Sạt lở đất khiến nhiều người thiệt mạng: Bộ TN-MT nói gì về tác động của con người?

Bên cạnh các yếu tố tự nhiên về địa chất, Thứ trưởng Bộ TN-MT Lê Công Thành cho biết, quá trình san ủi để có mặt bằng phát triển cơ sở hạ tầng các tác động vào chân núi là những nguyên nhân kích hoạt để thiên tai có thể xảy ra.

Ngày 30-10, tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ, các nội dung liên quan đến tình hình mưa bão, lũ lụt tại miền Trung được các cơ quan báo chí rất quan tâm. Trong đó, báo chí đặt vấn đề ngoài yếu tố thiên tai cực đoan, các bộ ngành liên quan đánh giá thế nào về tác động của con người tới thực trạng mưa lũ và sạt lở đất vừa qua ở một số địa phương.

Trả lời về vấn đề này, ông Lê Công Thành, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT), cho biết liên quan đến những thiệt hại lớn do sạt lở đất, lũ ống, lũ quét, các chuyên gia đã có những đánh giá ban đầu.

Theo đó, các chuyên gia địa chất cho rằng, các tỉnh khu vực miền Trung có địa hình đồi núi phân cắt mạnh, có lớp đất đá bị đập vỡ, nứt nẻ, phong hoá. Kèm theo thời tiết mưa lớn, lâu ngày, nước chứa trong lớp phong hoá, nhão, dẫn đến có lực trượt kéo xuống phía dưới.

Thứ trưởng Bộ TN-MT Lê Công Thành nói về đợt mưa lũ gây sạt lở đất vừa qua

Nói về yếu tố con người trong đợt thiên tai vừa qua, Thứ trưởng Lê Công Thành cho rằng các hoạt động nhân sinh ít nhiều có tác động đến. “Khi chúng ta phát triển, mở đường, san ủi để có mặt bằng xây dựng nhà ở, trường học, các cơ sở hạ tầng, trong đó có các nhà máy thủy điện, những hoạt động tạo ra việc cắt mái taluy, mất chân sườn dốc, mất ổn định sườn dốc. Đây là những nguyên nhân kích hoạt để thiên tai có thể xảy ra”- Thứ trưởng Lê Công Thành nói.

Về vấn đề mất rừng có phải là nguyên nhân dẫn đến lũ lụt, sạt lở nghiêm trọng hơn, ông Lê Công Thành cho rằng cần đánh giá rõ trong từng trường hợp cụ thể. Ông Thành dẫn chứng năm 2016 đã xảy ra vụ sạt lở đất ở khu vực rừng nguyên sinh tại Yên Bái, cho nên cần nhìn nhận ở trong từng trường hợp cụ thể”- Thứ trưởng Bộ TN-MT nhấn mạnh.

Đối với vụ sạt lở tại thủy điện Rào Trăng 3, ông Lê Công Thành nhấn mạnh đây là công trình đang xây dựng, quá trình cắt xẻ vào sườn núi thì xảy ra sự cố. Theo phân tích của lãnh đạo Bộ TN-MT, đợt mưa lũ vừa qua là rất lớn, nhưng chính quyền các địa phương đã thực hiện vận hành liên hồ chứa rất tốt nên đã cắt được rất nhiều lượng nước về phía hạ du. Ông Thành cho rằng, nếu không có sự vận hành hồ chứa này, lượng nước về hạ du sẽ rất lớn, lượng ngập, diện ngập sẽ rộng hơn so với trận lũ lịch sử năm 1999.

Về việc đánh giá tác động môi trường đối với các dự án thủy điện, ông Lê Công Thành khẳng định các cơ quan chuyên môn, các chuyên gia đều có các đánh giá, thẩm định về các yếu tố tác động đặc thù như thảm thực vật, dòng chảy… Bên cạnh đó, Luật Lâm nghiệp cũng có những quy định rất chặt chẽ về việc chuyển đổi đất rừng đối với tất cả các loại dự án, không riêng dự án thủy điện.

Ông Lê Công Thành cho biết thêm, thời gian qua, Bộ TN-MT, Bộ Công Thương đã tham mưu Chính phủ loại bỏ 412 dự án thủy điện nhỏ ra khỏi quy hoạch, 213 điểm có tiềm năng xây dựng thủy điện cũng được xem xét rất kỹ, rất nhiều yếu tố nhằm tránh rủi ro thiên tai.