ đền bù có lẽ sẽ còn lâu mới xong, trong khi cuộc sống của người dân vẫn phải tiếp diễn…

Gương mặt chưa hết bần thần, ông Puih Ơnh (làng Ó) cho biết: Dù ngôi nhà canh rẫy bị sập, chiếc xe ô tô bị hư hại nhưng điều lo lắng nhất của ông vẫn là rẫy mì (sắn) của gia đình bị lũ phá nát, không thể phục hồi được, sắp tới chẳng biết lấy gì ăn. Đau nhất là mấy trăm gốc tiêu trồng ở Đội 20 đã bị lũ cuốn sạch, chỉ còn trơ lại vài chiếc cọc gỗ xiêu vẹo. Khi được hỏi tới đây sẽ dựa vào nguồn nào để sống, Puih Ơnh trả lời bằng một cái lắc đầu…

Lũ từ vụ vỡ đập thủy điện đã cuốn trôi 200ha hoa màu, cái đói đang cận kề từng nhà.

Cũng như Puih Ơnh, già Rơ Châm Chek vẫn đang lo lắng không biết gia đình mình sắp tới sẽ sống bằng gì khi 25 bao lúa bị ngập nước lên mầm; mì, lúa mới trồng bị lũ quét sạch. “Làng mình năm nay chắc là bị đói to rồi. Xưa rẫy mất còn có rừng mà kiếm củ mài, bây giờ thì chỉ còn biết trông mặt nhau thôi” – già nói.

Chúng tôi đến Đội thi công của Công ty 711 (Binh đoàn 15), ngôi nhà tạm của đội đã bị lũ cuốn mất tích, chỉ còn sót lại vài tấm tôn vương vãi trên những lùm cây dại ven suối. Đại úy Nguyễn Văn Thành – Đội phó Đội thi công vẫn còn nhớ như in cái buổi sáng kinh hoàng đó, 16 cán bộ, chiến sĩ đang ở trong nhà thì nước tràn về. 14 người nhanh chân chạy thoát lên đồi, 2 người phải leo lên mái nhà.

Họ vừa đặt chân lên mái nhà thì bị cô lập ngay tức thì vì nước lên quá nhanh, lại không biết bơi. Tư trang, quần áo, 8 triệu đồng tiền mặt để lo hậu cần cho đội cùng với giấy tờ tùy thân của anh em đã chìm theo lũ… Anh Thành cũng cho biết, nhiều vật tư, phương tiện máy móc cái thì trôi, cái thì ngâm nước. Hơn 5 ngày nay, cả đội đang cố gắng khắc phục nhưng vẫn chưa xong. Cũng như những anh em trong đội khác, anh Thành chỉ còn độc bộ đồ trên người…

Đại tá Phạm Văn Giang – Giám đốc Công ty 72 cho biết: Có 34ha cao su của Đội 20 bị ngập lụt, trong đó gần 14ha cao su 3 năm tuổi bị thiệt hại hoàn toàn không thể khắc phục, gần 600 cây bị gãy ngang. Một chiếc cầu sắt đã bị lũ cuốn phăng vài chục mét. Nhiều ngôi nhà của công nhân bị sập. Thiệt hại của Công ty 72 ước tính khoảng 1,5 tỷ đồng.

Đền bù chậm chạp

Một vấn đề không kém thời sự sau vụ vỡ đập đang được đặt ra là có nên khắc phục sự cố để “trái bom” thủy điện với con đập đất này tiếp tục tồn tại hay không? Theo ông Lê Vinh – Giám đốc Sở Xây dựng Gia Lai thì công trình được xây dựng quá ẩu, kém chất lượng. Việc tồn tại công trình với gần 10 triệu m3 nước vẫn là mối nguy và sự cố có thể xảy ra bất cứ lúc nào…

UBND huyện Đức Cơ đã tiến hành thống kê sơ bộ thiệt hại của người dân do vỡ đập Thủy điện Ia Krel 2: Khoảng 122 hộ dân bị thiệt hại, 200ha hoa màu bị lũ cuốn trôi, ngập úng… Tổng số tiền thiệt hại ước tính khoảng 3 tỷ đồng…

Thiệt hại dù đã thống kê nhưng phương án bồi thường cho dân thì vẫn chưa được xác lập. Mùa vụ gieo trồng đã qua từ lâu nên những diện tích hoa màu bị thiệt hại sẽ không thể gieo trồng lại. Việc tính toán đền bù cho người dân do đó phải trên cơ sở nhu cầu một chu kỳ sản xuất chứ không chỉ căn cứ những thiệt hại thực chứng đo đếm được…

Về phía chủ đầu tư, ngày 17/6 vừa qua, đại diện Công ty cổ phần Thủy điện Bảo Long Gia Lai – chủ đầu tư Thủy điện Ia Krel 2 cũng chỉ mới tiến hành những động thái mang tính chất xã giao như thăm hỏi, động viên, tặng quà những gia đình bị thiệt hại chứ chưa có phương án đền bù cụ thể.

Theo 24h