Sau Ukraine, cuộc chiến thứ hai ở châu Âu có thể bùng lên ở Kosovo
Khi cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine sắp tròn một năm, một điểm nóng khác ở châu Âu có nguy cơ châm ngòi lại một cuộc chiến tranh thứ hai trên châu lục này.
Rào chắn ở phía Bắc thị trấn Mitrovica ( Kosovo) ngày 28/12. Ảnh: Reuters
Theo tờ The Daily Beast, Kosovo là tâm điểm của cuộc chiến toàn diện ở châu Âu vào cuối những năm 1990 và những căng thẳng ở đó chưa bao giờ biến mất hoàn toàn. Kosovo tuyên bố độc lập khỏi Serbia vào năm 2008, nhưng Serbia không công nhận.
Trong tuần này, Tổng thống Serbia Aleksandar Vucic đã đặt quân đội ở mức sẵn sàng chiến đấu cao nhất để bảo vệ các khu vực sắc tộc Serbia ở phía Bắc Kosovo mà ông nói đang bị Kosovo đe dọa. Ông Vucic cho biết quân đội Serbia sẽ thực hiện mọi biện pháp để bảo vệ người dân và Serbia.
Bộ Nội vụ Serbia cũng nhấn mạnh tất cả các đơn vị sẽ ngay lập tức đặt dưới sự chỉ huy của tổng tham mưu trưởng. Trước đó, Tổng tham mưu trưởng quân đội Serbia, Tướng Milan Mojsilovic đã được phái đến khu vực biên giới với Kosovo hôm 25/12.
Tiếp đó, ngày 28/12, Tổng thống Vucic đã kêu gọi người Serbia ở Kosovo chấm dứt các cuộc biểu tình chống lại chính quyền Kosovo, trấn an rằng họ sẽ không bị truy tố. Tuyên bố trên được đưa ra sau khi ông Petar Petkovic, Giám đốc Văn phòng của người Serbia tại Kosovo cho biết: “Chúng tôi đã được Mỹ và Liên minh châu Âu đảm bảo rằng không ai trong số những người Serbia ở Kosovo tham gia biểu tình và dựng rào chắn sẽ bị truy tố hoặc bắt giữ”.
Trước đó, có thông tin nói rằng người Serbia ở Bắc Kosovo và Metohija đã dựng các rào chắn trên các con đường ở Kosovska Mitrovica. Họ đã phải hành động như vậy khi có thông báo rằng lực lượng an ninh Kosovo đang trong tình trạng sẵn sàng chiến đấu.
Video đang HOT
Về phần mình, ngày 28/12, Kosovo đã đóng cửa khẩu lớn nhất sau khi những người biểu tình phong tỏa khu vực này bên phía Serbia. Do hai cửa khẩu khác trên biên giới Serbia bị đóng cửa kể từ ngày 10/12, hiện chỉ còn ba điểm nhập cảnh giữa hai bên vẫn mở.
Trước đó, ngày 27/12, Bộ trưởng Nội vụ Kosovo Xhelal Svecla cáo buộc Serbia, dưới sự chi phối của Nga, đang có ý định gây bất ổn cho vùng lãnh thổ này thông qua biện pháp hỗ trợ người thiểu số Serbia ở miền Bắc Kosovo – những người đã chặn đường và biểu tình suốt gần 3 tuần qua.
Điện Kremlin đã bác bỏ những tuyên bố trên, nhấn mạnh rằng Serbia chỉ đơn giản là bảo vệ quyền của người sắc tộc nước này. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói rằng nỗ lực hòng phá vỡ tầm ảnh hưởng của Nga là hoàn toàn sai lầm.
Căng thẳng bùng phát khi ngày 10/12, người thiểu số Serbia ở phía Bắc Kosovo đã dựng 9 rào chắn chia cắt khu vực có khoảng 50.000 người sắc tộc Serbia sinh sống, khiến chính quyền Kosovo do người Albania đa số lãnh đạo phản ứng tức giận.
Thông tin về vụ nổ súng gần một đơn vị tuần tra gìn giữ hòa bình của NATO đã gây ra làn sóng căng thẳng mới nhất.
Cảnh sát Kosovo tuần tra ở phía Bắc thị trấn Mitrovica, Kosovo ngày 28/12. Ảnh: Reuters
Trước xung đột ở Ukraine, Kosovo là nơi chứng kiến cuộc chiến gần đây nhất ở châu Âu. Cuộc chiến này kết thúc khi NATO phát động chiến dịch quân sự do Tổng thống Mỹ khi đó là Bill Clinton ra lệnh vào tháng 3/1999 và kéo dài trong 78 ngày.
Serbia cuối cùng đã ký hiệp định hòa bình, đồng ý rời khỏi Kosovo, nhưng hai bên chưa bao giờ hưởng hòa bình thực sự. Lực lượng gìn giữ hòa bình của NATO đã có mặt tại Serbia và Kosovo từ năm 1999. Cuộc chiến đó đã khiến trên 600.000 người Kosovo phải tị nạn ở châu Âu.
Những căng thẳng mới nhất xảy ra ở Kosovo trong bối cảnh có cảnh báo rằng các phe phái ở mỗi bên có thể lợi dụng khi thế giới đang chú ý vào cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine. Chính quyền Kosovo chưa xác nhận hay bác bỏ thông tin cho rằng họ đang lên kế hoạch tấn công vào các khu vực sắc tộc Serbia ở phía Bắc.
Ngày 28/12, Liên minh châu Âu và Mỹ kêu gọi Kosovo và Serbia có các bước đi ngay lập tức để giảm căng thẳng trong bối cảnh bất ổn đang gia tăng tại khu vực cửa khẩu biên giới. Trong tuyên bố chung, Liên minh châu Âu và Mỹ cho biết: “Chúng tôi kêu gọi các bên kiềm chế tối đa và hành động ngay lập tức để giảm căng thẳng một cách vô điều kiện và kiềm chế các hành động khiêu khích, đe dọa hoặc đe dọa sử dụng vũ lực nhằm giải quyết tình hình”.
Ngày 27/12, Thụy Sĩ đã kêu gọi Serbia và Kosovo tránh các hành động và lời lẽ có thể làm trầm trọng thêm tình hình ở miền Bắc Kosovo. Thụy Sĩ cho rằng KFOR (lực lượng gìn giữ hòa bình do NATO dẫn đầu ở Kosovo) và EULEX (Phái bộ pháp quyền của EU tại Kosovo) là chìa khóa để duy trì trật tự và an toàn của các cộng đồng địa phương ở miền Bắc Kosovo”.
KFOR cũng ra tuyên bố ủng hộ đối thoại giữa tất cả các bên để xoa dịu căng thẳng ở miền Bắc Kosovo. Trong tuyên bố, Thiếu tướng Angelo Michele Ristuccia nhấn mạnh: “Điều tối quan trọng là tất cả các bên liên quan phải tránh mọi phát ngôn hay hành động có thể gây căng thẳng và leo thang tình hình. Nên tìm ra giải pháp thông qua đối thoại”.
Căng thẳng sắc tộc bùng phát trở lại ở Bắc Kosovo
Hàng trăm người dân tộc Serbia đã biểu tình ở khu vực phía Bắc Kosovo ngày 6/11 khi tranh cãi về vấn đề biển số xe làm gia tăng căng thẳng đang diễn ra giữa Serbia và Kosovo.
Người Serbia ở Kosovo biểu tình ở đô thị Bắc Mitrovica ngày 6/11/2022. Ảnh: AFP
Quyết định của chính quyền Kosovo về việc cấm dần biển số xe do Serbia cấp đã khiến những người Serbia ở Kosovo, hầu hết sống ở phía Bắc, tức giận và không công nhận tuyên bố độc lập năm 2008 của Kosovo.
Căng thẳng đã gia tăng trở lại sau khi nhà lãnh đạo Kosovo Albin Kurti ra chỉ thị yêu cầu cảnh sát bắt đầu cảnh báo những người tiếp tục sử dụng biển số xe do Serbia cấp, khiến các thành viên chính quyền địa phương người dân tộc thiểu số Serbia từ bỏ công việc hành chính để phản đối chỉ thị.
Trong cuộc biểu tình tại khu đô thị Bắc Mitrovica với đa số người Serbia ở phía Bắc Kosovo, các nhà lãnh đạo chính trị Serbia cho biết nhiều sĩ quan cảnh sát, thẩm phán và các nhân viên công vụ khác sẽ không quay trở lại làm việc trừ khi chính quyền cấp cao Kosovo thay đổi chính sách cấp biển số xe.
Goran Raki, lãnh đạo của Srpska Lista, đảng dân tộc Serbia chính ở Kosovo, cho biết: "Chúng tôi tập trung để gửi một thông điệp mạnh mẽ tới Kosovo và cộng đồng quốc tế để kêu gọi chấm dứt sự ép buộc và quấy rối đối với người Serbia. Chúng tôi đang ở trên mảnh đất của mình và chúng tôi sẽ không từ bỏ".
Phản ứng về cuộc biểu tình, ông Kurti cho biết chính quyền trung ương không hành động chống lại lợi ích của người dân tộc Serbia, nhưng "ưu tiên của tôi là tôn trọng hiến pháp của Kosovo", đồng thời kêu gọi "đừng tẩy chay hay từ bỏ các tổ chức Kosovo" và "đừng trở thành con mồi của các trò chơi địa chính trị".
EU cũng đã kêu gọi người Serbia ở Kosovo quay trở lại làm việc trong các cơ quan hành chính của Kosovo. Người đứng đầu chính sách đối ngoại của EU, Josep Borrell, kêu gọi "cả hai bên kiềm chế trước bất kỳ hành động đơn phương nào có thể dẫn đến căng thẳng hơn nữa".
Ông Borrell lưu ý trong một tuyên bố : "Những diễn biến gần đây khiến nhiều năm làm việc chăm chỉ trong khuôn khổ Đối thoại Belgrade-Pristina gặp rủi ro".
Phái bộ gìn giữ hòa bình do NATO đứng đầu, KFOR, đã tuyên bố rằng họ sẵn sàng can thiệp trong trường hợp tình hình leo thang trên thực địa.
Nguy cơ xung đột ở Balkan khi căng thẳng giữa Serbia và Kosovo tăng cao Serbia đã yêu cầu lực lượng gìn giữ hòa bình NATO làm nhiệm vụ, nếu không Belgrade sẽ thực hiện các biện pháp của mình để bảo vệ người thiểu số Serb ở Kosovo. Các binh sĩ NATO thuộc lực lượng gìn giữ hòa bình Kosovo tuần tra gần biên giới phía Bắc Kosovo. Ảnh: AP Hy vọng về một bước đột phá...