Sản phẩm được cả Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản mua nhiều mang về cho Việt Nam 14,3 tỷ USD, là thứ gì?

Xuất khẩu gỗ tăng trưởng tốt nhờ sức mua tăng đáng kể từ thị trường Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản,..

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, Việt Nam cần kiểm soát tốt rủi ro từ nguồn gỗ nhập khẩu từ Trung Quốc.

Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản mua lượng lớn, xuất khẩu gỗ có thể đạt 15 tỷ USD

Theo báo cáo của Cục Xuất nhập khẩu ( Bộ Công Thương), xuất khẩu gỗ vẫn tăng trưởng tốt, nhờ sức mua tăng đáng kể từ thị trường Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản,..

Theo ước tính, xuất khẩu gỗ va sản phẩm từ gỗ trong tháng 11/2021 đạt 1,15 tỷ USD, tăng 20,9% so tháng 10/2021.

Tính chung 11 tháng năm 2021, trị giá xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ ước đạt 13,2 tỷ USD, tăng 20% so với cùng kỳ năm 2020. Trong đó, trị giá xuất khẩu sản phẩm gỗ ước đạt 9,9 tỷ USD, tăng 16,6% so với cùng kỳ năm 2020.

Bộ NNPTNT dự báo, với đà tăng hiện tại, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ có thể lập kỷ lục mới, đạt 14,3 – 15 tỷ USD trong năm 2021.

Đáng chú ý, theo Cục Xuất nhập khẩu, tình hình sản xuất đã trở lại mức bình thường và các doanh nghiệp hoạt động trong ngành gỗ đang tăng tốc sản xuất để kịp đơn hàng xuất khẩu đã ký kết cho tháng cuối năm và nửa đầu năm 2022.

Tính chung 11 tháng năm 2021, ngành gỗ vẫn tăng trưởng tốt, nhờ sự nỗ lực duy trì sản xuất của doanh nghiệp trong khi dịch bùng phát tại nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước và sản xuất phục hồi nhanh sau khi nới lỏng giãn cách xã hội.

Động lực tăng trưởng của ngành gỗ tập trung lớn vào nhóm hàng đồ nội thất bằng gỗ. Trị giá xuất khẩu nhóm hàng này chiếm 67,6% tổng trị giá xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ trong 11 tháng năm 2021, đạt 8,2 tỷ USD, tăng 21,7% so với cùng kỳ năm 2020.

Việt Nam hiện dù là quốc gia đứng thứ 2 thế giới về xuất khẩu đồ nội thất bằng gỗ.

Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản mua lượng lớn, xuất khẩu gỗ có thể đạt 15 tỷ USD; nhưng Việt Nam cũng nhập khẩu nhiều ván bóc từ Trung Quốc. Trong ảnh: Một nhà máy chế biến ván bóc ở Hạ Hòa (Phú Thọ). Ảnh: Cao Cẩm.

Nỗ lực hạn chế rủi ro xuất khẩu gỗ sang Trung Quốc

Ngoài Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc cũng là thị trường xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ lớn của Việt Nam, ở chiều ngược lại, Việt Nam cũng nhập khẩu lượng lớn ván bóc, ván sàn từ Trung Quốc. Theo đánh giá của các nhà quản lý, điều này cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Tại một hội thảo về kiểm soát rủi ro nhập khẩu gỗ từ Trung Quốc do Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam tổ chức mới đây, bà Nguyễn Phạm Như Hà, Phó phòng Giám quản 4, Cục Giám sát quản lý (Tổng cục Hải quan) cho biết, cơ quan Hải quan đã nhận thức được những rủi ro tiềm ẩn từ gia tăng kim ngạch NK gỗ từ Trung Quốc, đồng thời gia tăng XK đi Mỹ từ những năm 2018.

Khi chiến tranh thương mại Mỹ-Trung Quốc bắt đầu, Tổng cục Hải quan không chỉ đánh giá với mặt hàng gỗ mà còn đánh giá với mặt hàng khác nhưng gỗ là mặt hàng rất đáng lo ngại.

Tình trạng này thể hiện cụ thể trên các mặt hàng gồm nguyên liệu gỗ, trong đó có gỗ dán và gỗ ván bóc.

“Có 2 hình thức gian lận chính mà các doanh nghiệp có vốn đầu tư Trung Quốc đang lợi dụng để lấy xuất xứ Việt Nam xuất khẩu sang một số thị trường lớn. Thứ nhất là nhập khẩu gỗ ván bóc, ván dán nhưng sau đó lấy xuất xứ Việt Nam để xuất đi. Hình thức thứ hai hay gặp là rất nhiều doanh nghiệp mua nguyên liệu từ nhà cung cấp vẫn là doanh nghiệp có vốn đầu tư Trung Quốc nhưng mỗi doanh nghiệp chỉ mua một vài sản phẩm, sau đó lắp ráp lại. Hình thức mua bán lòng vòng khiến cơ quan Hải quan khi điều tra, thu thập thông tin rất mất thời gian”, bà Hà nói.

Bà Hà thông tin thêm, thời gian qua cơ quan Hải quan có rất nhiều biện pháp “mạnh tay” như ban hành nhiều kế hoạch thanh tra, kiểm tra. Gỗ là một trong những mặt hàng đưa vào diện kiểm tra theo chuyên đề. Hiện nay, qua quá trình điều tra phát hiện 2 địa phương việc gian lận xảy ra nhiều là Bình Dương, Đồng Nai.

Trong khi đó, ông Đỗ Xuân Lập, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam nhấn mạnh: “Gian lận thương mại trong các mặt hàng nhập khẩu là vấn đề rất lớn. Các cơ quan quản lý, bao gồm cơ quan Hải quan, Công Thương, nông nghiệp đã và đang có những biện pháp tích cực trong việc giảm thiểu rủi ro. Tuy nhiên, để giảm thiểu rủi ro các cơ quan quản lý và Hiệp hội cần có những hợp tác chặt chẽ hơn trong tương lai”.