Sáng tạo trong game: Đột phá hay bắt chước?

Sau những cơn mưa giải thưởng và những lời ngợi ca, chúng ta hãy thử phân loại một cách tỉnh táo nhất: liệu “ game nghệ thuật” đã thực sự nghệ thuật chưa?

Mỗi khi một tựa game mới ra đời, nhà phát hành đều cố quảng cáo hết những điểm mới của nó. Dường như bất kì yếu tố mới lạ nào cũng được đẩy lên nghệ thuật. Kết hợp với nhận xét có cánh của một vài tờ báo, mặc nhiên game khoác lên mình lớp áo nghệ thuật.

Đặc biệt với những game đầu tư lớn, nhà phát hành muốn ngay lập tức nó phải được ngợi ca là siêu phẩm. Nhưng không phải bom tấn nào cũng thành công. Dark Void hay Aliens vs Predator… được PR rầm rộ, song thực tế chỉ là những “bom xịt”.

“Hổ giấy” có loè được ai.

Bên cạnh những game có thể thấy ngay cái dở, có những tựa game “giả nghệ thuật” một cách tinh vi. Cốt truyện có vẻ mới lạ, cách chơi ít thấy, đồ hoạ ngược lại xu thế chung… đó là những đặc điểm của loại game này. Sau những cơn mưa giải thưởng và những lời ngợi ca, người ta mới sức tỉnh: liệu những “game nghệ thuật” này đã thực sự nghệ thuật chưa?

Với quan điểm nghệ thuật phải đi trước thời đại, tạo thêm chiều thẩm mỹ cho công chúng, thế giới game chưa có nhiều tính nghệ thuật. Chịu ảnh hưởng của điện ảnh, văn học, hầu hết các cốt truyện trong game đều phảng phất bóng dáng của các kiệt tác đương thời. Các thủ pháp trong game cũng chỉ học tập lại những thành tựu của điện ảnh, văn chương.

Heavy Rain – tâm điểm tranh cãi nghệ thuật hay là bắt chước?

Gần đây, Heavy Rain của Quantic Dream được dư luận hết lời ca ngợi. Nhưng xét cho cùng, diễn biến của game này chẳng khác gì một bộ phim hình sự. Heavy Rain có thể đột phá trong với thế giới game, nhưng nó sẽ thật nhỏ bé khi so sánh với người anh điện ảnh.

Chính nhà sản xuất cũng thừa nhận rằng, họ chỉ đang dò dẫm những bước đầu để game gần hơn với đời thực. Khả năng biểu cảm của nhân vật game còn lâu mới sánh được với diễn viên. Game vẫn còn một chặng đường dài để trở thành nghệ thuật.

Không phải game indie nào cũng vị nghệ thuật.

Nhưng không phải nhà sản xuất nào cũng thẳng thắn như Quantic Dream. Nhiều nhà sản xuất vẫn ảo tưởng sản phẩm của mình sẽ đi vào bất tử. Một số hãng game nhỏ làm ra những game indie và gọi đó là nghệ thuật đích thực. Theo họ, các game thương mại bị giới hạn bởi ngân sách và bị chi phối bởi chiến lược của nhà phát hành. Chỉ có game indie mới thực sự là “nghệ thuật vị nghệ thuật”.

Song ngay cả khi không bị đồng tiền chi phối, các nhà phát triển game indie cũng không nghĩ ra những ý tưởng mới. Cái mới trong game của họ nằm ở thì quá khứ – nghĩa là cái mới chúng ta từng nghe, từng xem ở đâu đó.

Chẳng hạn như Edmund – một game indie khá nổi tiếng. Trong game này, người chơi đóng vai Edmund – một anh chàng thích “trăng hoa” với phụ nữ. Người chơi phải điều khiển đề Edmund đạt được mục đích. Tất cả diễn biến của game thông qua nền đồ hoạ 8 bit cổ điển.

Một ý tưởng gây sốc và táo bạo phải không? Thực ra, ý tưởng này từ lâu dã được diễn tả trong văn học. Những Don Juan, Alexis Zobra, Casanova… là hình mẫu cho nhân vật Edmund học tập. Còn nền đồ hoạ 8 bit đã được rất nhiều game indie thực hiện. Thậm chí Capcom cũng lặp lại điều này trong Mega Man 9, 10.

Chỉ có điều, một bộ phận người hâm mộ cực đoan không cho phép các nhà báo chê bai thần tượng của họ. Khi một phóng viên của Destructoid “lỡ” chê Heavy Rain “thiếu sáng tạo nghiêm túc”, một hội fan đã lập nên cả một website để xỉ vả nhà báo này. Thiết nghĩ đây là điều không cần thiết bởi một game hay sẽ tự toả sáng mà không cần sự nâng đỡ hay trù dập nào.

Vì thế giới game vẫn còn đó những viên ngọc long lanh. Halo – tượng đài của thể loại FPS với gameplay đột phá. Bioshock – tựa game hiếm hoi chứa đựng những triết lý nhân sinh sâu xa. Mirror Egde – sản phẩm hứa hẹn đem đến một không gian mới…

Nghệ thuật của một game không được tính bằng số giải thưởng hay lợi nhuận nó mang lại. Nghệ thuật luôn hướng về phía trước nhưng vẫn có tính kế thừa, vì thế chúng ta không cần vội vã bắt game phải theo kịp các nghành nghệ thuật khác. Chỉ cần người làm game ý thức được vị thế đi sau và luôn học hỏi, sẽ có một ngày game bước vào ngôi đền nghệ thuật.

Theo Gamek