Sandal: Từ đôi dép của thần tới thứ thống trị đường phố

Những chiếc sandal đã được phát minh ra từ thời cổ đại và đi cùng hành trình phát triển của loài người.

Sandal là một trong những hình thức giày dép lâu đời nhất. Ví dụ cổ xưa nhất được biết đến, được tìm thấy trong Fort Rock Cave ở Oregon và được dệt từ vỏ cây xô thơm, có niên đại hơn 10.000 năm. Tuy nhiên, đây là một món đồ có phạm vi toàn cầu thực sự, nguồn gốc của nó rõ ràng từ mọi thứ từ Roman caligae (giày sandal da cứng) đến geta Nhật Bản (một tấm gỗ đôi với quai bằng vải, thường được mang với vớ tabi) đến paduka Ấn Độ (bao gồm đế gỗ có quai kim loại).

Bản thân từ “sandal” có nguồn gốc từ Hy Lạp và có khả năng là cả từ Ba Tư. Bạn hãy nghĩ về Hermes, sứ giả đưa tin của thần thoại Hy Lạp, với đôi bùa (đôi dép có cánh) phóng to anh ta trên con đường di chuyển tinh nghịch, ranh mãnh. Các ví dụ lịch sử khác bao gồm dép được làm từ các vật liệu khác nhau, từ nút chai đến tấm thảm cho đến cành cây.

Có thể dự đoán, dép sandal phổ biến nhất ở các quốc gia nơi giày dép cần phải có để chống lại khí hậu đồng thời bảo vệ bàn chân và không quá nóng, thường có các chi tiết thiết kế cụ thể liên quan đến nhu cầu của người mang, như đế rộng hơn hoặc ngón chân cong để phù hợp với địa hình. Có nhiều câu hỏi về thiết kế cho loại giày dép thoáng khí này cũng mang đến cơ hội cho các yếu tố trang trí như hạt cườm, chạm khắc hoặc da nhuộm vàng. Và sandal, giống như hầu hết các vật phẩm khác trong lịch sử con người, nhanh chóng trở thành một phương tiện phân định sự giàu có và địa vị.

Ở thời kì Victoria, một người đàn ông ở Anh đã suy nghĩ rất nhiều về dép sandal. Tên ông là Edward Carpenter và ông tin rằng những đôi giày bình thường gần giống với những chiếc quan tài bằng da. Một nhà văn và nhà vận động xã hội chủ nghĩa, các tác phẩm văn chương của Carpenter đã có ảnh hưởng lớn đến các bộ sưu tập giày dép của ông. Ông được nhiều người tin tưởng khi giới thiệu dép sandal cho toàn nước Anh sau khi được một người bạn gửi hai đôi dép kashmiri từ Ấn Độ. Sau khi chết, ông ấy thậm chí còn được mệnh danh là “Thánh dép Sandal”.

Đối với Carpenter, dép sandal là một sự lựa chọn rất cụ thể đối với một người ưa thích sự giải phóng và đơn giản. Khi thế kỷ 20 đến, dép sandal sẽ mang những ý nghĩa khác và dần trở thành một phần trong tủ quần áo của nhiều người. Vào những năm 1920, phụ nữ kết hợp dép sandal của họ với đồ ngủ đi biển khi hoạt động ngoài trời. Vào những năm 1930, đôi dép sandal cao gót, lý tưởng để nhảy trong các bữa tiệc đêm, trở nên phổ biến, được đi bởi của những ngôi sao nổi tiếng như Ginger Rogers và Lana Turner. Một loạt các phong cách khác xuất hiện như dép quai slingbacks cho đến dép rơm lấy cảm hứng từ Mexico.

Khi nhiều thế kỷ trôi qua và khả năng sản xuất hàng loạt tăng lên, sự nhấn mạnh vào ngón chân và mắt cá chân và mọi thứ khác cũng phát triển. Đến những năm 1960, các đôi dép xỏ ngón cách tân đã trải qua một sự gia tăng lớn về mức độ phổ biến (với hãng dép Havaianas Brazil, lấy cảm hứng từ Zori của Nhật Bản, nhanh chóng có được chỗ đứng trên thị trường thời gian thế giới, trở thành thương hiệu dép tỷ đô), cũng như cái gọi là Jesus sandals – loại giày dép hoàn hảo cho dân hippies và trẻ em ở khắp mọi nơi. Ngay cả siêu sao Jackie O cũng yêu thích một đôi sandal thanh lịch. Cô yêu thích một thiết kế đặc biệt có nguồn gốc ở Capri đến nỗi cô đã yêu cầu một cửa hàng giày dép địa phương của mình ở Florida sao chép chúng, tạo ra nhãn hiệu Jack Rogers.

Ngày nay, phong cách dép này vẫn rất phổ biến và được nhiều nhà thiết kế chọn trong các bộ sưu tập của mình. Kate Moss mô phỏng những người lính cổ đại vào khoảng năm 2004 trong đôi dép đấu sĩ (xem Jacquemus và Alberta Ferretti mùa xuân/hè 2019 để biết một số thiết kế cập nhật), Steve Madden sáng tạo chiếc dép sandals theo phong cách Spice Girls năm 1990. Rồi người ta thấy cả những đôi dép sandal màu đỏ của thời thơ ấu (được tìm thấy tại BST Alexa Chung mùa xuân/hè 2019). Các NTK cũng chọn lông vũ cho các đôi giày cao gót có cánh của Hermes (Dior xuân/hè 2019), hoặc theo bước chân quyến rũ của các thế hệ phụ nữ ở Ferragamo, các tùy chọn bây giờ là vô tận với các biến thể để phù hợp với mọi loại chân cũng như mùa hè.

Diễm Quỳnh